Nowotwór to inaczej nieprawidłowa tkanka powstająca wskutek niekontrolowanego namnażania się komórek nowotworowych. Choroba może mieć charakter łagodny bądź złośliwy, w drugim przypadku bardzo często daje przerzuty. Wciąż nie ustalono przyczyn chorób nowotworowych, choć w zależności od ich postaci wymienia się liczne czynniki ryzyka. Diagnostyką i leczeniem nowotworów zajmuje się lekarz onkolog.
Nowotwór – przyczyny
Nowotwory są konsekwencją niekontrolowanych podziałów komórkowych zachodzących w organizmie człowieka. Towarzyszy temu zaburzenie różnicowania się powstających komórek. Bezpośrednią przyczyną opisanych zjawisk są mutacje różnych genów kodujących białka. Wciąż jednak nie wiadomo, dlaczego u niektórych osób dochodzi do tych mutacji, natomiast u innych one nie występują (nawet przy narażeniu na czynniki ryzyka). Do czynników ryzyka powstawania nowotworów zaliczamy przede wszystkim:
- długotrwałe przyjmowanie niektórych leków;
- palenie papierosów;
- nadmierne spożywanie alkoholu;
- dieta bogata w żywność przetworzoną, zmodyfikowaną, niezdrową oraz w tłuszcze trans;
- mała zawartość witamin, minerałów i antyoksydantów w codziennej diecie;
- nadmierny stres, niewysypianie się i wszelkie inne źródła tworzenia się wolnych rodników w ustroju;
- ekspozycja na promieniowanie jonizujące oraz zbyt długa i częsta ekspozycja na promieniowanie UV;
- zanieczyszczenia środowiska, zwłaszcza powietrza;
- małą aktywność fizyczna i otyłość.
Jak można zauważyć, zdecydowana większość z tych czynników ma związek ze współczesnym stylem życia. Właśnie dlatego mówi się, że nowotwory należą do chorób cywilizacyjnych. Dodatkowe czynniki ryzyka zależą już od rodzaju nowotworu. Przykładowo, rak macicy częściej pojawia się u kobiet, które nigdy nie rodziły, natomiast rak jelita grubego częściej rozwija się u osób spożywających małą ilość błonnika pokarmowego oraz zmagających się z otyłością brzuszną.
Najczęściej występujące nowotwory
Najczęściej występującymi nowotworami u mężczyzn są nowotwory płuc (zwykle w związku z paleniem papierosów lub pracą zawodową, w której istniało narażenie na pyły i zanieczyszczenia). W dalszej kolejności (od najczęściej diagnozowanych) znajdują się: rak prostaty, rak jelita grubego, rak pęcherza moczowego, rak żołądka.
Z kolei w przypadku kobiet najwięcej zachorowań dotyczy nowotworu gruczołu piersiowego, stanowiącego aż 1/4 wszystkich chorób nowotworowych u tej płci. W dalszej kolejności (od najczęściej diagnozowanych) znajdują się: rak płuc, rak jelita grubego, rak trzonu macicy, rak jajnika i rak szyjki macicy.
Szacuje się, że ryzyko zachorowania na nowotwory wzrasta wraz z wiekiem, osiągając szczyt w 8. dekadzie życia. Niestety, coraz częściej obserwuje się zachorowania wśród młodych dorosłych, a nawet wśród małych dzieci. Przypuszcza się, że ma to związek ze spadkiem jakości żywności, wszechobecnymi zanieczyszczeniami oraz promieniowaniem.
Nowotwór – objawy
Każdy nowotwór może objawiać się inaczej, w zależności od jego rodzaju i stopnia. Łagodne zmiany nowotworowe bywają niezauważone, ponieważ często nie dają żadnych objawów. Rozpoznaje się je wówczas przypadkowo podczas badań diagnostycznych. Z kolei nowotwory złośliwe zwykle dają szereg poważnych objawów ogólnoustrojowych, takich jak:
- skrajne zmęczenie i osłabienie;
- zawroty głowy;
- nudności i wymioty;
- nagła utrata masy ciała;
- utrata apetytu;
- bóle, które mogą lokalizować się w różnych częściach ciała, w zależności od rodzaju raka;
- skłonność do tworzenia się siniaków, problemy z krzepliwością krwi;
- chroniczny ból głowy.
Obraz kliniczny jest typowy dla każdego rodzaju nowotworu. Przykładowo, przy nowotworach płuc obserwuje się problemy z oddychaniem, duszności, wzmożoną męczliwość oraz krwioplucie, z kolei przy nowotworach jajników typowe będą zaburzenia miesiączkowania, problemy z oddawaniem moczu, bóle podbrzusza oraz krwawienia z pochwy. W dzisiejszych czasach coraz częściej diagnozuje się czerniaki. Głównym objawem początkowym jest znamię o nierównym kształcie lub nierówno rozłożonym pigmencie. Może powodować świąd, krwawić czy zmieniać swój kształt. Później pojawiają się objawy ogólnoustrojowe wymienione wyżej.
Diagnostyka nowotworu
Podstawą diagnostyki nowotworu jest biopsja. Jeśli podejrzewa się czerniaka, należy wyciąć wraz z marginesem zdrowych tkanek podejrzane znamię, a następnie odesłać je do badań histopatologicznych. Po potwierdzeniu podejrzeń wdraża się leczenie onkologiczne. Przy podejrzeniu raka jelita grubego tkanki do badań histopatologicznych pobiera się drogą kolonoskopii, zaś podstawą diagnostyki białaczki (i uzupełnieniem diagnostyki innych nowotworów) są badania krwi. Nierzadko pomocne bywają badania obrazowe, np. rezonans magnetyczny mózgu czy RTG klatki piersiowej celem oceny kondycji płuc.
Nowotwór – leczenie
U pacjentów onkologicznych leczenie zawsze musi być dobrane do indywidualnych potrzeb – wieku, ogólnego stanu zdrowia, rodzaju nowotworu, jego stopnia złośliwości. W zależności od tego dobiera się następujące metody: chemioterapia, radioterapia, operacja chirurgiczna, hormonoterapia, terapia immunosupresyjna. Nadzieją przyszłej medycyny są komórki macierzyste. Podczas leczenia onkologicznego ważne jest unikanie czynników ryzyka chorób nowotworowych, odpoczynek, zdrowa i zbilansowana dieta oraz przestrzeganie wszelkich zaleceń lekarza. W skrajnych przypadkach konieczna może się okazać wymiana chorego narządu, czyli jego przeszczep.
Polecane produkty:
|
Spirulina w tabletkach 100% naturalna
Spirulina zawiera wysokiej jakości naturalne witaminy i minerały. Jej skład to m.in. biotyna, kwas foliowy, beta-karoten, witamina D, witamina E oraz wiele innych witamin. To również źródło niezbędnych minerałów jak magnez, cynk, wapń, żelazo.. Zobacz więcej... |
|
Spirulina w proszku 100% naturalna
Spirulina w proszku wykorzystywana jest najczęściej do wykonywania odżywczych i oczyszczających maseczek wpływając m.in. na poprawę wyglądu skóry. Dostarcza niezbędne witaminy, minerały i inne składniki niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu.. Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Olszówka M., Maciąg K., Choroby nowotworowe: wybrane zagadnienia, Lublin 2015.
- Szala S., Komórki mikrośrodowiska nowotworowego: cel terapii przeciwnowotworowej, Journal of Oncology, 57/2007.
- Smelik-Markiewicz A., Bazan A., Krawczyk M., Boratyn-Nowicka A., Znajomość tematu chorób nowotworowych i postawy związane z tym zagadnieniem wśród młodzieży i młodych dorosłych w przedziale wiekowym 15-30 lat, Psychoonkologia, 20/2016.
