Kosmetyk to nazwa stosowana w odniesieniu do każdej substancji chemicznej i naturalnej, przeznaczonej do użytku zewnętrznego i kontaktu z ciałem – przeważnie skórą, włosami czy paznokciami. Celem kosmetyków jest wspieranie kondycji tkanek, poprawa ich ogólnego wyglądu, a niekiedy nawet działanie zdrowotne (co ma miejsce w przypadku dermokosmetyków).
Co to jest kosmetyk?
Definicję kosmetyku jasno określa dziennik ustaw. Zgodnie z jego treścią kosmetykiem jest: „każda substancja chemiczna lub mieszanina, przeznaczone do zewnętrznego kontaktu z ciałem człowieka: skórą, włosami, wargami, paznokciami, zewnętrznymi narządami płciowymi, zębami i błonami śluzowymi jamy ustnej, których wyłącznym lub podstawowym celem jest utrzymanie ich w czystości, pielęgnowanie, ochrona, perfumowanie, zmiana wyglądu ciała lub ulepszenie jego zapachu”. Warto zaznaczyć, że kosmetyki nie są wynalazkiem współczesności. Stosuje się je od tysięcy lat na całym świecie.
W dostępnych produktach kosmetycznych stosuje się blisko 12 500 unikalnych składników chemicznych, nie wliczając w to składników naturalnych, czyli pochodzenia roślinnego lub zwierzęcego. Naukowcy oszacowali, że standardowy użytkownik produktów kosmetycznych w połączeniu z perfumami nakłada na swoją skórę około 515 różnych substancji chemicznych każdego dnia. Podstawowy podział składników stosowanych w kosmetykach wyróżnia: wodę, emulgatory, konserwanty, zagęszczacze, substancje zapachowe.
Składniki kosmetyków
Wyróżnia się następujące grupy składników kosmetyków:
- woda – jest podstawą niemal każdego produktu kosmetycznego. Działa jako rozpuszczalnik dla związków chemicznych, tworzy emulsje, nadaje produktowi płynności i konsystencji;
- emulgatory – zapobiegają rozdzielaniu się, czyli rozwarstwianiu kosmetyku. Dotyczy to głównie substancji przeciwnych, np. wody i olejów. Przykłady emulgatorów stosowanych w kosmetykach to polisorbaty, lauryna-4 i cetylosiarczan potasu;
- konserwanty – przedłużają trwałość kosmetyków oraz chronią przed namnażaniem się w nich drobnoustrojów. Dotychczas do najbardziej popularnych konserwantów zaliczano parabeny, alkohol benzylowy, kwas salicylowy, formaldehyd i EDTA;
- zagęszczacze – alkohol cetylowy, kwas stearynowy, wosk carnauba, guma guar, guma ksantanowa, żelatyna, krzemionka. Celem zagęszczaczy jest zwiększanie gęstości substancji kosmetycznej;
- emolienty – zmiękczają skórę, chronią przed nadmierną utratą wody, chłoną wilgoć. Przykładami są choćby: wosk pszczeli, oliwa z oliwek, olej kokosowy i lanolina, a także wazelina, oleje mineralne, gliceryna, tlenek cynku;
- humektanty – wykazują właściwości silnie nawilżające dzięki działaniu higroskopijnemu. Flagowym przykładem jest kwas hialuronowy, zaś innymi znanymi humektantami są: gliceryna, aloes, kwas mlekowy, sorbitol, mocznik, mleczany czy hydroksykwasy.
Inny podział wyróżnia kosmetyki pochodzenia naturalnego (np. oleje roślinne, hydrolaty kwiatowe, mleczko pszczele) oraz pochodzenia chemicznego (stworzone z wykorzystaniem związków chemicznych pozyskanych laboratoryjnie). Aktualnie coraz większą popularnością cieszą się kosmetyki naturalne, uznawane za bezpieczniejsze dla skóry i pozbawione działań ubocznych. Mimo tego należy mieć na uwadze, że także składniki naturalne mogą wywoływać uczulenie. Dlatego bez względu na rodzaj kosmetyku, przed użyciem warto wykonać próbę uczuleniową na zgięciu łokcia.
Zobacz również: Składniki kosmetyków pochodzenia roślinnego.
INCI
INCI (ang. International Nomenclature of Cosmetic Ingredient) oznacza Międzynarodowe Nazewnictwo Składników Kosmetycznych. Dyrektywy zobowiązują wszystkich producentów, aby na opakowaniu kosmetyku był podany skład. Zgodnie z INCI wykorzystuje się angielskie nazwy związków chemicznych oraz łacińskie nazwy roślin, z kolei wszelkie użyte składniki umieszcza się w kolejności od największego do najmniejszego udziału procentowego. Dzięki temu konsument może dokładnie poznać skład kosmetyku.
Kosmetyki – jak dobrać do potrzeb?
Nie ma ogólnej listy kosmetyków, po które warto sięgać. Każdy człowiek ma inne potrzeby. Wybierając kosmetyki, należy kierować się wiekiem, rodzajem cery i skóry, a także włosów, ich kondycją oraz stanem zdrowia (zwłaszcza w stosunku do alergii). Przykładowo włosy wysokoporowate potrzebują w szczególności humektantów i emolientów. Bardzo dobrze reagują na oleje takie jak olej z czarnuszki, olej z wiesiołka czy olej z kiełków pszenicy. Z kolei włosy niskoporowate potrzebują w szczególności protein. Będą źle reagować na wyżej wymienione oleje, jednak dobrze na olej kokosowy czy masło shea. Podobnie sytuacja wygląda w przypadku skóry. Cera tłusta i cera trądzikowa jest wskazaniem do rezygnacji z produktów komedogennych, zaś cera sucha i cera dojrzała będzie potrzebować zwiększonej dawki kwasu hialuronowego. Różnice można zaobserwować nawet między ludźmi z takim samym rodzajem cery. Wystarczy, że dana osoba z cerą mieszaną będzie uczulona na produkty pochodzenia pszczelego, zaś druga osoba z takim samym typem skóry nie. Bardzo często szukanie idealnych dla siebie kosmetyków odbywa się metodą prób i błędów. Warto jednak sięgać po produkty jak najbardziej naturalne, a w razie wątpliwości i trudności w doborze skonsultować się z kosmetologiem. Przy występowaniu schorzeń dermatologicznych dobór kosmetyków powinien odbywać się pod okiem dermatologa.
Polecane produkty:
|
Kolagen naturalny - skóra i stawy
Kolagen od bioalgi to naturalny, najwyższej jakości hydrolizat kolagenu. Jest to najważniejsze białko, które wpływa na jakość skóry. Jego odpowiednia ilość zapobiega powstawaniu zmarszczek, cellulitu, rozstępów, ... Zobacz więcej... |
|
Kwas hialuronowy tabletki
Kwas hialuronowy znajduje się w skórze, dzięki czemu czyni ją gładką, elastyczną i bez zmarszczek. Z wiekiem jego ilość jednak maleje i należy dostarczać go do organizmu, aby uzupełnić powstające braki … Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Sarbak Z., Jachymska-Sarbak B., Sarbak A., Chemia w kosmetyce i kosmetologii, Wydawnictwo Medpharm, Wrocław 2013
- Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1223/2009 z dnia 30 listopada 2009 r. dotyczące produktów kosmetycznych.
Grono M., Mrozowska M., Salczyńska A., Sroka A., Woźnicka B., Zaborowska A., Wstęp do kosmetyki, Warszawa 2013.
