Kwas azelainowy (łac. acidum azelaicum) jest organicznym związkiem chemicznym zaliczanym do grona kwasów dikarboksylowych. Wykazuje właściwości przeciwbakteryjne, przeciwzapalne oraz delikatnie złuszczające, dlatego jest częstym składnikiem zarówno kosmetyków do pielęgnacji skóry, jak i leków. Jest związkiem bezpiecznym, choć u szczególnie wrażliwych osób może spowodować działania niepożądane. Przed użyciem zaleca się wykonanie próby uczuleniowej.
Kwas azelainowy – charakterystyka
Kwas azelainowy (w skrócie: AZA) jest naturalnie występującą substancją produkowaną przez Malassezia furfur, która wykazuje wielokierunkowy wpływ na funkcje skóry. Malassezia furfur znajduje się m.in. w pełnoziarnistym zbożu, życie, jęczmieniu i produktach pochodzenia zwierzęcego. Pod względem chemicznym to nasycony kwas 1,7-heptanodikarboksylowy o wzorze sumarycznym C9H16O4. Jego masa cząsteczkowa wynosi 188,2 g/ mol. Kwas azelainowy dobrze rozpuszcza się w gorącej wodzie, alkoholu i rozpuszczalnikach organicznych.
Właściwości kwasu azelainowego
Kwas azelainowy ma działanie złuszczające, usuwa martwy i zniszczony naskórek, dzięki czemu składniki aktywne kosmetyków mogą sprawnie przenikać w głąb skóry. Poza działaniem keratolitycznym, reguluje wydzielanie sebum i działa przeciwbakteryjnie. Z tego względu poleca się go posiadaczom cery trądzikowej, cery tłustej, cery problematycznej i cery mieszanej. Kwas azelainowy rozjaśnia przebarwienia, wyrównuje koloryt skóry oraz łagodzi miejscowe stany zapalne skóry.
Ze względu na swoje działanie kwas azelainowy znajduje zastosowanie w leczeniu trądziku pospolitego, trądziku różowatego, łuszczycy, łojotokowego zapalenia skóry oraz atopowego zapalenia skóry.
Kwas azelainowy – wskazania
Schorzenia dermatologiczne dobrze reagujące na leczenie kwasem azelainowym to przede wszystkim:
- trądzik pospolity;
- trądzik różowaty;
- ostuda;
- łuszczyca;
- rumień;
- choroba Kitamury;
- przebarwienia skóry;
- fotostarzenie skóry;
- łojotokowe zapalenie skóry;
- łuszczycowe zapalenie skóry.
Pozostałe wskazania do jego użycia obejmują cerę naczynkową oraz rozszerzone pory i skłonność do tworzenia się zaskórników.
Kwas azelainowy bardzo dobrze przenika do skóry. Już 1 g kremu zawierającego 20% AZA po nałożeniu miejscowym gwarantuje wchłanianie leku rzędu 3%. Przy zastosowaniu 15% żelu, wchłanianie po 12 godzinach sięga już 8%.
Kwas azelainowy – jak stosować?
Kwas azelainowy może być nakładany na skórę w gabinecie kosmetologicznym. Takie profesjonalne peelingi cieszą się największą skutecznością, ponieważ forma i dawkowanie dobierane są do indywidualnych potrzeb klientki. Nierzadko peelingi chemiczne łączy się z innymi zabiegami, np. infuzją tlenową czy mikrodermabrazją. W warunkach domowych można stosować kosmetyki z dodatkiem kwasu azelainowego, które należy dokładnie spłukać.
Można zaopatrzyć się również w kwas azelainowy w płynie, aby przygotowywać domowe kosmetyki. Zazwyczaj posiada 30% i nadaje się do pielęgnacji skóry zarówno dzieci (powyżej 12. roku życia), jak i osób dorosłych. Stosowanie u młodszych dzieci należy skonsultować z dermatologiem dziecięcym.
Kwas azelainowy – przeciwwskazania
Stosowanie kwasu azelainowego jest bezpieczne, jednak wymienia się kilka przeciwwskazań. Są to:
- ciąża i okres karmienia piersią (można stosować po konsultacji z lekarzem);
- alergie skórne;
- nadwrażliwość na kwas azelainowy potwierdzona próbą uczuleniową;
- przebyte zabiegi krioterapii w ciągu 7 dni poprzedzających zabieg;
- skłonność do keloidów;
- przyjmowanie doustne lub zewnętrzne leków bogatych w witaminę A;
- miejscowe stany zapalne skóry;
- przerwanie ciągłości skóry w miejscu planowanego zabiegu;
- zabiegi chirurgiczne skóry w planowanym miejscu zabiegowym w ciągu ostatnich 2 miesięcy.
Zastosowanie kwasu azelainowego mimo przeciwwskazań może skutkować pojawieniem się działań niepożądanych. Są to między innymi: uczucie gorąca na skórze, rumień, nadmierne łuszczenie się skóry, kontaktowe zapalenie skóry, pieczenie i świąd skóry oraz pogorszenie objawów schorzeń dermatologicznych, jeśli takie występują.
Polecane produkty:
|
Olej z czarnego kminku
Olej z czarnego kminku tłoczony na zimno zachowuje wszystkie, cenne substancje m.in. witaminę E oraz niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe. Jego działanie to dokładne nawilżanie, szybsza regeneracja, poprawa wyglądu skóry ... Zobacz więcej... |
|
Czarnuszka siewna
Czarnuszka ma zastosowanie w różnego rodzaju problemach skórnych. Jest wykorzystywana w zwalczaniu trądziku, blizn, zakażeń wirusowych, bakteryjnych i grzybiczych, alergii, a także suchej skóry, również głowy (np. łupież). Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Sicińska J., Kwas azelainowy i laktobionowy w leczeniu miejscowym trądziku zwykłego.
- Reszke R., Szepietowski J., Kwas azelainowy w lecznictwie dermatologicznym w świetle aktualnego stanu wiedzy, Przegląd Dermatologiczny, 103/2016.
- Dębek P., Piotrowska A., Nastałek M., Totko-Borkusiewicz N., Czerwińska-Ledwig O., Zuziak R., Pilch W., Zastosowanie kwasu azelainowego w wybranych schorzeniach dermatologicznych, Medycyna Rodzinna, 21/2018.
