Bezsenność

Bezsenność zgodnie z definicją Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-10, to niedostateczna ilość i/lub jakość snu, występująca przynajmniej 3 razy w tygodniu, przez minimum jeden miesiąc. Ważnym objawem diagnostycznym jest również pogorszone samopoczucie lub upośledzone funkcjonowanie w ciągu dnia, będące manifestacją wtórną do zaburzeń snu. Na jakość snu można wpływać poprzez zmianę stylu życia, co często okazuje się być wystarczające.

Bezsenność – przyczyny

Do możliwych przyczyn bezsenności zaliczamy:

• przewlekłe przyjmowanie niektórych leków, zwłaszcza kortykosteroidów, substancji psychoaktywnych czy agonistów receptora beta;
• picie kawy lub spożywanie dużych ilości cukru tuż przed snem;
• problemy w życiu osobistym, silny stres na co dzień, przeżyta trauma;
• bezdech senny;
• niektóre choroby układu nerwowego, w tym zespół niespokojnych nóg, choroba Parkinsona, nerwica;
• przewlekłe choroby reumatyczne i ortopedyczne (np. RZS, choroba zwyrodnieniowa stawów, rwa kulszowa), które objawiają się bólami podczas zmiany pozycji snu;
• nadczynność tarczycy i inne schorzenia hormonalne;
• choroba refluksowa przełyku;
• niestrawność i spożywanie ciężkich, obfitych posiłków tuż przed snem.

Spore znaczenie mają także parametry związane bezpośrednio z jakością snu:

• nieodpowiednia temperatura w sypialni;
• nieświeże powietrze lub pościel;
• zbyt twardy lub zbyt miękki materac;
• spora ilość zbędnych źródeł światła w sypialni lub hałas dobiegający z ulicy.

Bezsenność jest częstszym problemem u osób starszych. Udowodniono, że wraz z wiekiem spada naturalna synteza melatoniny w szyszynce (hormonu odpowiadającego za jakość i długość snu).

Skutki bezsenności

Sen zajmuje przynajmniej 30% ludzkiego życia, w związku z czym nieprawidłowości występujące w tym okresie wpływają na ogólny stan zdrowia. Przede wszystkim konsekwencje odczuwa się w codziennym samopoczuciu. Budzimy się obolali, niewyspani, zmęczeni, jakbyśmy zupełnie nie kładli się spać. Typowy jest niski poziom witalności i energii i co z tym związane – drażliwość, pesymizm, a nawet wahania nastroju. Wzrasta ryzyko stanów lękowych i depresji. Częstsze są konflikty z innymi ludźmi, zarówno w życiu zawodowym, jak i prywatnym. Przekłada się to na poczucie własnej wartości, pewność siebie i chęci do życia.

Jako że w trakcie snu organizm najintensywniej się regeneruje, konsekwencją bezsenności będzie również znaczny spadek odporności i skłonność do różnego rodzaju infekcji. Obserwuje się zaostrzenie chorób przewlekłych i mocniejsze odczuwanie ich objawów. Udowodniono, że bezsenność o charakterze przewlekłym znacznie zwiększa ryzyko chorób sercowo-naczyniowych, jak również wiąże się z większą częstotliwością wypadków motoryzacyjnych.
Na końcu warto wspomnieć, że konsekwencjami bezsenności są również: problemy z płodnością, niskie libido, pogorszenie kondycji włosów i skóry, zaburzenia trawienia oraz otyłość. Osoby niewysypiające się częściej sięgają po papierosy i inne używki, które negatywnie oddziałują na zdrowie.

Leczenie bezsenności

Leczenie bezsenności dzieli się na metody niefarmakologiczne i farmakologiczne. Zawsze dąży się do leczenia przyczynowego, dlatego jeśli problem pojawia się w związku z jakąkolwiek chorobą, warto dążyć do jej wyleczenia lub ustabilizowania. Leki, których skutkiem ubocznym są zaburzenia snu, warto zamienić na inne lub w miarę możliwości odstawić. Następnie przykłada się wagę do jakości snu, należy więc zadbać o:

• właściwą temperaturę w sypialni – około 19 stopni C;
• ergonomiczny materac ze strefami twardości;
• ciszę i ciemność w sypialni;
• odpowiednie przygotowanie dietetyczne – ostatni posiłek należy spożyć 2-3 godziny przed snem;
• pościel z oddychających tworzyw;
• przewietrzenie sypialni przed snem, aby dostarczyć do niej sporą ilość świeżego powietrza.

Jeśli powyższe metody nie przynoszą rezultatu, wdraża się profesjonalne leczenie niefarmakologiczne. Metodą pierwszego rzutu jest terapia behawioralno-poznawcza, a także nauka technik relaksacji. W późniejszym czasie stosuje się indywidualnie dobraną farmakoterapię i suplementację. Warto sięgnąć po preparaty zawierające melatoninę, wyciąg z szyszek chmielu, magnez czy witaminy z grupy B. Jeśli kilkutygodniowa suplementacja zawodzi, wdraża się farmakoterapię: benzodiazepiny, leki przeciwdepresyjne, eszopiklon, agoniści receptora benzodiazepinowego.

Domowe sposoby na bezsenność

Warto również wypróbować domowe sposoby na bezsenność, zwłaszcza regularną suplementację i dietoterapię. Należy stale uzupełniać poziom magnezu, cynku, witamin z grupy B, a także tryptofanu. Można zatem suplementować Spirulinę, Chlorellę, kompleks witamin grupy B, jak również spożywać jajka, ryby, chudy nabiał, pestki i nasiona roślin oraz sporą ilość warzyw.

Kolejną sprawdzoną i skuteczną metodą jest ziołolecznictwo. Ziołami poprawiającymi jakość snu są m.in.: melisa, rumianek, waleriana, ziele męczennicy, kozłek lekarski. Wystarczy przygotowywać z nich napary i popijać drobnymi łyczkami w drugiej połowie dnia. Uzupełnieniem ziołolecznictwa jest aromaterapia, np. krótka, ciepła kąpiel przed snem z dodatkiem olejków eterycznych, włączenie przed snem dyfuzora zapachowego lub odpalenie zapachowej świecy. Najlepiej sprawdzają się: olejek lawendowy, olejek mandarynkowy, olejek z rumianku rzymskiego.

Chlorella 100% naturalna Chlorella w tabletkach to naturalna alga z rozerwaną ścianą komórkową (chroniona patentem) w postaci suplementu diety. Została wytworzona wyłącznie z suszonych, jednokomórkowych mikroskopijnych alg. Pomaga m.in. wyeliminować metale ciężkie z organizmu ... Zobacz więcej...

Bibliografia

1. Siemiński M., Skorupa Ł., Wiśniewska-Skorupa K., Diagnostyka i terapia bezsenności w praktyce ogólnolekarskiej, Varia Medica, 2/2019.
2. Grabowski K., Terapia poznawczo-behawioralna bezsenności, Psychiatria, 2/2011.
3. Kaczor M., Skalski M., Rozpowszechnienie i konsekwencje bezsenności w populacji pediatrycznej, Psychiatria Polska, 3/2016.
4. Kańtoch A., Gryglewska B., Bezsenność w starszym wieku – przyczyny i możliwości leczenia niefarmakologicznego, Gerontologia Polska, 24/2016.