Stres to mechanizm towarzyszący człowiekowi od tysięcy lat. Jest reakcją fizjologiczną organizmu, której podstawowy cel stanowi przygotowanie nas do radzenia sobie w nowej, trudnej sytuacji. Niekiedy jednak stres pojawia się zbyt często i wykazuje zbyt dużą intensywność – zwłaszcza, jeśli nie potrafimy sobie z nim radzić. Może wówczas prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych.
Stres negatywny czy pozytywny?
To, czy stres jest zjawiskiem pozytywnym czy negatywnym, zależy od naszej oceny sytuacji. Przykładowo, pozytywnym stresem jest otrzymanie nowych zadań w pracy przy świadomości, że potrafimy sobie z nimi poradzić i podołamy ich wykonaniu. Wówczas dużą zaletą takiego stresu jest motywowanie nas do działania i wykonania swojej pracy na najwyższym poziomie.
Jednak jeśli nowym zadaniom towarzyszy uczucie strachu, niepokoju, a my wiemy, że wszystko nas przerasta, pojawia się niezdrowy, negatywny stres, który dezorganizuje całą pracę. Zwłaszcza, jeśli jest on dodatkowo bodźcowany brakiem pozytywnej energii i wsparcia współpracowników w miejscu pracy.
Reakcja organizmu na stres
Podczas stresu w naszym organizmie zachodzi szereg zmian fizjologicznych. Następują między innymi:
- wzrost wydzielania niektórych hormonów, np. kortyzolu czy adrenaliny;
- przyspieszenie tętna;
- transport krwi do głównych mięśni i zwiększenie ich napięcia;
- wstrzymanie trawienia;
- przyspieszenie częstotliwości akcji serca i oddechów;
- zwiększenie koncentracji, spostrzegawczości i uwagi (przy pozytywnym stresie).
Osoby żyjące w stresie są bardziej skłonne do wahań nastroju. Bardzo szybko przechodzą do silnych, skrajnych emocji, takich jak złość, strach czy gniew.
Organizm reaguje na stres w 3 fazach. Pierwszą jest reakcja na nową sytuację, podczas której zachodzą wspomniane wyżej zmiany fizjologiczne. Następnie organizm uczy się nowej sytuacji i przystosowuje się do niej. Jeśli dobrze radzimy sobie ze stresem, na tym koniec. Jeśli nie, organizm przechodzi do ostatniej, trzeciej fazy – wyczerpania. Stałe pobudzenie całego organizmu (czyli przewlekły stres) może skutkować licznymi zaburzeniami psychosomatycznymi.
Objawy stresu
Nadmierny stres w życiu nie jest wskazany. Powoduje objawy takie jak:
- wycofanie – zamknięcie w sobie, unikanie kontaktów społecznych, stany depresyjne;
- paraliż – brak zdolności działania;
- trudności z pamięcią i koncentracją;
- zły nastrój, drażliwość, gonitwa myśli;
- nadmierne pobudzenie, niepokój;
- uczucie przytłoczenia, izolacji i braku zrozumienia;
- nadmierne napięcie mięśni;
- bóle w różnych częściach ciała;
- biegunki i zaparcia;
- nudności, wymioty;
- bóle głowy, bóle brzucha;
- problemy z aktywnością seksualną;
- obniżenie odporności;
- problemy ze snem, zmęczenie poranne;
- zaniedbywanie obowiązków.
Osoby borykające się z nadmiernym stresem w życiu mają trudności w relacjach międzyludzkich i często sięgają po używki, których celem jest odwrócenie uwagi od problemów. Widać często u nich nerwowe nawyki, np. bruksizm, obgryzanie paznokci czy odrywanie skórek. Przewlekły stres może prowadzić do wypalenia zawodowego oraz depresji. Należy także wspomnieć, że negatywny stres powoduje nadmierną produkcję wolnych rodników tlenowych, które przyczyniają się do rozwoju licznych chorób cywilizacyjnych, w tym: nowotworowych, sercowo-naczyniowych, metabolicznych i neurodegeneracyjnych.
Jak radzić sobie ze stresem?
Jest wiele metod skutecznej nauki radzenia sobie ze stresem. Wszystko zależy od naszych oczekiwań, możliwości, ogólnego stanu zdrowia i dokładnych przyczyn stresu. Przykładowo, jeśli źródłem stresu będzie niezdrowa relacja partnerska, najlepszym rozwiązaniem będzie wspólna terapia i szczera rozmowa o problemach. Jeśli to nie pomoże, być może warto rozważyć zmianę partnera.
Zawsze dobrym pomysłem jest stosowanie metod wyciszających organizm – osoby zestresowane powinny uprawiać regularnie aktywność fizyczną. Dobrze sprawdzi się jazda konna (kontakt ze zwierzętami uspokaja), joga czy pływanie. Do popularnych metod wyciszających i relaksacyjnych należą medytacja, akupunktura i masaż. Warto poświęcić trochę uwagi samemu sobie. Można skorzystać z długiej kąpieli, wybrać się na spacer, przeczytać długo odkładaną na bok książkę. Warto wspierać się zdrową dietą i szczerze rozmawiać z najbliższymi. Trudne problemy życiowe należy omówić z psychoterapeutą, który pomoże je zrozumieć i zaakceptować. Taka wizyta rzuci inne światło na czynniki stresogenne – być może będziemy traktować je mniej poważnie lub znajdziemy na nie rozwiązanie.
Polecane produkty:
|
Koenzym Q10 bioalgi
Koenzym Q10 bioalgi to naturalny suplement o wysokiej jakości, zawiera związki które chronią organizm przed wolnymi rodnikami. Dodatkowo koenzym Q10 uczestniczy w każdym procesie fizjologicznym komórek organizmu … Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Grygorczuk A., Pojęcie stresu w medycynie i psychologii, Psychiatria, 5/2008.
- Konczanin J., Sposoby na stres, Warszawa 2015.
- Kaczmarska A., Curyło-Sikora P., Problematyka stresu – przegląd koncepcji, Hygeia Public Health, 4/2016.
- Mrozowicz K., Halemba P., Problemy potencjału społecznego organizacji turystycznych i sportowych, Katowice 2014.
