Hiperpigmentacja to pojęcie powszechnie wykorzystywane w kosmetologii i dermatologii, opisujące ciemnienie skóry związane z miejscowym, nadmiernym nagromadzeniem się melaniny. Melanina jest naturalnym barwnikiem skóry u każdego człowieka. Jej brak obserwuje się jednak np. przy bielactwie czy albinizmie.
Pigmentacja skóry – co to jest?
Pigmentacja skóry to jej indywidualny kolor, zawdzięczany melaninie. Melanina natomiast jest naturalnym barwnikiem skóry, produkowanym przez melanosomy znajdujące się w komórkach nazywanych melanocytami. W jej skład wchodzą:
- żółtoczerwona feomelanina;
- czarna DHI eumelanina;
- jasnobrązowa DHICA eumelanina.
Zabarwienie skóry i włosów człowieka zależą od proporcji tych 3 komponentów. Melanocyty rozlokowują się w warstwie podstawnej naskórka na całej powierzchni skóry z wyjątkiem wewnętrznych powierzchni dłoni i stóp. Liczba melanocytów na jednostkę powierzchni jest podobna i nie zależy od koloru skóry. Komórki te wyposażone są w liczne wypustki dendrytyczne, którymi melanosomy przechodzą do keratynocytów, czyli komórek skóry. Proces syntezy melaniny nazywa się melanogenezą i może być regulowany przez cytokiny prozapalne bądź inne mediatory odpowiedzi immunologicznej. IL-1, IL-6 i TNF-α hamują biosyntezę melaniny, zaś glikokortykosteroidy ją pobudzają.
Hiperpigmentacja – co to jest?
Zmiany pigmentacyjne skóry wiążą się z upośledzeniem produkcji melaniny lub jej nieprawidłowym rozmieszczeniem w skórze. Wyróżnia się hipopigmentację (miejscowy niedobór pigmentu, np. w bielactwie) i hiperpigmentację (miejscowy nadmiar pigmentu). Przebarwienia ograniczone intensywnie odróżniają się od otaczającej skóry, mogą mieć ciemnobrunatne zabarwienie. Z kolei zmiany uogólnione manifestują się większym rozlaniem na skórze.
Hiperpigmentacja – przyczyny
Hiperpigmentacja może być wrodzona lub nabyta. Wrodzona wiąże się z genetycznymi mutacjami w poszczególnych genach, które kodują białka uczestniczące w melanogenezie, zaś nabyta powstaje wskutek zadziałania konkretnych czynników zewnętrznych. W zależności od głębokości rozlania pigmentu wyróżnia się natomiast zmiany hiperpigmentacyjne naskórkowe, skórne i mieszane. Analiza głębokości przebarwień jest możliwa dzięki badaniom w lampie Wooda. Przykłady hiperpigmentacji wrodzonej:
- piegi – rozsiane, drobne plamki zlokalizowane w różnych miejscach na ciele, najczęściej jednak na twarzy. Najintensywniej zaobserwować je można u osób z jasną cerą i rudymi włosami. Piegi dziedziczy się w sposób autosomalny dominujący;
- plamy soczewicowate – uwarunkowane genetycznie, mogą pojawiać się zarówno na skórze, jak i na błonach śluzowych.
Przyczyny hiperpigmentacji nabytej:
- stosowanie doustnej antykoncepcji hormonalnej;
- ciąża;
- zaburzenia gospodarki hormonalnej związane z hormonami kory nadnerczy lub przysadki mózgowej;
- uszkodzenia naskórka wywołane częstym i długotrwałym ocieraniem się go np. o odzież;
- stany zapalne skóry, np. w przebiegu chorób wirusowych lub chorób bakteryjnych;
- choroby dermatologiczne – trądzik pospolity, łuszczyca, atopowe zapalenie skóry, toczeń rumieniowaty, łupież różowaty, liszaj płaski, twardzina układowa i wiele innych;
- ukąszenia owadów;
- alergia na leki jako skutek uboczny;
- powikłania zabiegów kosmetologicznych, np. peelingów kwasowych;
- alergia na słońce i inne fotodermatozy.
Hiperpigmentacja nie zawsze ma podłoże wrodzone lub jest efektem chorób czy urazów. Mianem tym określa się również opaleniznę, do której wiele osób świadomie dąży, zwłaszcza porą letnią. Wskutek działania promieniowania UV na skórę dochodzi do wzmożonej aktywności melanocytów. Powstała opalenizna jest mechanizmem obronnym skóry. Należy wspomnieć, że częste i długotrwałe opalanie się nie jest korzystne, ponieważ przyspiesza starzenie się skóry oraz zwiększa ryzyko raka (czerniaka).
Usuwanie hiperpigmentacji
Jeśli hiperpigmentacja ma charakter miejscowy i lokalizuje się w widocznych miejscach na ciele, wiele osób dąży do jej zasłonięcia lub usunięcia. Współcześnie jest to możliwe dzięki wykorzystaniu rozwiązań medycyny estetycznej i kosmetologii. Zmiany hiperpigmentacyjne można likwidować np. za pomocą odpowiednio dobranych peelingów chemicznych, laseroterapii, krioterapii czy mezoterapii. Najlepiej zapisać się na konsultację do specjalisty, aby wspólnie dobrać optymalną metodę do rodzaju i wielkości zmian.
Polecane produkty:
|
Olej z czarnego kminku
Olej z czarnego kminku tłoczony na zimno zachowuje wszystkie, cenne substancje m.in. witaminę E oraz niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe. Jego działanie to dokładne nawilżanie, szybsza regeneracja, poprawa wyglądu skóry ... Zobacz więcej... |
|
Czarnuszka siewna
Czarnuszka ma zastosowanie w różnego rodzaju problemach skórnych. Jest wykorzystywana w zwalczaniu trądziku, blizn, zakażeń wirusowych, bakteryjnych i grzybiczych, alergii, a także suchej skóry, również głowy (np. łupież). Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Ata P., Majewski S., Mechanizmy pigmentacji skóry, Przegl Dermatol 2013, 100, 184-188.
- Sadowska A., Kamm A., Sposoby zapobiegania i niwelowania hiperpigmentacji skóry twarzy w gabinecie kosmetologicznym. Ocena aktualnego stanu wiedzy społeczeństwa, Aesthetic Cosmetology and Medicine, 4/2020.
- Engler-Jastrzębska M., Kamm A., Molekularne podstawy pigmentacji skóry. Etiologia i profilaktyka hiperpigmentacji, Kosmetologia Estetyczna, 3/2019.
