Nadpłytkowość (inaczej: trombocytoza) to patologiczny stan odnoszący się do zwiększonego poziomu trombocytów (płytek krwi) w krwiobiegu. Komórki te odpowiadają za prawidłowe procesy krzepnięcia krwi, dlatego ich właściwy poziom jest tak ważny. W przebiegu nadpłytkowości obserwuje się m.in. tendencję do zakrzepów, ale i samoistne krwawienia. Diagnostyką i leczeniem zwykle zajmuje się lekarz hematolog.
Nadpłytkowość – rodzaje i przyczyny
W medycynie wymienia się nadpłytkowość samoistną (pierwotną) oraz wtórną. Nadpłytkowość samoistna występuje bardzo często w stanach nienowotworowych, takich jak niedokrwistość z niedoboru żelaza, a także w przebiegu chorób zapalnych i infekcyjnych. Problem może być skutkiem odczynowej proliferacji megakariocytów i ustępuje po włączeniu odpowiedniego leczenia choroby podstawowej. U pozostałego odsetka chorych nadpłytkowość samoistna wynika z klonalnej proliferacji megakariocytów niezależnej od mechanizmów kontrolujących wytwarzanie płytek. Ten typ proliferacji wyróżnia m.in. przewlekłe nowotwory mieloproliferacyjne, niektóre typy zespołów mielodysplastycznych i nowotworów mielodysplastycznych, jak również rzadki podtyp ostrej białaczki szpikowej. Nadpłytkowość wtórna z kolei może wynikać z następujących problemów zdrowotnych:
- infekcje i stany zapalne;
- nagłe krwotoki;
- regeneracja organizmu po chemioterapii lub po przebytym leczeniu niedokrwistości megaloblastycznych;
- przyjmowanie niektórych leków, np. steroidów czy czynników wzrostu;
- nadmierny wysiłek fizyczny;
- niedobory żelaza;
- przebyta splenektomia.
Wtórną nadpłytkowość diagnozuje się znacznie częściej, niż postać pierwotną dolegliwości.
Nadpłytkowość – objawy
W nadpłytkowości samoistnej obserwuje się klonalną proliferację megakariocytów w szpiku kostnym, czego efektem jest duża liczba płytek we krwi obwodowej. Choroba często przebiega bezobjawowo, jednak wciąż pozostaje zagrożeniem zdrowia i życia. W jej przebiegu mogą pojawiać się powikłania zakrzepowo-zatorowe i krwawienia, wynikające zarówno ze zmian zarówno w obrębie dużych naczyń, jak i w mikrokrążeniu. Tendencję do powikłań zakrzepowo-zatorowych obserwuje się u około 70% chorych, zaś krwawienia u około 19% chorych.
Powikłania zakrzepowo-zatorowe objawiają się w postaci udarów mózgu, przemijających niedokrwień mózgu, zawałów mięśnia sercowego oraz zakrzepicy żył powierzchniowych i głębokich. Dotyczą zarówno nadpłytkowości samoistnej, jak i wtórnej. Mogą ponadto pojawiać się objawy neurologiczne takie jak: bóle głowy i zawroty głowy, zaburzenia widzenia i parestezje rąk i stóp.
Diagnostyka nadpłytkowości
Postawienie diagnozy opiera się na stwierdzeniu ilości płytek powyżej 450 000/µl. Przy nadpłytkowości samoistnej należy potwierdzić zaburzenia w obrazie mikroskopowym szpiku pobranego drogą biopsji oraz wykluczyć inne możliwe nowotwory hematologiczne. Nadpłytkowość wtórną rozpoznaje się, wykonując morfologię krwi obwodowej z rozmazem. Lekarz może zlecić dodatkowo testy takie jak: czas krwawienia, badania izotopowe, biopsję szpiku kostnego.
Nadpłytkowość – leczenie
W leczeniu nadpłytkowości samoistnej stosuje się leki cytostatyczne, głównie hydroksymocznik, busulfan, a także interferon α i anagrelid. Należy jednak mieć na uwadze, że przewlekłe stosowanie tych farmaceutyków obciążone jest ryzykiem wystąpienia działań niepożądanych, takich jak np. dysplazja szpiku kostnego czy wtórne białaczki. Anagrelid jest lekiem nowszym, działającym supresyjnie wyłącznie na linię megakariocytarną w szpiku kostnym. Wszystkie te leki są jednak przeciwwskazane w przypadku kobiet ciężarnych. W przypadku występowania ciężkiej, zagrażającej życiu nadpłytkowości wykonuje się zabieg nazywany tromboferezą celem obniżenia liczby trombocytów do bezpiecznego poziomu.
Polecane produkty:
|
Spirulina + Żelazo
Spirulina to naturalna alga, która uzupełnia niedobory ważnych dla prawidłowego funkcjonowania organizmu witamin, minerałów i innych składników odżywczych. Uzupełniona została w organicznie wiązane, naturalne żelazo. Dzięki takiemu połączeniu ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Becht R., Leczenie nadpłytkowości samoistnej w ciąży – doświadczenia własne ośrodka, 2013.
- Treliński J., Nadpłytkowość a powikłania zakrzepowo-zatorowe, Hematologia, 1/2013.
- Prochorec-Sobieszek M., Szumera-Ciećkiewicz A., Szymańska-Giemza O., Diagnostyka różnicowa nadpłytkowości samoistnej, Hematologia, 3/2012.
- Szczeklik A., Choroby wewnętrzne, Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków 2006.
