Estrogen to nie jeden hormon, lecz grupa hormonów płciowych występujących u kobiet (w niewielkich ilościach także u mężczyzn). W jej skład wchodzą: estron, estradiol i estriol. Każdy ma nieco inne działanie, lecz połączenie ich funkcji jest niezbędne do pełnienia swojej roli. Estrogeny odpowiadają przede wszystkim za czynność narządów płciowych i rozwój cech płciowych u kobiet.
Produkcja estrogenów
Estrogeny, jak wszystkie hormony steroidowe, produkowane są z cholesterolu. U kobiet synteza ma miejsce głównie w jajnikach, ale również w kościach, mózgu, tkance tłuszczowej i łożysku (podczas ciąży). U mężczyzn produkcja następuje głównie w mózgu, tkance tłuszczowej i mosznie. W przypadku obu płci syntezą steruje mózg.
Estrogen – funkcje
Jak wspomniano we wstępie, estrogeny odpowiadają za rozwój narządów płciowych kobiet – sromu, pochwy, macicy, łechtaczki, jajowodów i jajników. Dodatkowo są niezbędne, aby kształtować drugorzędowe i trzeciorzędowe żeńskie cechy płciowe:
- rozwój macicy;
- przyrost piersi;
- zmiana zabarwienia warg sromowych;
- specyficzne proporcje budowy ciała – szerokie biodra i wąskie ramiona;
- wysoka barwa głosu;
- brak nadmiernego owłosienia, np. na twarzy czy klatce piersiowej.
To jednak nie wszystko. Estrogeny (wraz z progesteronem) wspomagają regulację cyklu miesiączkowego oraz angażują się w utrzymanie ciąży. Odpowiadają za rozkład tkanki tłuszczowej, a więc przybliżony kształt całej sylwetki. Estrogen jest niezbędny, aby utrzymać wysokie libido, wpływa także na stan emocjonalny kobiet. Udowodniono, że bierze udział w procesach metabolizmu tkanki kostnej, dlatego u Pań po menopauzie, gdy miejsce ma spadek poziomu estrogenów, wzrasta ryzyko osteoporozy. Dodatkowo estrogen wspomaga przemiany węglowodanowe, co ma bezpośredni wpływ na przepuszczalność błon komórkowych, a więc elastyczność skóry.
Estrogen w ciąży
W przypadku kobiet ciężarnych poziom estrogenu zaczyna wzrastać w okolicach 8. tygodnia ciąży. Ma kluczowe znaczenie dla jej przebiegu, ponieważ wpływa na prawidłowy rozwój płodu i utrzymanie ciąży oraz przyczynia się do rozwoju kanalików mlecznych w piersiach. Dodatkowo zwiększa wrażliwość receptorów macicy na oksytocynę, co jest niezwykle ważne w trakcie porodu.
Estrogen u mężczyzn
W niewielkich ilościach estrogeny można oznaczyć również w organizmach mężczyzn. Odpowiadają one wówczas za wzrost organizmu oraz procesy metabolizmu tkanki kostnej. Dodatkowo wpływają na ruchliwość plemników, im niższy poziom estrogenów, tym są one mniej ruchliwe, a więc trudniej o zapłodnienie komórki jajowej. Także w przypadku mężczyzn estrogeny wpływają w pewnym stopniu na emocje i zachowania.
Badanie estrogenu
Najczęściej oznacza się poziom estradiolu w organizmie, aby tego dokonać pobiera się próbkę krwi żylnej z żyły łokciowej. Badanie należy wykonać z samego rana na czczo, a dla interpretacji wyników duże znaczenie ma dzień cyklu miesiączkowego, podczas którego badanie było wykonane. Najniższe stężenie estradiolu obserwuje się podczas miesiączki.
Normy
W przypadku kobiet niebędących w ciąży normy estradiolu przedstawiają się następująco:
- faza pęcherzykowa – 84-970 pg/ml;
- owulacja – 13-330 pg/ml;
- faza lutealna – 73-200 pg/ml.
Z kolei u kobiet ciężarnych:
- I trymestr – 188-2497 pg/ml;
- II trymestr – 1278-7192 pg/ml;
- III trymestr – 6137-13460 pg/ml.
Normy u mężczyzn wynoszą zazwyczaj od 11 do 50,4 pg/ml.
Interpretacja
Podwyższony poziom estrogenów u kobiet nieciężarnych obserwuje się w przypadku marskości wątroby, guzów jajnika czy guzów nadnerczy. Na taki wynik wpływać może także przyjmowanie niektórych leków, zwłaszcza na bazie estrogenów, adrenokortykosteroidów czy ampicyliny. Przyczyną bywa też zespół hiperstymulacji jajników. Z kolei zbyt niski poziom estrogenów może wskazywać na menopauzę, infekcje, nowotwory, choroby autoimmunologiczne, defekty chromosomowe czy zespół policystycznych jajników (PCOS). Obniżony poziom estrogenów obserwuje się u pacjentek z zespołem Turnera, w przebiegu anoreksji oraz u kobiet uprawiających dyscypliny wytrzymałościowe.
W przypadku mężczyzn zbyt wysoki poziom estrogenów może wskazywać na toczące się problemy z wątrobą lub nerkami, niedoczynność tarczycy bądź choroby nowotworowe. Konsekwencją tego stanu jest także ginekomastia, czyli powiększenie piersi. Z kolei zbyt niski poziom estrogenów u mężczyzn może wynikać z guzów przysadki, niedożywienia, defektów w syntezie androgenów, stanów zapalnych jąder czy zespołu feminizacji jąder.
Polecane produkty:
|
Spirulina w proszku 100% naturalna
Spirulina w proszku wykorzystywana jest najczęściej do wykonywania odżywczych i oczyszczających maseczek wpływając m.in. na poprawę wyglądu skóry. Dostarcza niezbędne witaminy, minerały i inne składniki niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu.. Zobacz więcej... |
|
Spirulina w tabletkach 100% naturalna
Spirulina zawiera wysokiej jakości naturalne witaminy i minerały. Jej skład to m.in. biotyna, kwas foliowy, beta-karoten, witamina D, witamina E oraz wiele innych witamin. To również źródło niezbędnych minerałów jak magnez, cynk, wapń, żelazo.. Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Zegarska B., Woźniak M., Wpływ estrogenu na zmiany zachodzące w skórze, Przegląd Menopauzalny, 4/2007.
- Maciszek M., Być kobietą, być kobietą – wpływ estrogenów na funkcjonowanie układu odpornościowego, Wszechświat, 12/2016.
- Silverthorn D., Fizjologia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2019.
