Narośl skórna to potoczne określenie każdej zmiany, która wystaje ponad powierzchnię skóry. Może mieć różne pochodzenie – od całkowicie łagodnych po potencjalnie groźnych. Pojawienie się jakichkolwiek niepokojących zmian skórnych jest wskazaniem do wizyty u lekarza dermatologa. Jakie są najczęstsze narośle skórne?
Włókniaki
Włókniaki miękkie zalicza się do nowotworów łagodnych. Zaobserwować je można głównie na skórze szyi, powiek, w okolicach pachowych i w pachwinach. Mają postać uszypułowanych, miękkich guzków. Ich występowanie wiąże się przeważnie z otyłością, insulinoopornością, lipidemią aterogenną, czyli cechami zespołu metabolicznego. Są objawem wskazującym na zwiększone ryzyko rozwoju miażdżycy, co zostało niejednokrotnie potwierdzone klinicznie. Za czynniki wyjaśniające ich powstawanie uznaje się stymulację receptorów na keratynocytach i fibroblastach przez leptynę i insulinooporność towarzyszącą otyłości (IGF-1), a także przez androgeny i estrogeny, których gospodarka ulega zaburzeniu w otyłości.
Włókniaki miękkie występują licznie, przyjmując postać niewielkich, cielistych lub delikatnie brązowych guzków. Można jednak zaobserwować u niektórych osób włókniaki twarde, często występujące pojedynczo, jasnobrązowe lub jasnoczerwone, o bardziej zbitej konsystencji. W większości przypadków nie wymagają leczenia, ale można je usunąć z powodów estetycznych. Dostępne metody to: laser CO2, krioterapia, elektrokoagulacja, chirurgiczne wycięcie. Tak leczyć można wszelkiego rodzaju narośle skórne.
Brodawki
Brodawki zwykłe są najczęstszą formą zakażeń wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV). Zakażenie następuje przez bezpośredni kontakt lub pośrednio poprzez przedmioty. W przeciwieństwie do innych wirusów, dla których wrota zakażenia stanowi błona śluzowa dróg oddechowych, miejscem wniknięcia dla HPV jest zwykle skóra. Kluczową rolę w przebiegu zakażenia odgrywa odporność komórkowa, co potwierdza fakt, że brodawki obserwuje się częściej u osób poddawanych immunosupresji farmakologicznej i naświetlanych promieniowaniem ultrafioletowym. Brodawki mogą przyjmować różną formę: kurzajki, brodawki podeszwowe, kłykciny, łojotokowe, nitkowate, płaskie.
Tłuszczaki
Tłuszczaki są łagodnymi nowotworami powstającymi z tkanki tłuszczowej, zazwyczaj lokalizującymi się na kończynach górnych lub kończynach dolnych. Klinicznie typowy tłuszczak ma postać miękkiego, ruchomego, niebolesnego guza umiejscowionego płytko pod skórą i jest stosunkowo łatwy do rozpoznania samym badaniem klinicznym. Niektóre tłuszczaki mogą wyrastać z tkanki tłuszczowej położonej głębiej, podpowięziowo i śródmięśniowo i w takich sytuacjach ich rozpoznanie może wymagać badań obrazowych (USG, tomografia). Dokładne przyczyny powstawania tłuszczaków nie są jasne. Podejrzewa się trzy czynniki ryzyka mogące wpływać na inicjację wzrostu tłuszczaków: czynnik konstytucjonalny – otyłość, uraz i czynnik genetyczny.
Znamiona barwnikowe
Znamiona barwnikowe to najczęstsze zmiany skórne powstałe wskutek nagromadzenia melanocytów – komórek produkujących melaninę, czyli barwnik skóry. Mogą być wrodzone (obecne od urodzenia) lub nabyte (pojawiają się z wiekiem, najczęściej w dzieciństwie lub młodości). Ich powierzchnia, kształt, wielkość czy nawet zabarwienie mogą być różne, dlatego nie sposób krótko je opisać. Jeśli jednak sączy się z nich wydzielina, mają tendencję do nagłego i szybkiego wzrastania, ich powierzchnia jest nierówna z nietypowym zabarwieniem lub niejednorodnym zabarwieniem, należy ocenić je u dermatologa, wykluczając tym samym czynniki nowotworowe ich obecności.
Nowotwory skóry
Raki skóry, w tym przede wszystkim rak podstawnokomórkowy oraz rak kolczystokomórkowy, są najczęściej występującymi nowotworami złośliwymi. Raki te wyróżniają się naciekaniem okolicznych tkanek i niszczeniem sąsiadujących struktur, takich jak kości i chrząstki, co skutkuje między innymi defektami estetycznymi i pogorszeniem jakości życia, jak również odpowiadają za znaczną chorobowość w społeczeństwie. Główne czynniki odpowiadające za coraz częstsze występowanie tych nowotworów to: zmiana stylu życia, opalanie się, migracje ludzi o fototypie I, II i III skóry w regiony świata o dużym nasłonecznieniu, zamieszkiwanie w rejonach górskich lub niskich szerokości geograficznych, korzystanie z lamp emitujących promieniowanie UV (tzw. solariów). Jako że niekiedy nowotwory skóry mogą przypominać zmiany barwnikowe, rekomenduje się coroczną dermatoskopię każdej osobie.
Zobacz również: Nowotwory złośliwe skóry.
Bibliografia
- Owczarczyk-Saczonek A., Placek W., Włókniaki skóry jako objaw zaburzeń metabolicznych, Przegl Dermatol 2016, 103, 240–245.
- Samochocki Z., Rujna P., Malejczyk M., Majewski S., Wybrane czynniki osobnicze i środowiskowe predysponujące do zakażeń wirusami brodawczaka ludzkiego. Część I. Brodawki zwykłe, Przegl Dermatol 2009, 96, 327–331.
- Żyluk A., Obraz kliniczny i wyniki leczenia operacyjnego tłuszczaków kończyny górnej, Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja, 6/2021.
- Rutkowski P., Owczarek W., Raki skóry, Onkologia w Praktyce Klinicznej, 3/2018.
