Komórki Merkla to wyspecjalizowane komórki czuciowe zlokalizowane w warstwie podstawnej naskórka, głównie w miejscach o dużej wrażliwości dotykowej, takich jak opuszki palców, wargi, błona śluzowa jamy ustnej czy okolice mieszków włosowych. Odpowiadają za odbieranie bodźców mechanicznych, zwłaszcza delikatnego nacisku i tekstury, współpracując z zakończeniami nerwowymi. Dzięki temu umożliwiają precyzyjne rozróżnianie szczegółów dotykowych i są kluczowym elementem układu czucia powierzchniowego. Oprócz swojej funkcji czuciowej, komórki Merkla mają znaczenie kliniczne, ponieważ mogą być punktem wyjścia rzadkiego, ale agresywnego nowotworu skóry. Z tego względu stanowią przedmiot licznych badań w dermatologii, onkologii i neurobiologii.
Komórki Merkla
Komórki Merkla zostały po raz pierwszy opisane przez Friedricha Merkla (skąd ich nazwa) w 1875 jako okrągłe, duże komórki umiejscowione w warstwie podstawnej naskórka, pełniące funkcję komórek czuciowych. Znaleźć je można w dużym zagęszczeniu na skórze kończyn i głowy oraz w błonie śluzowej.
W obrazie mikroskopowym są to jasne komórki o średnicy około 10 µm, można jej więc dość łatwo rozpoznać. Komórki Merkla w swojej lokalizacji najczęściej łączą się z zakończeniami wolnoadaptujących się czuciowych włókien nerwowych, co ma ogromny wpływ na ich docelową funkcję w ciele człowieka. Uważa się, że komórki Merkla stanowią punkt wyjścia raka neuroendokrynnego skóry.
Komórki Merkla – funkcje
Komórki Merkla są częścią układu neuroendokrynnego skóry. Uważa się, że odgrywają rolę w precyzyjnym rozpoznawaniu bodźców dotykowych, zwłaszcza w obszarach o dużej wrażliwości, jak opuszki palców. Dlatego też powszechnie nazywa się je komórkami dotyku. Innymi słowy odpowiadają przede wszystkim za:
- precyzyjne rozpoznawanie bodźców czuciowych – są aktywne w miejscach o dużej wrażliwości dotykowej, takich jak opuszki palców, powierzchnia dłoni, macierz paznokci czy skóra owłosiona. Umożliwiają rozpoznawanie kształtu i struktury przedmiotów poprzez dotyk;
- wspieranie układu neuroendokrynnego – wykazują zdolność do produkcji i wydzielania neuroprzekaźników. Biorą udział w lokalnej regulacji funkcji skóry i komunikacji między komórkami;
- percepcję i dotyk – umożliwiają odbieranie bodźców ze środowiska, takich jak lekki dotyk, nacisk, tekstura powierzchni, wibracje o niskiej częstotliwości.
Znaczenie komórek Merkla stale jest badane, ponieważ naukowcy odkrywają, że pełnią one znacznie więcej funkcji niż tylko odbieranie dotyku. Uważa się, że biorą udział w komunikacji między komórkami nerwowymi a naskórkiem, wspomagają procesy naprawcze skóry, a ich zaburzenia mogą mieć związek z rozwojem niektórych chorób skóry, w tym nowotworów.
Rak z komórek Merkla
Rak z komórek Merkla (ang. Merkel Cell Carcinoma – MCC) jest rzadkim, agresywnym nowotworem skóry i błony śluzowej. Śmiertelność z jego powodu wynosi 33% i jest większa od śmiertelności z powodu czerniaka. Etiologia nowotworu jest nieznana, niemniej istnieją dobrze zidentyfikowane czynniki predysponujące do wystąpienia tej choroby. Spośród nich wymienia się zwłaszcza:
- ekspozycję na promieniowanie UV – naturalne lub sztuczne, np. po leczeniu łuszczycy z użyciem fototerapii i psolarenów;
- choroby przebiegające z upośledzeniem odporności – takie jak zakażenie HIV / AIDS, immunosupresja po przeszczepieniu narządów, przewlekła białaczka limfatyczna;
- niektóre infekcje wirusowe.
Tego rodzaju rak najczęściej przybiera postać dość szybko rosnącego guza lub twardego nacieku skóry, często w kolorze od czerwonego do fioletowego. Owrzodzenie występuje rzadko.
Niekiedy dochodzi do szybkiego szerzenia się nowotworu drogą lokalnych naczyń chłonnych, co prowadzi do powstania ognisk satelitarnych. Guzowi zazwyczaj nie towarzyszą inne dolegliwości i w większości przypadków jest on niebolesny.
Leczenie zależy od stopnia zaawansowania choroby. Podstawą terapii w przypadkach o wysokim zaawansowaniu jest leczenie chirurgiczne. Leczenie MCC powinno być prowadzone w ośrodkach wysokospecjalistycznych.
Polecane produkty:
|
Olej z czarnego kminku
Olej z czarnego kminku tłoczony na zimno zachowuje wszystkie, cenne substancje m.in. witaminę E oraz niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe. Jego działanie to dokładne nawilżanie, szybsza regeneracja, poprawa wyglądu skóry ... Zobacz więcej... |
|
Czarnuszka siewna
Czarnuszka ma zastosowanie w różnego rodzaju problemach skórnych. Jest wykorzystywana w zwalczaniu trądziku, blizn, zakażeń wirusowych, bakteryjnych i grzybiczych, alergii, a także suchej skóry, również głowy (np. łupież). Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Tarasiewicz M., Markiewicz A., Romanowska-Dixon B., Rak z komórek Merkla, Klinika Oczna, 117/2015.
- Dudzisz-Śledź M., Zdzienicki M., Rutkowski P., Rak z komórek Merkla (neuroendokrynny rak skóry, Nowotwory, 2019, tom 4, nr 3–4, 145–150.
