Chrapanie

Chrapanie to charakterystyczny, niskotonowy dźwięk, który powstaje w trakcie snu na skutek utrudnionego przepływu powietrza przez drogi oddechowe (najczęściej w obrębie gardła). Zjawisko to może dotyczyć zarówno kobiet, mężczyzn, jak i dzieci. Jednak znacznie częściej występuje u osób dorosłych. Warto wiedzieć, że chrapanie pojawia się nie tylko u ludzi, ale również u zwierząt.

Co to jest chrapanie?

Mechanizm chrapania jest dobrze poznany. W czasie snu mięśnie całego ciała ulegają rozluźnieniu, w tym także mięśnie gardła, które odpowiadają za utrzymanie drożności dróg oddechowych. U osób predysponowanych może dojść do ich częściowego lub całkowitego zapadania się, co powoduje zwężenie światła gardła i wibracje tkanek miękkich, takich jak podniebienie miękkie, języczek czy migdałki. To właśnie te wibracje są źródłem charakterystycznego dźwięku.

Choć chrapanie samo w sobie nie zawsze jest groźne to może negatywnie wpływać na jakość snu, zarówno osoby chrapiącej, jak i jej partnera. W skrajnych przypadkach może też świadczyć o poważniejszych zaburzeniach oddychania, takich jak obturacyjny bezdech senny.

Chrapanie – przyczyny

Przyczyny chrapania są zróżnicowane i mogą obejmować zarówno czynniki anatomiczne, jak i środowiskowe czy styl życia. Do najczęstszych należą:

• nadwaga i otyłość – nadmiar tkanki tłuszczowej w okolicy szyi może uciskać drogi oddechowe, utrudniając przepływ powietrza;
• obturacyjny bezdech senny (OSAS) – poważne zaburzenie oddychania w czasie snu, w którym dochodzi do epizodów zatrzymania oddechu;
• alergie i przewlekłe nieżyty nosa – obrzęk błony śluzowej ogranicza drożność nosa;
• skrzywienie przegrody nosowej;
• polipy nosa;
• przewlekłe zapalenie zatok przynosowych;
• cofnięcie żuchwy (np. przy wadach zgryzu lub anomaliach twarzoczaszki);
• powiększenie migdałków podniebiennych, szczególnie u dzieci;
• spożywanie alkoholu lub palenie papierosów przed snem.

Warto podkreślić, że u wielu osób chrapanie występuje wyłącznie w określonych sytuacjach, np. po spożyciu alkoholu, w pozycji na plecach lub przy zmęczeniu. W takich przypadkach ma ono charakter przejściowy i zwykle nie wymaga leczenia.

U dzieci chrapanie może jednak być objawem poważniejszych zaburzeń oddychania w czasie snu, w tym zespołu obturacyjnego bezdechu sennego. Nieleczony OSAS prowadzi do zaburzeń koncentracji, problemów z nauką, a w dłuższej perspektywie do powikłań ze strony układu sercowo-naczyniowego i metabolicznego. Dlatego każde przewlekłe chrapanie u dziecka powinno być skonsultowane z lekarzem.

Chrapanie – leczenie

Leczenie chrapania zależy od jego przyczyny. Najskuteczniejsze jest działanie przyczynowe, czyli eliminacja czynników, które utrudniają przepływ powietrza przez drogi oddechowe. Przykładowo:

• w przypadku polipów nosa lub skrzywienia przegrody nosowej rozważa się leczenie chirurgiczne;
• przy alergiach wdraża się leczenie farmakologiczne, odczulanie i unikanie kontaktu z alergenami;
• jeśli problem wynika z otyłości, kluczowa jest redukcja masy ciała i poprawa stylu życia.

W terapii wspomagającej zaleca się także:

• spać na boku, ponieważ pozycja na plecach sprzyja zapadaniu się języka;
• unikać alkoholu na 3-4 godziny przed snem, ponieważ rozluźnia on mięśnie gardła;
• rzucić palenie, które powoduje podrażnienia i obrzęk błony śluzowej;
• nawilżać powietrze w sypialni, szczególnie w sezonie grzewczym;
• regularnie się wysypiać, ponieważ przewlekłe zmęczenie sprzyja chrapaniu.

W przypadku, gdy chrapaniu towarzyszą przerwy w oddychaniu, poranne bóle głowy, uczucie niewyspania czy nadmierna senność w ciągu dnia, konieczna jest konsultacja z otorynolaryngologiem lub specjalistą medycyny snu. Mogą oni zlecić dalsze badania (np. polisomnografię) i zaproponować leczenie, w tym stosowanie specjalnych aparatów lub masek (CPAP) wspomagających oddychanie w trakcie snu.

Co na chrapanie?

Na rynku dostępnych jest wiele sposobów i produktów, które mogą pomóc w redukcji chrapania, szczególnie gdy jego przyczyna nie wymaga leczenia chirurgicznego. Wśród nich warto wymienić:

• specjalne listki i plastry na nos, które ułatwiają przepływ powietrza przez drogi nosowe;
• spraye i aerozole do gardła, które nawilżają błonę śluzową i zmniejszają wibracje tkanek;
• ortezy i szyny ustne, które stabilizują pozycję żuchwy i języka podczas snu;
• poduszki ortopedyczne, które utrzymują głowę i szyję w odpowiednim położeniu;
• suplementy diety wspierające układ oddechowy i układ immunologiczny, zawierające m.in. witaminę C, cynk, magnez czy wyciągi roślinne o działaniu przeciwzapalnym i rozluźniającym.

Wybór metody zależy od indywidualnej przyczyny problemu. To, co jest skuteczne dla jednej osoby, może nie pomóc innej. Dlatego przed sięgnięciem po środki z apteki warto skonsultować się ze lekarzem specjalistą, który oceni, czy chrapanie ma charakter czynnościowy, czy wynika z nieprawidłowości anatomicznych.

Co zrobić żeby nie chrapać?

Aby zapobiec chrapaniu lub ograniczyć jego nasilenie, warto wprowadzić kilka prostych zmian w codziennych nawykach. Do głównych zalicza się:

• dbanie o prawidłową masę ciała – redukcja nawet kilku kilogramów może znacząco poprawić drożność dróg oddechowych;
• zmiany pozycji snu – spanie na boku zmniejsza ryzyko zapadania się języka i podniebienia miękkiego;
• unikanie alkoholu i leków nasennych przed snem – osłabiają one napięcie mięśni gardła;
• dbanie o odpowiednie nawodnienie organizmu i wilgotność powietrza – zapobiega to przesuszeniu błon śluzowych;
• oczyszczanie dróg oddechowych przed snem, np. poprzez płukanie nosa roztworem soli fizjologicznej lub inhalacje;
• dbanie o higienę snu – regularne godziny zasypiania, cisza i ciemność w sypialni poprawiają jakość odpoczynku.

Długofalowo największe efekty daje połączenie zdrowego trybu życia, właściwej pozycji snu i leczenia ewentualnych chorób towarzyszących. Świadome podejście do problemu chrapania nie tylko poprawia komfort snu, ale też wspiera zdrowie całego organizmu (w tym układu sercowo-naczyniowego i układu nerwowego).

	Spirulina w tabletkach 100% naturalna Spirulina zawiera wysokiej jakości naturalne witaminy i minerały. Jej skład to m.in. biotyna, kwas foliowy, beta-karoten, witamina D, witamina E oraz wiele innych witamin. To również źródło niezbędnych minerałów jak magnez, cynk, wapń, żelazo.. Zobacz więcej...
	Spirulina w proszku 100% naturalna Spirulina w proszku wykorzystywana jest najczęściej do wykonywania odżywczych i oczyszczających maseczek wpływając m.in. na poprawę wyglądu skóry. Dostarcza niezbędne witaminy, minerały i inne składniki niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu.. Zobacz więcej...

Bibliografia

1. Chruściel-Nogalska M., Kozak M., Ey-Chmielewska H., Zespół obturacyjnego bezdechu podczas snu – podstawy diagnostyki i leczenia, Dental Forum, 1/2015.
2. Tomaszewska M., a Kowalska-Kouassi D., Jackowska T., Zawadzka-Głos L., Kukwa W., Chrapiące dziecko – aktualne wytyczne dotyczące zasad rozpoznawania i leczenia obturacyjnego bezdechu sennego u dzieci, Postępy Nauk Medycznych, t. XXVII, nr 10B, 2014.