Zgodnie z definicją Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) biegunką nazywamy oddawanie przynajmniej 3 luźnych lub wodnistych stolców na dobę. W zależności od czasu trwania wyróżnia się biegunki ostre (trwają krócej niż 14 dni), przetrwałe (14-30 dni) i przewlekłe (trwają dłużej niż 30 dni). Biegunki przetrwałe i przewlekłe wymagają diagnostyki lekarskiej. Przy ostrych często jesteśmy w stanie pomóc sobie domowymi sposobami.
Biegunka – przyczyny
Biegunki infekcyjne należy różnicować z nieswoistymi chorobami zapalnymi jelit, niedokrwiennym zapaleniem jelit, zespołem jelita drażliwego, odczynami alergicznymi, nietolerancjami pokarmowymi oraz biegunkami polekowymi. Do zakażenia może dochodzić wskutek braku wystarczającej higieny, na drodze fekalno-oralnej oraz bezpośredniego kontaktu. Czynnikami ryzyka są między innymi: spożycie surowego mięsa, niepasteryzowanego mleka, niemytych surowych warzyw i owoców, owoców morza i surowych jaj. Poza wspomnianymi wyżej chorobami układu pokarmowego, biegunki mogą pojawiać się również w przebiegu:
- nadczynności tarczycy;
- zatruć pokarmowych;
- detoksykacji organizmu;
- stosowania diet płynnych i półpłynnych;
- chorób wątroby i trzustki;
- zaburzeń gospodarki hormonalnej;
- ciąży;
- nowotworów, zwłaszcza jelita grubego;
- gruźlicy;
- nadmiernego stresu, zdenerwowania, tremy.
Biegunki pojawiają się również przy nieodpowiednim stylu życia. Zwłaszcza, jeśli na co dzień spożywamy żywność przetworzoną i bogatą w błonnik pokarmowy.
Co to biegunka?
Biegunka to stan wzmożonej aktywności układu pokarmowego, co skutkuje oddawaniem co najmniej 3 luźnych stolców na dobę – często jednak więcej. Stolce mają wodnistą, rzadką konsystencję. Towarzyszą im objawy takie jak bóle brzucha, parcie na stolec, brak apetytu, osłabienie oraz stan podgorączkowy. U niektórych osób mogą pojawiać się dodatkowo nudności, wzdęcia lub nawet wymioty. W zależności od przyczyny biegunki w stolcu może znajdować się domieszka krwi lub śluzu.
Diagnostyka biegunek
Odnalezienie przyczyny biegunek nie zawsze jest proste. Diagnostykę rozpoczyna się w sytuacjach, gdy biegunki mają charakter nawracający lub przewlekły, a także gdy towarzyszą im silne dolegliwości bólowe. Zawsze wykonuje się badania krwi, a często także badanie moczu i stolca. Wiele o stanie zdrowia mogą powiedzieć również wyniki gastroskopii i kolonoskopii, nierzadko z pobraniem tkanek do badania histopatologicznego. Badania obrazowe (USG, tomograf komputerowy) wykonuje się, gdy wyniki poprzednich badań są niejasne.
Domowe sposoby na biegunkę
Zmagając się z biegunką należy przestrzegać następujących zasad:
- dbanie o wysokie nawodnienie organizmu, aby uchronić się przed odwodnieniem i zaburzeniami gospodarki wodno-elektrolitowej. Należy pić przynajmniej 2 l płynów dziennie, najlepiej z dodatkiem elektrolitów;
- stosowanie zdrowej diety, bogatej w potrawy z białego ryżu, mąki ziemniaczanej, czarnych, suszonych jagód i niektórych warzyw (ziemniaki, marchew, dynia, cukinia);
- unikanie produktów nasilających biegunkę – kawa, soki owocowe, suszone śliwki, dania ciężkostrawne i bardzo tłuste, źródła laktozy;
- unikanie produktów bogatych w błonnik pokarmowy oraz wzdymających.
W przebiegu uporczywych i silnych biegunek warto przejść na tzw. dietę BRAT. Obejmuje ona wyłącznie niedojrzałe, zmiksowane banany, kleik z białego rozgotowanego ryżu, mus z pieczonego jabłka bez skórki i pestek, upieczone w tosterze pieczywo pszenne lub suchary. Także węgiel aktywny korzystnie działa na biegunkę – można go zakupić w każdej aptece.
Biegunka – jak leczyć?
Jeśli biegunka wynika z chorób przewlekłych, dąży się do ich ustabilizowania lub wyleczenia (często jednak nie ma tej możliwości). Przy infekcjach bakteryjnych wdraża się antybiotykoterapię. W przebiegu ostrych biegunek można również zastosować popularne leki przeciwbiegunkowe dostępne bez recepty, np. Nifuroksazyd, Laremid, Imodium, Smecta czy Stoperan. Leki zwalniające motorykę jelit powinny być stosowane w łagodnych i umiarkowanych przypadkach biegunki nie wykazującej cech inwazyjności. W przebiegu cięższych biegunek lekarz może zalecić leki na receptę, w zależności od przyczyny dolegliwości. Korzystne okazują się również probiotyki.
Polecane produkty:
|
Probiotyki naturalne bioalgi
Probiotyki naturalne w swoim składzie zawierają 150 milionów wyselekcjonowanych żywych szczepów bakterii. Są szczególnie zalecane w celu utrzymania prawidłowej flory bakteryjnej, a także przy problemach żołądkowych i jelitowych. Wspomagają … Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Wasielica-Berger J., Ostra biegunka, Gastroenterologia kliniczna, 1/2018.
- Mach T., Szczeklik K., Algorytm postępowania w ostrej biegunce infekcyjnej, Zakażenia XXI wieku, 1/2018.
- Czerwionka-Szaflarska M., Adamska I., Ostra biegunka u dzieci – najnowsze wytyczne, Forum Medycyny Rodzinnej, 6/2009.
- Czerwionka-Szaflarska M., Romańczuk B., Probiotyki w profilaktyce i leczeniu wybranych schorzeń przewodu pokarmowego u dzieci, Forum Medycyny Rodzinnej, 2/2010.
