Problemy hormonalne są w dzisiejszych czasach wyjątkowo częste. Wynikają po części ze współczesnego stylu życia, dlatego w wielu przypadkach można im zapobiegać. Diagnostyką i leczeniem zajmuje się lekarz endokrynolog, a rozpoznawane są głównie na podstawie badań krwi.
Problemy hormonalne – przyczyny
Jedną z prawdopodobnych przyczyn wzrostu częstości występowania problemów hormonalnych jest rosnące narażenie populacji na zanieczyszczenia środowiska (w tym środowiska pracy), które wywierają niekorzystne skutki z uwagi na ich wpływ na funkcjonowanie układu hormonalnego. Skala narażenia i konsekwencje zdrowotne są na tyle niepokojące, że substancje o udowodnionym działaniu zaburzającym funkcjonowanie układu hormonalnego, tzw. związki endokrynne, zostały objęte w Unii Europejskiej szczególnymi regulacjami prawnymi.
Problemy hormonalne mogą również wynikać z różnych chorób i schorzeń dotyczących narządów dokrewnych, czyli odpowiedzialnych za wydzielanie tych hormonów. Mogą być nimi:
- niedoczynność tarczycy i nadczynność tarczycy;
- niedoczynność przysadki mózgowej;
- zespół policystycznych jajników;
- choroba Hashimoto;
- choroba Cushinga;
- guzy nadnerczy i guzy przysadki mózgowej;
- nowotwory narządów dokrewnych lub przerzuty w ich obrębie.
W powyższych przypadkach bezpośrednie przyczyny chorób nie są znane, wyszczególnia się jedynie czynniki ryzyka. Warto wspomnieć, że problemy hormonalne mogą także wynikać z otyłości, przewlekłej doustnej antykoncepcji hormonalnej, alkoholizmu, palenia papierosów, jak również niezdrowej diety, bogatej w żywność modyfikowaną genetycznie i wysokoprzetworzoną. Dodatkowo zagrożenie dla gospodarki hormonalnej jest awitaminoza i hipowitaminoza. Problemy hormonalne mogą pojawić się w przebiegu menopauzy (u kobiet) lub andropauzy (u mężczyzn), mają jednak charakter przejściowy i są zjawiskiem fizjologicznym, związanym ze starzeniem się organizmu.
Zobacz również: Hormony układu dokrewnego a skóra.
Problemy hormonalne – objawy
Na występowanie problemów hormonalnych wskazują poniższe objawy i dolegliwości:
- nagła utrata masy ciała lub przybieranie na wadze bez konkretnej przyczyny;
- wypadanie włosów;
- trądzik i nasilanie się objawów przewlekłych schorzeń dermatologicznych;
- zaburzenia miesiączkowania u kobiet;
- problemy z dojrzewaniem płciowym – brak cech płciowych, występowanie cech płciowych męskich u kobiet lub cech płciowych żeńskich u mężczyzn;
- ginekomastia;
- nadmierne owłosienie na ciele u kobiet lub dziewcząt;
- niskie libido;
- problemy z poczęciem potomstwa;
- wahania nastroju;
- bezsenność;
- częste migreny bez konkretnej przyczyny;
- powiększenie obwodu szyi, co może wskazywać na choroby tarczycy;
- częste biegunki;
- ból piersi;
- suchość pochwy;
- zaburzenia krążenia;
- polidypsja – wzmożone pragnienie.
W razie jakichkolwiek wątpliwości warto udać się do lekarza podstawowej opieki zdrowotnej. Zleci on badania i w razie konieczności wystawi skierowanie do lekarza endokrynologa – aby skorzystać z jego pomocy na NFZ, skierowanie jest niezbędne.
Diagnostyka problemów hormonalnych
Problemy hormonalne diagnozuje się na podstawie badań laboratoryjnych – badań krwi. Próbkę krwi należy pobrać z żyły w zgięciu łokcia, a następnie poddać ją analizie. Dalsza diagnostyka uzależniona jest od otrzymanych wyników. Przykładowo, jeśli wykryto nieprawidłowości w zakresie hormonów tarczycy, wykonuje się USG tarczycy (niekiedy nawet z jej biopsją). Z kolei przy nieprawidłowościach w zakresie hormonów przysadki mózgowej, przeważnie wykonuje się jej rezonans magnetyczny.
Problemy hormonalne – leczenie
Problemy hormonalne należy leczyć przyczynowo, jeśli jest to możliwe. Większość guzów leczy się operacyjnie, wystarczy je usunąć, aby wyeliminować ucisk na struktury dokrewne i przywrócić ich właściwe funkcjonowanie. Wiele chorób endokrynologicznych nie daje się leczyć przyczynowo, wówczas zastosowanie znajdują leki, których celem jest uzupełnianie poziomu określonych hormonów lub hamowanie ich produkcji, jeśli jest wzmożona. Ogromne znaczenie ma także styl życia – należy unikać sytuacji stresowych, zdrowo się odżywiać, wysypiać, unikać używek.
W przebiegu menopauzy kobieta może sięgnąć po zioła zawierające naturalne estrogeny, np. miętę, korzeń maca, niepokalanka, pluskwicę groniastą czy czerwoną koniczynę, dzięki czemu złagodzi przykre dolegliwości. Z kolei ziołami polecanymi przy męskiej andropauzie są m.in. żeń-szeń i buzdyganek ziemny.
Polecane produkty:
|
Spirulina w tabletkach 100% naturalna
Spirulina zawiera wysokiej jakości naturalne witaminy i minerały. Jej skład to m.in. biotyna, kwas foliowy, beta-karoten, witamina D, witamina E oraz wiele innych witamin. To również źródło niezbędnych minerałów jak magnez, cynk, wapń, żelazo.. Zobacz więcej... |
|
Spirulina w proszku 100% naturalna
Spirulina w proszku wykorzystywana jest najczęściej do wykonywania odżywczych i oczyszczających maseczek wpływając m.in. na poprawę wyglądu skóry. Dostarcza niezbędne witaminy, minerały i inne składniki niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu.. Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Zeifer A., Hormony a zdrowie skóry. Rola kosmetologa w terapii dermatoz związanych z zaburzeniami układu dokrewnego, Aesthetic Cosmetology and Medicine, 6/2020.
- Pawlaczyk B., Rola hormonów w regulacji homeostazy organizmu człowieka, Homines Hominibus, 6/2010.
- Lech M., Ostrowska L., Stefańska E., Zaburzenie równowagi hormonalnej u młodych kobiet jako wynik intencjonalnych zaburzeń odżywiania, Forum Zaburzeń Metabolicznych, 1/2012.
- Zgliczyński W., Wielka interna – endokrynologia, Wydawnictwo Medical Tribune Polska, Warszawa 2020.
- Zapór E., Zaburzenia funkcjonowania układu hormonalnego człowieka powodowane przez nanomateriały, BHP, 1/2021.
