Kortyzol (hydrokortyzon) to naturalny hormon steroidowy, który syntezowany jest w ludzkim organizmie przez korę nadnerczy. Jego obecność jest bardzo ważna, ponieważ wpływa na gospodarkę białkową, węglowodanową oraz tłuszczową organizmu.
Kortyzol
Kortyzol to hormon steroidowy produkowany w warstwie pasmowatej kory nadnerczy. Związek ten odpowiedzialny jest za zwiększanie poziomu glukozy we krwi w sytuacjach stresowych, podczas wysiłku fizycznego czy odczuwania głodu. Zarówno proces produkcji jak i wydzielania uwarunkowany jest hormonem przysadkowym adrenakortykotropinie (ACTH). Należy podkreślić, że stężenie kortyzolu we krwi warunkuje rytm dobowy. Oznacza to, że największe jego stężenie występuje rano, a najniższe o północy.
Rola kortyzolu w organizmie
Kortyzol wykazuje działanie przeciwzapalne. Odpowiada za podwyższony poziom glukozy we krwi, sodu, a także za obniżenie poziomu potasu. Kortyzol uwalnia aminokwasy z tkanek, a także spowalnia tempo ich wchłaniania przez mięśnie szkieletowe. Dodatkowo przyspiesza proces glukoneogenezy, a także przyspiesza rozkład kwasów tłuszczowych do ciał ketonowych. Wpływa na wzrost ciśnienia krwi oraz oddziałuje na gospodarkę wodno-elektrolitową, a także układ pokarmowy (zwiększa produkcję soku żołądkowego). Stosowany jest w leczeniu astmy oskrzelowej ze względu na podobne działanie do adrenaliny.
Norma kortyzolu
Badanie kortyzolu można przeprowadzić w każdym laboratorium. Pacjent powinien przyjść na badanie na czczo, a także po dobrze przespanej nocy. Jest to istotne, aby uzyskać realne wyniki. Badanie kortyzolu przeprowadza się zarówno z próbki krwi jak i moczu. Cena badania obu metod jest do siebie zbliżona i wynosi około 20 złotych.
Normy kortyzolu są zmienne, w związku z tym podawane są w specjalnych przedziałach godzinowych.
- we krwi – 5-25 ug/dl w godzinach 8-14; 4-20 ug/dl w godzinach 12-24; 0-5 ug/dl o godzinie 24;
- w moczu – 80-120 ug/dl w ciągu doby.
Wskazania do badania kortyzolu
Badanie kortyzolu nie wykonuje się w sposób rutynowy. Oznacza to, że zaleca się jego wykonanie, kiedy istnieją ku temu powody. Wskazaniem do wykonania badania jest więc:
- nadciśnienie tętnicze i towarzyszący mu ból głowy oraz zawroty;
- bezsenność;
- wahania nastroju (depresja);
- zwiększone pragnienie;
- zaburzenia hormonalne (zaburzenia miesiączkowania, osłabienie libido);
- duża ilość tkanki tłuszczowej w obrębie twarzy;
- częste oddawania moczu bez wyraźnej przyczyny;
- ochota na spożywanie słonych pokarmów;
- infekcje wynikające ze słabej odporności organizmu.
Niedobór i nadmiar kortyzolu
Podwyższonym poziomem kortyzolu nie zawsze należy się martwić. Otóż na jego stężenie wpływ ma wiele negatywnych czynników. W związku z tym wyniki wskazujące ponad normę mogą być spowodowane stresem lub brakiem odpoczynku. Niepokojąca sytuacja zaczyna się dopiero, kiedy poziom kortyzolu jest znacznie bardziej podwyższony, ponieważ może świadczyć o chorobie nowotworowej. Najczęściej diagnozuje się raka płuc, tarczycy, nadnerczy oraz gruczolaka przysadki.
Niedobór kortyzolu jest częstym zjawiskiem u osób z niedoczynnością nadnerczy, gruźlicą lub wrodzonym przerostem nadnerczy.
Obniżenie i podwyższenie kortyzolu
Kortyzol jest związkiem, który produkowany jest szczególnie w sytuacjach stresujących, a także z powodu zmęczenia. W związku z tym, aby obniżyć jego stężenie warto zadbać o spokój, odpoczynek oraz dobry sen. W tym celu pomocne będą wszelkie techniki relaksacyjne, do których należy joga, taniec. Głównym ich założeniem jest całkowite odprężenie i rozluźnienie organizmu.
W celu podwyższenia kortyzolu pomocna będzie aktywność fizyczna, a także środki farmakologiczne.
Polecane produkty:
|
Spirulina w proszku 100% naturalna
Spirulina w proszku wykorzystywana jest najczęściej do wykonywania odżywczych i oczyszczających maseczek wpływając m.in. na poprawę wyglądu skóry. Dostarcza niezbędne witaminy, minerały i inne składniki niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu.. Zobacz więcej... |
|
Spirulina w tabletkach 100% naturalna
Spirulina zawiera wysokiej jakości naturalne witaminy i minerały. Jej skład to m.in. biotyna, kwas foliowy, beta-karoten, witamina D, witamina E oraz wiele innych witamin. To również źródło niezbędnych minerałów jak magnez, cynk, wapń, żelazo.. Zobacz więcej... |
