Parabeny w kosmetykach

Parabeny w kosmetykach pełnią ważną funkcję m.in. zapobiegając rozwojowi w nich szkodliwych drobnoustrojów w postaci bakterii oraz grzybów. Ich celem jest również przedłużanie żywotności kosmetyku.

Parabeny

Aby uchronić kosmetyk przed rozkładem lub namnażaniem się drobnoustrojów od wielu lat stosuje się w ich recepturach związki mające za zadanie zapobiegać wyżej wymienionym czynnikom. Ogólna nazwa tego rodzaju związków nosi nazwę konserwanty, do grupy których należą m.in: parabeny, alkohole, fenole, aldehydy, pochodne kwasów organicznych i nieorganicznych.

Zobacz również: Konserwanty w kosmetykach.

W preparatach kosmetycznych najczęściej stosowana jest mieszanka konserwantów w celu zapewnienia jak najwyższej ochrony. Wszystko dlatego, że nie występuje jeden związek o tak szerokim spektrum działania przeciwko wszystkim drobnoustrojom. Niektóre z nich wykazują aktywność wobec bakterii, inne wobec grzybów. W związku z tym istotna jest kompozycja kilku konserwantów, w celu utrzymania jak największych właściwości konserwujących.

Historia konserwantów

Historia konserwantów sięga czasów starożytnych. Pierwszym środkiem, który wykorzystywany był jako konserwant była sól kuchenna, później alkohol etylowy. Wiek XIX i XX przyczynił się do dużego rozwoju, w wyniku czego zaczęto stosować różnego rodzaju substancje syntetyczne. W tym celu zastosowanie znalazł kwas siarkowy, benzoesowy oraz salicylowy. Dużą popularnością cieszyły się również antybiotyki, jednak ze względu na powodowanie skutków ubocznych zrezygnowano z ich stosowania.

Należy podkreślić, że parabeny to obecnie najczęściej stosowany rodzaj konserwantów w przemyśle kosmetycznym. Jako pierwszy uzyskał je Teodor Sabalischak otrzymując substancję o właściwościach przeciwdrobnoustrojowych, ale działających wyłącznie w środowisku kwaśnym. Jednak po poddaniu procesowi estryfikacji kwasu parahydroksybenzoesowego alkoholami alifatycznymi, a także aromatycznymi stworzył związki o szerokim spektrum pH.

Wskazówka

Głównym celem konserwantów jest hamowanie rozwoju bakterii, grzybów w tym również pleśni i drożdży, co wpływa na wydłużenie żywotności danego preparatu. Związki te chronią również przed utratą zapachu oraz odpowiedniej konsystencji kosmetyku.

Parabeny w kosmetykach

Do najbardziej znanych konserwantów w kosmetologii należą parabeny czyli estry kwasu 4-hydroksybenzoesowego tj. metyloparaben, etyloparaben, propyloparaben, benzyloparaben. Należy podkreślić, że parabeny mogą występować również pod innymi nazwami np. glutaraldehyde, tegosept, nipasol, E216 (paraben propylu), E218 (praben metylu).

Parabeny oprócz kosmetyków występują również w składzie produktów żywnościowych. Wszystko ze względu na wysoką skuteczność przeciwbakteryjną i przeciwgrzybiczą. Ponadto aktywne są również wobec bakterii Gram-ujemnych (pałeczka okrężnicy, pałeczka ropy błękitnej) i Gram-dodatnich (gronkowiec złocisty).

Należy podkreślić, że bezpieczeństwo stosowania parabenów jako konserwantów w kosmetykach kontrolowane jest przez regulacje prawne. W krajach Unii Europejskiej dopuszczalna zawartość pojedynczego związku z grupy parabenów obejmuje 0,4%.

Właściwości parabenów

Parabeny to związki organiczne określane jako estry kwasu 4-hydroksybenzoesowego. Przyjmują formę bezbarwnych i bezwonnych ciał stałych, które mogą formować się na wzór niewielkich kryształów. W powietrzu są stabilne. Pod względem chemicznym są mało reaktywne, odporne na rozpad w wyniku działania wody oraz rozcieńczonych roztworów kwasów organicznych i nieorganicznych.

Parabeny to związki lipofilowe, a więc dobrze rozpuszczają się w tłuszczach, z kolei słabo w wodzie oraz roztworach wodnych. Związki te wykazują zgodność z substancjami anionowymi i kationowymi w zakresie pH 3-8.  Z kolei najbardziej trwałe są związki parabenów o pH 4-5. Niska wartość pH parabenów określa wysoką aktywność przeciwko grzybom oraz pleśniom.

Mechanizm działania parabenów

Mechanizm działania parabenów opiera się na zjawisku denaturacji białek drobnoustrojów oraz dezaktywacji enzymów, które niezbędne są do ich prawidłowego funkcjonowania. Ponadto prowadzą do uszkodzenia ich ścian komórkowych poprzez zmniejszenie przepuszczalności, ingerencję w strukturę genetyczną, inaktywację enzymów oraz metabolitów niezbędnych do wzrostu drobnoustrojów.

Parabeny – bezpieczeństwo stosowania

Poziom bezpieczeństwa stosowania parabenów jest tematem dość kontrowersyjnym. Wątpliwości w tej kwestii dotyczą aspektu właściwości rakotwórczych, alergicznych oraz estrogenowych.

Wskazówka

Wykazano, że na jedną osobę o średniej masie ciała dzienna ilość pochłoniętych parabenów wynosi 76 mg, z czego 50 mg pochodzi z preparatów kosmetycznych. Głównym źródłem powodującym przenikanie ich do organizmu są kremy do opalania, kremy do twarzy, pasty do zębów, perfumy, mydła, dezodoranty oraz preparaty do pielęgnacji włosów.

Obecnie konserwanty jakimi są parabeny uznawane są za bezpieczne dla zdrowia, w związku z tym występują na liście konserwantów dopuszczonych do użytku w przemyśle kosmetycznym.

Wchłanianie i metabolizm parabenów

Wchłanianie się parabenów przez skórę następuje bardzo szybko. Już po upływie godziny od zastosowania danego kosmetyku można wykryć konserwanty we krwi. Ich obecność można spotkać również w moczu, mleku kobiety karmiącej, a nawet w męskim nasieniu. W spożyciu doustnym parabeny szybko wchłaniają się z układu pokarmowego. W wątrobie oraz nerkach są hydrolizowane do kwasu p-hydrokybenzoesowego, który stanowi ich podstawowy metabolit. Ich szybkość wchłaniania oraz obecność w moczu świadczy o tym, że parabeny nie kumulują się w organizmie, a co za tym idzie nie stanowią zagrożenia dla zdrowia.

Uwaga!

W niektórych przypadkach występuje ryzyko gromadzenia się parabenów, szczególnie w tkance tłuszczowej.

Parabeny a alergia

Obecność parabenów w kosmetykach bardzo często może przyczyniać się do reakcji alergicznej. Parabeny łatwo wchłaniają się w skórę, szybko przedostając się do krwi czy limfy. Mimo to, na podstawie obserwacji stwierdzono, że tego rodzaju konserwanty nie należą do silnych alergenów. Jednak ze względu na powierzchowny charakter ich stosowania w różnych preparatach kosmetycznych reakcje alergiczne występują dość często. Wówczas alergia przybiera postać wysypki skórnej, zaczerwienienia czy pokrzywki. Zmianom towarzyszy świąd. Objawy skórne nasilają się w wyniku ekspozycji na działanie promieni UV.

Bibliografia

1. Marwicka J., Niemyska K., Wieczoek M., Kosmetologia Estetyczna, Parabeny jako substancje konserwujące stosowane w preparatach kosmetycznych oraz ich wpływ na apoptozę fibroblastów skóry człowieka, 6/2017.

	Kwas hialuronowy tabletki Kwas hialuronowy znajduje się w skórze, dzięki czemu czyni ją gładką, elastyczną i bez zmarszczek. Z wiekiem jego ilość jednak maleje i należy dostarczać go do organizmu, aby uzupełnić powstające braki … Zobacz więcej...
	Kolagen naturalny - skóra i stawy Kolagen od bioalgi to naturalny, najwyższej jakości hydrolizat kolagenu. Jest to najważniejsze białko, które wpływa na jakość skóry. Jego odpowiednia ilość zapobiega powstawaniu zmarszczek, cellulitu, rozstępów, ... Zobacz więcej...