Cynk

Cynk jest pierwiastkiem niezbędnym do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Odpowiada przede wszystkim za utrzymane dobrej kondycji skóry, włosów i paznokci, poprawia odporność i płodność, a także wykazuje działanie antyoksydacyjne. Należy dostarczać go wraz z dietą, jednak w niektórych przypadkach warto rozważyć dodatkową suplementację.

Cynk w organizmie człowieka

W organizmie człowieka znajduje się stale około 2-4 g cynku, przy czym największe ilości gromadzą się w kościach, skórze, zębach, włosach, wątrobie, trzustce, śledzionie i nerkach. Aby utrzymać zalecany poziom należy dostarczać go wraz z pożywieniem. Wchłanianie pierwiastka następuje głównie w jelicie cienkim, szczególnie w dwunastnicy, co dodatkowo wspomaga obecność witaminy A i witaminy E. Jego przyswajalność wynosi 20-40% i jest większa w przypadku produktów spożywczych pochodzenia zwierzęcego. Nadmiar cynku ulega wydaleniu przez nerki i układ pokarmowy.

Źródła cynku

Najlepszym źródłem pokarmowym cynku są ostrygi, które w 100 g zawierają aż 90 mg tego pierwiastka. Jako że owoce morza niezbyt często goszczą na polskich stołach, dietę warto urozmaicić o inne dobre źródła cynku:

• sezam;
• pestki dyni;
• orzechy nerkowce;
• olej lniany;
• kakao;
• żółtko jaj;
• wątróbka;
• ryby;
• kasza gryczana;
• ser żółty.

Produkty spożywcze powinny jednak posiadać wysoką jakość. W razie potrzeby należy wprowadzić dodatkową suplementacją. Cynk dostępny jest w każdej aptece w formie tabletek.

Cynk – właściwości

Pierwiastek ten odgrywa istotną rolę w wielu procesach biologicznych. Przede wszystkim bierze udział w regulacji melanogenezy oraz procesów układu immunologicznego. Klinicznym dowodem znaczenia cynku w procesach odpornościowych jest silny związek między czasem trwania zakażeń wirusowych, np. opryszczki, a niedoborem cynku. Cynk kształtuje odpowiedź immunologiczną humoralną i komórkową. Udowodniono, że jego niedobór skutkuje zahamowaniem produkcji ważnych limfocytów. Do pozostałych właściwości cynku zaliczamy między innymi:

• obniżanie ryzyka rozwoju depresji i łagodzenie jej objawów;
• profilaktykę alergii i problemów dermatologicznych, poprawa kondycji skóry;
• przyspieszanie gojenia się ran;
• wpływ na wytrzymałość i dobrą kondycję paznokci i włosów;
• działanie przeciwzapalne, ściągające i przeciwtrądzikowe;
• udział w rozwoju układu kostnego;
• regulację pracy układu krwionośnego, w tym obniżanie zbyt wysokiego ciśnienia tętniczego krwi;
• zapobieganie żylakom.

Dodatkowo pierwiastek ten bierze udział w produkcji i sekrecji wielu hormonów, m.in. insuliny, testosteronu, tyroksyny, a także reguluje pracę układu nerwowego i metabolizm witaminy A. Stanowi ważny składnik systemu antyoksydacyjnego ustroju, chroniącego przed działaniem wolnych rodników.

Niedobór cynku

W krajach wysokorozwiniętych pierwotny niedobór cynku niemal nie występuje. Może jednak przyczynić się do niego nieodpowiednia dieta, wyjątkowo uboga w cynk, jak również różnego rodzaju problemy jelitowe i związane z wchłanianiem. Dieta roślinna nie sprzyja wchłanianiu cynku, ponieważ zawiera duże ilości fitynianów, które uniemożliwiają ten proces. Objawami niedoboru cynku są:

• obniżone wytwarzanie przeciwciał i ograniczona produkcja cytokin;
• wzrost tolerancji na glukozę i tym samym wzrost ryzyka rozwoju cukrzycy;
• zmiany w gospodarce hormonalnej;
• opóźnione dojrzewanie płciowe;
• zaburzenia miesiączkowania;
• brak popędu płciowego;
• utrata apetytu;
• wczesne pojawienie się objawów starzenia;
• zaburzenia widzenia, w tym kurza ślepota;
• zwiększona podatność na infekcje i zakażenia;
• suchość oczu;
• łysienie;
• biegunka;
• uczucie znużenia i przemęczenia;
• pogorszenie kondycji skóry, skłonność do wyprysków, trądziku i chorób dermatologicznych.

W przebiegu niedoboru cynku wzrasta ryzyko zaburzeń psychicznych, w tym także depresji. Najczęściej ewentualne niedobory obserwuje się u osób starszych, sportowców, wegetarian i wegan. W grupie ryzyka są również pacjenci z problemami żołądkowo-jelitowymi, niewydolnością wątroby, niedożywieni, po resekcji jelit oraz wszystkie osoby znajdujące się w stanie silnego stresu.

Nadmiar cynku

Trudno jest o nadmiar cynku w organizmie, jako że jego wchłanianie jest regulowane hormonalnie, a nadmiar wydalany wraz z moczem i kałem. Ewentualne przypadki nadmiaru cynku wiążą się ze znacznym jego przedawkowaniem za pomocą suplementów diety. Mogą wówczas pojawić się objawy ze strony układu pokarmowego, takie jak nudności, biegunki, zaparcia czy bóle brzucha.

Cynk – zapotrzebowanie

Zapotrzebowanie na cynk jest mocno zróżnicowane i zależy od płci oraz wieku. Zalecane dzienne spożycie dla dorosłych kobiet wynosi 8 mg, natomiast dla dorosłych mężczyzn 11 mg. W okresie dojrzewania zapotrzebowanie wynosi 8 mg, zaś podczas ciąży i laktacji kolejno 12 i 13 mg.

	Spirulina w proszku 100% naturalna Spirulina w proszku wykorzystywana jest najczęściej do wykonywania odżywczych i oczyszczających maseczek wpływając m.in. na poprawę wyglądu skóry. Dostarcza niezbędne witaminy, minerały i inne składniki niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu.. Zobacz więcej...
	Spirulina w tabletkach 100% naturalna Spirulina zawiera wysokiej jakości naturalne witaminy i minerały. Jej skład to m.in. biotyna, kwas foliowy, beta-karoten, witamina D, witamina E oraz wiele innych witamin. To również źródło niezbędnych minerałów jak magnez, cynk, wapń, żelazo.. Zobacz więcej...

Bibliografia

1. Romaszkiewicz A., Nowicki R., Rola suplementacji cynku i witaminy A w profilaktyce i leczeniu chorób skóry, Terapia, 2/2014.
2. Kuras M., Zielińska-Pisklak M., Perz K., Szeleszczuk Ł., Żelazo i cynk – główne mikroelementy niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu, Lek w Polsce, 5/2015.
3. Szcześniak M., Grimling B., Meler J., Cynk – pierwiastek zdrowia, Farmakologia Polska, 7/2014.
4. Mońka I., Wiechuła D., Znaczenie cynku dla organizmu ludzkiego w aspekcie suplementacji tego pierwiastka, Annales Academiae Medicae Silesiensis, 71/2017.