Hormony układu dokrewnego a skóra

Hormony układu dokrewnego podobnie jak innych układów organizmu człowieka wykazują duży wpływ nie tylko na stan zdrowia, ale również wygląd skóry. Wpływ hormonów na kondycję naskórka powiązany jest z obecnością licznych receptorów na keratynocytach, sebocytach, melanocytach oraz fibroblastach. 

Wpływ hormonów na komórki skóry właściwej

Fibroblasty to najważniejsze komórki skóry właściwej. Ich zadaniem jest synteza tzw. białek podporowych skóry – kolagenu, elastyny oraz kwasu hialuronowego. Ważnymi hormonami, które odpowiedzialne są za metabolizm fibroblastów są estrogeny, hormony tarczycy, insulina oraz witamina D.

1. Estradiol.

Estradiol należy do głównych hormonów z grupy estrogenów u kobiet będących w wieku rozrodczym. Estrogeny łączą się z fibroblastami przez wyspecjalizowane receptory ER alfa i ER beta. Oba zaliczają się do grupy receptorów jądrowych, które regulowane są przez ligandy czynników transkrypcyjnych. Do obniżenia poziomu estrogenów dochodzi na skutek zaburzeń hormonalnych, a także w czasie menopauzy. Charakterystycznym objawem spadku estrogenów jest sucha skóra, skłonność do podrażnień oraz utrata jędrności naskórka.

2. Trójjodotyronina (T3).

Trójjodotyronina odpowiedzialna jest za regulację metabolizmu komórkowego. W związku z tym, zmiany poziomu T3 w organizmie, w zaburzeniach pracy tarczycy (nadczynność, niedoczynność) mogą prowadzić do nadaktywności mitochondrium. Z kolei, zjawisko to przekłada się na nadmiar wolnych rodników, które stanowią produkty uboczne w cyklu Krebsa. Niedoczynność tarczycy, a co za tym idzie obniżony poziom T3 powoduje spowolnienie produkcji kolagenu, elastyny oraz glikozaminoglikanów, a także wydłuża proces proliferacji komórek. Podsumowując efektem końcowym nadczynności i niedoczynności tarczycy jest przyspieszone starzenie się skóry.

3. Insulina.

W kosmetologii duże znaczenie wykazuje wpływ insuliny na fibroblasty. Jednym z najbardziej popularnych jest insulinooporność, a więc oporność komórek na działanie insuliny. Efektem tego zjawiska jest spadek glukozy, która stanowi ważny substrat w cyklu Krebsa. Insulinooporność przyczynia się do spowolnienia metabolizmu komórkowego, a także wydłużenia proliferacji komórek. Przy długim niedoborze glukozy komórki ulegają śmierci (apoptozie). Zmiany widoczne w obrębie skóry to głównie suchość, łuszczenie się, obniżenie jej napięcia oraz spowolniony proces gojenia się ran.

4. Witamina D3.

Wysoki poziom witaminy D3 jest istotny dla właściwej syntezy białek podporowych oraz glikozaminoglikanów.

Hormony a melanocyty

Melanocyty to komórki znajdujące się w warstwie podstawnej naskórka, które warunkują ilość wyprodukowanej melaniny. Od aktywności tych komórek zależny jest również kolor skóry. Z kolei metabolizm melanocytów uwarunkowany jest aktywnością enzymu – tyrozynazy. Zwiększa się ona wraz z zaburzeniami hormonalnymi powiązanymi z dysfunkcją przysadki mózgowej, jajników oraz nadczynnością tarczycy.

Zobacz również: Niedoczynność przysadki.

Hormony a sebocyty

Sebocyty to komórki naskórka odpowiedzialne za produkcję sebum (łoju skórnego). W jego skład wchodzą glicerydy, woski, wolne kwasy tłuszczowe, węglowodory (skwalen) oraz sterole. Warto podkreślić, że w naturalnych warunkach sebum skóry chroni przed przedostawaniem się mikroorganizmów w głębokie tkanki, a także zapobiega przesuszeniu skóry i podrażnieniom. Do stanów zapalnych lub zmiany składu sebum dochodzi w wyniku podwyższonego poziomu:

• DHT (dehydrotestosteron) – łączy się z sebocytami przy pomocy receptorów AR. Nadmiar DHT zwiększa produkcję sebum, co przyczynia się do rozwoju środowiska betlenowego idealnego dla bakterii Cutibacterium Acnes. Głównym powodem wzrostu poziomu DHT jest zwiększona aktywność nadnerczy, jąder u mężczyzn oraz nadprodukcja testosteronu;
• trójjodotyronina (T3) – nadmiar T3 prowadzi do zwiększenia produkcji sebum, z kolei niedobór obniża funkcje sebocytów, co przekłada się na zmianę składu płaszcza hydrolipidowego, a także na spadek poziomu nawilżenia skóry;
• witamina D – zapobiega oraz zmniejsza rozwój stanu zapalnego.

Regulacja zaburzeń hormonalnych przez suplementy

W kosmetologii duże znaczenie na regulację zaburzeń hormonalnych ma suplementacja, która oparta jest na wynikach badań oraz szczegółowych informacjach pozyskanych z wywiadu środowiskowego z klientem. Związki, które oddziałują na układ dokrewny to adaptogeny – substancje aktywne występujące w roślinach wspomagające przystosowanie się organizmu do niesprzyjających warunków. Wśród nich wyróżnia się:

• ashwagandhę –  przyspiesza metabolizm komórkowy, zwiększa produkcję hormonów tarczycy, zmniejsza insulinooporność;
• różeniec górski – reguluje syntezę kortyzolu oraz androgenów. Radiola znajduje również zastosowanie w leczeniu skóry objętej trądzikiem, którego przyczyną jest nadmiar DHT;
• shatavari – do jej związków aktywnych należą saponiny steroidowe, sterole, polisacharydy, izoflawony. Suplementacja przyczynia się do zwiększenia poziomu estrogenów;
• sylimaryna – to kompleks związków o działaniu regenerującym. Suplementacja sylimaryną zalecana jest w przypadku przebarwień, trądziku pospolitym, trądziku różowatym, łojotokowym zapaleniu skóry ŁZS.

Podsumowanie

Hormony odpowiedzialne są za wiele procesów w organizmie człowieka. Ich podwyższony poziom lub zbyt niskie stężenie przyspiesza starzenie się skóry. Warto jednak zaznaczyć, że obok hormonów na funkcje skóry wpływają również elementy morfotyczne krwi, komórki układu odpornościowego oraz mikroelementy. Skuteczna terapia schorzeń skórnych uwarunkowana jest nie tylko odpowiednią diagnostyką hormonalną, ale również suplementacja oraz zabiegi kosmetyczne odpowiadające potrzebom skóry.

Bibliografia

1. Zejfer A., Kosmetologia Estetyczna, Hormony a zdrowie skóry. Rola kosmetologa w terapii dermatoz związanych z zaburzeniami układu dokrewnego, 6/2020.

	Kwas hialuronowy tabletki Kwas hialuronowy znajduje się w skórze, dzięki czemu czyni ją gładką, elastyczną i bez zmarszczek. Z wiekiem jego ilość jednak maleje i należy dostarczać go do organizmu, aby uzupełnić powstające braki … Zobacz więcej...
	Kolagen naturalny - skóra i stawy Kolagen od bioalgi to naturalny, najwyższej jakości hydrolizat kolagenu. Jest to najważniejsze białko, które wpływa na jakość skóry. Jego odpowiednia ilość zapobiega powstawaniu zmarszczek, cellulitu, rozstępów, ... Zobacz więcej...