Niestrawność to grupa zaburzeń żołądkowo-jelitowych występujących w każdej grupie wiekowej. Większość objawów pojawia się po spożyciu ciężkostrawnych lub niewskazanych w danej sytuacji zdrowotnej posiłków. Niestrawność można w wielu przypadkach kontrolować za pomocą odpowiednio zbilansowanej diety, modyfikacji stylu życia i metod domowych. Farmakoterapia powinna być ostatecznością.
Niestrawność – przyczyny
Medyczna definicja niestrawności (inaczej: dyspepsja), opisuje ją jako lekki stan podrażnienia przewodu pokarmowego, pochodzenia bakteryjnego lub toksycznego, przejściowej niewydolności trawiennej lub zaburzeń fermentacyjnych spowodowanych zaburzeniem naturalnej flory bakteryjnej jelita. Możliwe przyczyny tego stanu:
- przewlekłe zapalenie trzustki;
- zespół jelita drażliwego;
- choroba Leśniowskiego-Crohna;
- wrzodziejące zapalenie jelita grubego;
- choroba refluksowa przełyku;
- nowotwory układu pokarmowego;
- zaburzenia jakości i składu mikroflory jelitowej, w tym przewlekła antybiotykoterapia;
- choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy;
- przewlekłe zapalenie dróg żółciowych;
- zapalenie wątroby;
- zakażenie Helicobacter pylori;
- celiakia;
- alergie i nadwrażliwości pokarmowe.
Nierzadko epizody niestrawności pojawiają się u ludzi zdrowych, bez stwierdzonych ostrych czy przewlekłych chorób. W takich sytuacjach są konsekwencją przejedzenia, zjedzenia czegoś nieświeżego lub nawet nadmiernego stresu w życiu codziennym. Niestrawności sprzyja jedzenie w pośpiechu, niewysypianie się, palenie papierosów oraz nadmierne spożywanie alkoholu. Bardzo słodkie, bardzo ostre lub kwaśne produkty spożywcze również mogą ją nasilać. Niestrawność może wynikać z przyczyn osobniczych np. niedostatecznej ilości soków trawiennych, zaburzeń pracy wątroby, produkcji i wydzielania żółci, a także zaburzeniu naturalnego środowiska mikrobiologicznego przewodu pokarmowego.
Niestrawność – jakie produkty ją nasilają?
Produkty nasilające lub wywołujące niestrawność to przede wszystkim produkty smażone, wędzone i konserwowe, tłuste mięsa i ryby, sery dojrzewające, tłuszcze sztucznie utwardzane (margaryny), warzywa strączkowe (groch, fasola, soczewica), cebulowe (czosnek, cebula, por), kapustowate (kapusta, brukselka, kalarepa), ostre przyprawy (mogą dodatkowo drażnić żołądek i przełyk), cukier rafinowany, słodycze, kawa (zwłaszcza po turecku), alkohol, grzyby, pasztety, wędliny, a także mleko i soki cytrusowe.
Niestrawność – objawy
W wyniku wymienionych przyczyn, po 2-3 godzinach po posiłku (a niekiedy nawet wcześniej) mogą występować objawy charakterystyczne dla niestrawności:
- uczucie przepełnienia w brzuchu;
- utrata łaknienia;
- wzdęcia;
- odbijanie;
- nudności, a czasem towarzyszące im wymioty;
- uczucie palenia w przełyku (zgaga);
- niekiedy częste, luźne, śluzowe stolce;
- stan podgorączkowy;
- rozbicie;
- obniżenie nastroju;
- bóle brzucha.
Objawy niestrawności są bardzo charakterystyczne, rozpoznanie dolegliwości nie stwarza większych problemów.
Co na niestrawność?
Przede wszystkim należy zapobiegać występowaniu epizodów w przyszłości. Posiłki powinny być ciepłe (niegorące i niezimne), a porcje niezbyt duże. Zaleca się spożywanie 5-6 niewielkich posiłków w ciągu doby, zamiast jednego bardzo obfitego. Kęsy pokarmowe należy żuć powoli i bardzo dokładnie. Należy pamiętać też o właściwym skomponowaniu posiłków, najkrócej w żołądku przebywają białka, najdłużej tłuszcze. Duża ilość tłuszczu wydłuża czas zalegania pokarmu w żołądku z 2 do 6 godzin. Warto włączyć do diety probiotyki i naturalną żywność probiotyczną, która normuje czynność mikroflory jelitowej. Domowe sposoby na niestrawność:
- kieliszek ziołowej nalewki po posiłku (najlepiej z dodatkiem anyżu lub goździków);
- suplementacja probiotyków i prebiotyków;
- woda z cytryną lub imbirem;
- napar z imbiru;
- odrobina sody oczyszczonej rozpuszczona w wodzie;
- napary ziołowe – zwłaszcza z dziurawca, melisy, rumianku czy rozmarynu.
Leki dostępne w aptece o działaniu rozkurczowym, zobojętniającym środowisko żołądka czy wzmagającym wydzielanie żółci najlepiej przyjąć dopiero wtedy, gdy domowe sposoby nie przynoszą rezultatów. Jeśli niestrawność ma charakter przewlekły, warto skonsultować się z gastroenterologiem, aby wykluczyć poważne przyczyny dolegliwości, a także z dietetykiem klinicznym.
Co na niestrawność u dziecka?
W przypadku niestrawności u dziecka doraźnie podać mu można napar z mięty lub rumianku. Sprawdzi się też masaż brzucha oraz woda z cytryną. U dzieci z powodzeniem można stosować probiotyki i naturalną żywność probiotyczną, przeciwwskazane są jednak nalewki i leki na bazie alkoholu oraz niektóre z ziół. Często nawracająca niestrawność powinna być skonsultowana z pediatrą. Pomocniczo można wykonać testy alergiczne w zakresie alergenów pokarmowych.
Polecane produkty:
|
Probiotyki naturalne bioalgi
Probiotyki naturalne w swoim składzie zawierają 150 milionów wyselekcjonowanych żywych szczepów bakterii. Są szczególnie zalecane w celu utrzymania prawidłowej flory bakteryjnej, a także przy problemach żołądkowych i jelitowych. Wspomagają … Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Szczeklik A., Choroby wewnętrzne, Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków 2006.
- Popczak G., Kowal A., Prystupa A., Schabowski J., Mosiewicz J., Od objawów do rozpoznania dyspepsji czynnościowej, Medycyna Ogólna, 16/2010.
- Kędzia B., Hołderna-Kędzia E., Możliwości wykorzystania miodu i ziół w chorobach żołądka i jelit, Herbalism, 1/2018.
