Pryszcze

Pryszcze są to miejscowe stany zapalne skóry, w przebiegu których dochodzi do powstania charakterystycznej, wypukłej ponad powierzchnię skóry zmiany dermatologicznej. Wewnątrz niej znajduje się płyn, najczęściej ropno-surowiczy wysięk, którego wyciśnięcie skutkuje jednak rozsianiem się bakterii na większą powierzchnię ciała. Dlatego też praktyka taka jest przeciwwskazana. Przy nawracających lub przewlekłych pryszczach warto skonsultować się z lekarzem dermatologiem oraz z kosmetologiem.

Jak wyglądają pryszcze?

Pryszcze mogą różnić się swoim wyglądem w zależności od tego, co je spowodowało oraz w jakiej fazie zaawansowania się znajdują. Mają jednak pewne cechy charakterystyczne, takie jak na przykład to, że wystają ponad powierzchnią skóry oraz że wewnątrz nich znajduje się wydzielina, zazwyczaj ropna. W zdecydowanej większości przypadków pryszcze to bolesne, zaczerwienione grudki bądź krosty, które mogą mieć biały lub żółty, ropny czubek, będący ujściem ropy po naciśnięciu pryszcza. Mogą być bardziej miękkie lub całkiem twarde, różniące się wielkością i lokalizacją. Najczęściej pryszcze zauważyć można w obrębie twarzy, pleców, ramion, choć umiejscawiać się mogą w różnych miejscach na całym ciele.

W dermatologii wyróżnia się między innymi: krosty (wykwity skórne wystające ponad powierzchnią skóry z ropnym ujściem na szczycie), grudki (wykwity skórne wychodzące ponad powierzchnią skóry, zaczerwienione i bolesne, jednak zazwyczaj bez śladu ujścia ropy) oraz podskórne pryszcze (twarde i głębokie zmiany, widoczne i odczuwalne pod skórą jako wybrzuszenia o czerwonym zabarwieniu).

Jak powstają pryszcze?

Pryszcze tworzą się wskutek zablokowania porów przez sebum i martwe komórki, co prowadzi do stanu zapalnego. Stan zapalny jest natomiast idealnym miejscem do rozwoju patogennych bakterii, które namnażają się, generując powstawanie wydzieliny o białym lub lekko żółtym zabarwieniu. Pryszcze powstają więc w momencie, gdy mieszki włosowe lub gruczoły łojowe zostają zatkane przez nadmiar sebum, martwy naskórek i zanieczyszczenia pochodzące z zewnątrz. Zablokowane pory skóry prowadzą do stanu zapalnego, wzrostu bakterii i tworzenia się bolesnych grudek lub ropnych krost. Czynniki ryzyka powstawania pryszczy to przede wszystkim:

• nadprodukcja sebum – to z kolei może wynikać z różnych zmian hormonalnych, przyjmowania niektórych leków lub czynników i uwarunkowań genetycznych. Nadprodukcja sebum jest też charakterystyczna dla cery tłustej i cery problematycznej, co może po części wiązać się także z błędnym sposobem pielęgnacji skóry;
• zmiany hormonalne o podłożu fizjologicznym oraz choroby endokrynologiczne – na przykład niedoczynność tarczycy, zespół napięcia przedmiesiączkowego (PMS) i miesiączka, przyjmowanie antykoncepcji hormonalnej. Powstawanie pryszczy jest dość charakterystyczne dla okresu dojrzewania, w szczególności u chłopców, ponieważ nagły wyrzut androgenów może stymulować tworzenie się tego typu zmian skórnych;
• silny stres w życiu codziennym – udowodniono, że nadmiar, zwłaszcza przewlekły, kortyzolu może stymulować powstawanie problemów dermatologicznych różnego rodzaju;
• niewłaściwa pielęgnacja skóry – unikanie oczyszczania skóry twarzy i demakijażu wieczorem, niedokładne oczyszczanie skóry, stosowanie kosmetyków dobranych błędnie do potrzeb skóry, stosowanie kosmetyków komedogennych;
• nieodpowiednia dieta – zwłaszcza ta bogata w cukry proste oraz tłuszcze nasycone, które nasilają problemy dermatologiczne.

Pryszcze są dość charakterystycznym objawem licznych chorób dermatologicznych o przewlekłym podłożu, na przykład takich jak różne rodzaje trądziku (trądzik zwykły, trądzik grudkowy, trądzik piorunujący i inne). Dlatego też w pierwszej kolejności w gabinecie dermatologa należy ustalić, czy pryszcze są manifestacją choroby, czy może wiążą się z błędną pielęgnacją i czynnikami fizjologicznymi.

Sposoby na pryszcze

Zmagając się z nawracającymi lub przewlekłymi pryszczami, w pierwszej kolejności należy pamiętać, aby nie wyciskać ich ręcznie, gdyż nasila to problem i utrudnia jego leczenie. Bardzo ważna jest modyfikacja diety, uzupełnienie niedoborów pokarmowych, a także właściwa pielęgnacja skóry. Jeśli nie wiemy, jakie kosmetyki dobrać lub jak pielęgnować skórę, najlepiej skonsultować się z doświadczonym kosmetologiem. W diecie i suplementacji nie może zabraknąć źródeł cynku, witaminy A, witamin z grupy B, selenu, kwasów tłuszczowych Omega 3. Wysokie nawodnienie organizmu na poziomie co najmniej półtora litra dziennie również sprzyja utrzymaniu właściwej kondycji skóry.

Domowe sposoby na pryszcze

Domowe sposoby mogą obejmować: systematyczne peelingi kwasowe, domowe maseczki ze spiruliny oraz węgla aktywowanego, suplementację chlorelli, która wykazuje działanie oczyszczające, punktowe aplikowanie na pryszcze olejku z czarnuszki siewnej, domowe maseczki z probiotyków (kefir, maślanka). Można też udać się do kosmetologa, który wykona profesjonalne zabiegi poprawiające kondycję skóry problematycznej. Przykładem jest choćby darsonwalizacja, czyli zabieg z użyciem urządzenia emitującego prąd wysokiej częstotliwości, który działa gojąco, dotleniająco i bakteriobójczo, redukując zmiany skórne. Jeśli udanej osoby występują jakiekolwiek choroby przewlekłe, należy zawsze je ustabilizować.

Spirulina w proszku 100% naturalna Spirulina w proszku wykorzystywana jest najczęściej do wykonywania odżywczych i oczyszczających maseczek wpływając m.in. na poprawę wyglądu skóry. Dostarcza niezbędne witaminy, minerały i inne składniki niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu.. Zobacz więcej...

Bibliografia

1. Rudnicka L., Olszewska M., Rakowska A., Sar-Pomian M., Współczesna dermatologia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2022.
2. Kołodziejczak A., Kosmetologia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2024.