Trądzik słowo to kojarzy się nam z okresem dojrzewania, młodzieńczymi latami, kiedy to hormony szalały w organizmie. Jednak trądzik to choroba skóry, która dotyka nie tylko nastolatków, problem ten kieruje do gabinetów dermatologicznych osoby w różnym wieku.
Przyczyny powstawania trądziku są przeróżne. Podobnie – metody jego leczenia. Czasami pomoże dobrze dobrana maść na trądzik, innym razem konieczna jest zmiana nawyków żywieniowych czy nawet stylu życia.
Ale co to dokładnie jest trądzik i jak powstaje?
Trądzik jest przewlekłym schorzeniem skóry, które występuje u około 60–80% społeczeństwa. Największe nasilenie zmian występuje u kobiet w 14.–17., a u mężczyzn 16.–19. roku życia. Coraz częściej zaczyna się obserwować również typowe zmiany u pacjentów powyżej 25. roku życia, zmiany te częściej dotyczą kobiet.
Tej chorobie aparatu włosowo-łojowego towarzyszy łojotok. Trądzik pospolity cechuje się występowaniem zaskórników otwartych i zamkniętych, grudek, krost, guzków, pseudocyst i torbieli ropnych, które lokalizują się najczęściej w obrębie skóry twarzy, pleców i klatki piersiowej.
Jak może wyglądać trądzik?
Objawy skórne trądziku mogą mieć charakter:
- zaskórników – jest to zwykle pierwszy rodzaj pojawiających się wykwitów. Ma postać czarnych lub żółtych kropek, które znajdują się najczęściej na nosie i policzkach. Jest to zablokowana pod skórą wydzielina gruczołów łojowych,
- grudek – są to wypukłe, czerwone zmiany na skórze,
- krostek – to nadkażone zaskórniki. Krostka jest wypukła, widać w jej środku biały punkcik (ropa), a skóra wokół niej jest mocno zaczerwieniona,
- guzów – są duże, wypukłe, mają mocno czerwoną barwę, a w ich środku widoczna jest spora ilość ropy. Są zakorzenione w głębokich warstwach skóry.
O trądziku mówimy wtedy, kiedy pacjent ma zaskórniki, które następnie przekształcają się w zapalne wykwity. W mieszkach włosowych zlokalizowane są ujścia gruczołów produkujących łój, który wydostaje się na zewnątrz, tworząc warstwę chroniącą skórę przed podrażnieniami i infekcjami. W wyniku zatkania się mieszka włosowego, czyli małego woreczka, z którego wyrasta włos, tworzą się zaskórniki. Wszystko jednak zaczyna się od wzmożonej produkcji wydzieliny gruczołów łojowych. Dochodzi do sytuacji, w której produkowane w dużej ilości sebum nie może swobodnie wydostawać się na powierzchnię skóry i blokuje ujścia przewodów wyprowadzających gruczoły łojowe. Powoduje to uwięzienie wydzieliny w naskórku, tworząc najpierw mikrozaskórniki, a potem zaskórniki zamknięte. Stwarza to idealne warunki do działania bakterii beztlenowych, czego skutkiem jest podrażnienie okolicznych tkanek, a przez to powstawanie stanów zapalnych. Zdarza się również że równocześnie z beztlenowcami działają inne drobnoustroje, np. drożdżaki, które dodatkowo wzmagają reakcje zapalne. Prowadzi to tworzenia się na skórze krostek i grudek, które niepoddane leczeniu zamieniają się w guzki i nacieki, a w zaawansowanym stadium ropne torbiele. Te nawet po wyleczeniu pozostawiają na twarzy blizny.
Jakie są przyczyny trądziku?
Do przyczyn, które powodują powstawanie trądziku zalicza się:
- wzmożoną produkcje sebum,
- nadmierne rogowacenia ujść mieszków włosowych,
- namnażanie bakterii,
- zmiany hormonalne, które mają wpływ na nadmierny łojotok,
- okres dojrzewania (wówczas mowa o trądziku młodzieńczym),
- długotrwały i chroniczny stres oraz zmęczenie,
- zmiany klimatyczne i przesilenia związane ze zmianami pór roku,
- zanieczyszczenia środowiska,
- nieprawidłowa pielęgnacja skóry, a przy tym stosowanie kosmetyków komedogennych (takich, które mogą zatykać ujścia mieszków włosowych) oraz drażniących, na bazie alkoholu,
- nieodpowiednia dieta (bogata w przetworzone produkty czy też nabiał).
Czynniki genetyczne niewątpliwie odgrywają istotną rolę w powstawaniu zmian chorobowych. U chorych z uporczywym trądzikiem na ogół stwierdza się w wywiadzie występowanie trądziku u innych członków rodziny.
Jakie są rodzaje trądziku?
W zależności od charakteru zmian skórnych, przyczyny i czasu powstania, wyróżnia się różne rodzaje trądziku:
- Trądzik różowaty – trądzik różowaty objawia się charakterystycznym zaczerwienieniem skóry twarzy w okolicy czoła, policzków, nosa i brody, a także zmianami w postaci krostek i grudek.
- Trądzik młodzieńczy/pospolity: grudkowy i zaskórnikowy – trądzik młodzieńczy jest chorobą zapalną skóry, która dotyczy osób będących w okresie dojrzewania. Jego przyczyną jest nadmierne pobudzenie gruczołów łojowych przez hormony.
- Trądzik hormonalny – trądzik hormonalny to postać trądziku pospolitego. Dotyczy przede wszystkim dorosłych kobiet. Choroba związana jest z działaniem układu wewnątrzwydzielniczego i okresowymi zmianami stężenia hormonów.
- Trądzik torbielowaty – to jeden z rodzajów trądziku pospolitego. Charakteryzują go zmiany torbielowate, wypełnione ropą, którym towarzyszy stan zapalny. Dodatkowo objawia się bolesnymi, twardymi grudkami i guzkami podskórnymi.
- Trądzik niemowlęcy – to zmiany o charakterze drobnych wykwitów zlokalizowanych na policzkach maleństwa.
- Trądzik posterydowy – zmiany skórne o charakterze dużych grudek i nacieków pojawiają się w wyniku długotrwałego stosowania leków zawierających brom, jod, barbiturany oraz steroidowe hormony kory nadnerczy.
- Trądzik samouszkadzający – powstaje w wyniku wyciskania lub zdrapywania wykwitów skórnych. Prowadzi do stanów zapalnych, nadżerek i owrzodzeń. Może powodować powstawanie blizn, przebarwień i odbarwień.
- Trądzik zawodowy – ma postać czarnych zaskórników, krostek i grudek na przedramionach i w okolicach narządów płciowych. Powstaje w wyniku stałego kontaktu z olejami, smarami lub dziegciami. Pojawia się także u osób, które pracują w zadymionych i zapylonych pomieszczeniach.
Leczenie trądziku – jak przebiega?
Najważniejsze jest dobre rozpoznanie rodzaju trądziku, ponieważ powinno się go leczyć przyczynowo. To, co pomaga jednym, może nie pomóc innym, czasem zdarza się też tak, że jedna metoda leczenia nie odnosi skutku i trzeba połączyć kilka. Leczenie trądziku opiera się na farmakoterapii, odpowiedniej pielęgnacji i zmianie stylu życia na zdrowszy. Jeżeli choroba ma łagodny przebieg, a zmiany nie są intensywnie nasilone, często wystarcza leczenie miejscowe.
Co stosować na trądzik? Preparaty lecznicze
Preparaty najczęściej stosowane w leczeniu trądziku pospolitego:
- Kwas azelainowy – ma działanie antybakteryjne, bakteriostatyczne, komedolityczne, przeciwzaskórnikowe, zmniejszające sebogenezę, działanie odbarwiające może być stosowane w leczeniu przebarwień. Produkty – Skinoren i Acne-Derm (każdy zawiera 20% kwasu azelainowego).
- Kortykosteroidy: działanie przeciwzapalne np. hydrokortyzon w maści lub kremie a w przypadku dużych torbieli trądzikowych steroidy można stosować w postaci wstrzyknięć doogniskowych.
- Ichtiol (Ammonium sulfobituminicum): wykazuje właściwości przeciwzapalne, odkażające, redukujące, keratoplastyczne, przeciwwysiękowe i przeciwbólowe. Produkt: maść ichtiolowa.
- Działanie keratolityczne kwasu salicylowego (Acidum salicylicum) wykorzystuje się, stosując go w stężeniach 1-5% łącznie z siarką w preparatach złożonych w postaci past i papek.
Maść na trądzik najczęściej zawiera antybiotyk (zwykle klindamycynę, erytromycynę lub tetracyklinę), substancje pomocnicze, które zmniejszają stan zapalny (cynk, kwas azelainowy) oraz witaminy A i E.
W cięższych przypadkach zaleca się równoczesne stosowanie maści oraz leków doustnych. Tabletki na trądzik zawierają te same antybiotyki, jednak działają ogólnie na cały organizm. Celem stosowanych miejscowo antybiotyków jest zwalczanie bakterii beztlenowych.
Antybiotyki: tetracykliny (tetracyklina, doksycyklina, minocyklina), erytromycyna, kotrimoksazol oraz klindamycyna. Działają one przeciwbakteryjnie oraz silnie przeciwzapalnie. Są lekami pierwszego rzutu w średnio ciężkich i ciężkich postaciach trądziku pospolitego oraz we wszystkich łagodniejszych, w których leczenie miejscowe okazało się nieskuteczne. Wskazane są w postaciach grudkowo- krostkowych oraz w trądziku ze zmianami zapalnymi i naciekowymi.
Niekiedy jednak wystarczy odpowiednia pielęgnacja cery trądzikowej, aby pozbyć się łagodnej odmiany trądziku. Istotne jest przestrzeganie kilku zasad, które należy wziąć pod uwagę także wówczas, gdy naszym problemem jest cera tłusta. Szczególną uwagę należy zwrócić na poprawienie ukrwienia skóry oraz unormowanie wydzielania łoju. Aby pielęgnacja skóry trądzikowej odniosła sukces, warto pamiętać o prawidłowym oczyszczania twarzy, preparaty stosowne podczas pielęgnacji cery tłustej powinny być przeznaczone do takiej cery.
Co stosować na trądzik? Kosmetyki
Rodzaje kosmetyków zalecane do kompleksowej pielęgnacji cery trądzikowej:
- Krem na dzień (codziennie rano) – mają za zadanie utrzymać gospodarkę wodno-tłuszczową w naskórku na prawidłowym poziomie. Preparaty te powinny nade wszystko odpowiednio nawilżyć skórę, przywracając jej prawidłową równowagę wodną. W trądziku, co może wydać się dziwne, częstym problemem jest nadmiernie przesuszona skóra z uwagi na silne kuracje oraz zabiegi przeciwtrądzikowe. Krem na dzień musi również zadbać o ukojenie oraz zmatowienie skóry, powinny sprzyjać odbudowie korzystnej flory bakteryjnej oraz uregulować pracę gruczołów łojowych. Produkty: DERMEDIC NORMACNE, PHARMACERIS seria T.
- Krem na noc (codziennie wieczorem) – mają one nieco inne działanie niż kremy na dzień. Istotne jest stosowanie zarówno jednych, jak i drugich. Kremy na noc posiadają więcej substancji biologicznie czynne, których zadaniem jest złuszczenie naskórka oraz zmniejszenie zmian trądzikowych. Regulują produkcję sebum, ujednolicają koloryt skóry, zwężają pory, a także oczyszczają oraz wygładzają skórę. Produkty: DERMEDIC NORMACNE, PHARMACERIS seria T.
- Preparaty miejscowe – to głównie maści (np. maść cynkowa) lub sztyfty. Stosuje się je dokładnie na miejsca wykwitów. Ich działanie to w głównej mierze ukojenie, wysuszenie zmian oraz przyspieszenie regeneracji i rozjaśnienie blizn. Produkty: DERMEDIC NORMACNE, PHARMACERIS seria T.
- Tonik (2 razy na dzień lub więcej) – powinny mieć działanie antybakteryjne, zmniejszać liczbę aktywnych gruczołów łojowych, a przy tym nie wysuszać skóry. Produkty: DERMEDIC NORMACNE, PHARMACERIS seria T.
- Płyn micelarny/żel do mycia twarzy (głównie do demakijażu twarzy) – usuwają makijaż i wszelkie zanieczyszczenia działają przeciwbakteryjnie oraz ograniczają nadmierne przetłuszczanie się skóry. Produkty: DERMEDIC NORMACNE, PHARMACERIS seria T.
- Peeling (1-2 razy w tygodniu- gruboziarnisty dla cer grubych) stosujemy zależnie od potrzeb dwa lub nawet trzy razy w tygodniu. Ich zadaniem jest usunięcie martwego naskórka oraz odblokowanie i zwężanie porów.
- Maseczki stosujemy dwa lub nawet trzy razy w tygodniu, po dokładnym oczyszczeniu skóry i przed nałożeniem kremu. Ich zadaniem jest wniknięcie w jak najgłębsze warstwy skóry, aby oczyścić ją i wygładzić.
Artykuł sponsorowany
