Promieniowanie słoneczne, określane także jako promieniowanie UV, jest naturalnym czynnikiem, na który naraża się każdy człowiek bez względu na porę roku. Wprawdzie wiosną i latem dociera ono do powierzchni ziemi w znacznie większych ilościach, jednak także jesienią i zimą ma swój udział we wpływie na zdrowie człowieka. Co warto o nim wiedzieć?
Promieniowanie słoneczne – co to jest?
Szacuje się, że około 2/3 energii słonecznej dociera do powierzchni Ziemi. Równowagę zapewnia absorpcja energii słonecznej przez warstwę ozonową, kropelki wody i cząstki kurzu. Pojęcie światła dotyczy całego spektrum promieniowania UV, promieniowania widzialnego i promieniowania podczerwonego. W fizyce wyróżnia się następujące rodzaje promieniowania UV:
- UVA (315-400 nm) – mniej toksyczne niż UVB, wywołuje zaczerwienienie skóry oraz odpowiada za przybieranie przez nią charakterystycznego, brązowego odcienia podczas opalania się. Indukowany UVA rumień tworzy się natychmiast po ekspozycji ciała na słońce i jest pozbawiony toksycznego działania na keratynocyty;
- UVB (280 -315 nm) – odpowiada m.in. za oparzenia słoneczne wskutek nadmiernej, długiej ekspozycji ciała na słońce. Nie przenika przez szkło okienne, choć może penetrować szkło kwarcowe i wodę. Nieodpowiedzialna ekspozycja na promieniowanie UVB jest wyjątkowo groźna, ponieważ może wywoływać uszkodzenia DNA, RNA, białek i błon komórkowych, czego konsekwencją jest uszkodzenie naskórka, tkanki łącznej i naczyń krwionośnych. Karcynogenne działanie UVB wiąże się głównie z fotoimmunosupresją oraz powstawaniem mutacji DNA keratynocytów;
- UVC (< 280 nm) – promieniowanie o najkrótszej długości fali, praktycznie nigdy nie osiąga powierzchni Ziemi poza miejscami zlokalizowanymi wysoko nad poziomem morza. Zostaje wychwycone przez warstwę ozonową, która chroni ludzi przed jego szkodliwym wpływem. Jako że UVC ma działanie toksyczne na komórki, wykorzystuje się je w celach bakteriobójczych.
Opalając się lub przebywając na słońcu, człowieka narażony jest jednak zarówno na promieniowanie UVA, jak i na UVB. Dlatego tak dużą wagę przykłada się współcześnie do świadomej ochrony przeciwsłonecznej skóry, np. wykorzystując kremy z wysokim filtrem SPF, aby blokować przenikanie promieni słonecznych. Kremy SPF rekomenduje się stosować całorocznie, a latem – przed każdym wyjściem z domu lub po każdej wodnej kąpieli na zewnątrz.
Zobacz również: Kosmetyki do opalania.
Promieniowanie słoneczne – szkodliwy wpływ
Szkodliwy wpływ nadmiernego promieniowania słonecznego na skórę został niejednokrotnie potwierdzony. Praktycznie u każdej osoby często i długotrwale opalającej się zauważyć można przyspieszony proces starzenia się skóry. Jest ona szybciej wiotka i mniej elastyczna, a wszelkie niedoskonałości i zmarszczki widać znacznie wyraźniej. Ponadto światło słoneczne może wywoływać szereg schorzeń dermatologicznych, które dla ułatwienia podzielono na 4 grupy:
- I – reakcje posłoneczne, które mogą wystąpić w zdrowej skórze;
- II – fotodermatozy klasyczne (np. wielopostaciowe osutki świetlne, pokrzywka świetlna, skóra pergaminowa i barwnikowa, reakcje fototoksyczne i fotoalergiczne, porfirie);
- III – genodermatozy z nadwrażliwością na światło;
- IV – dermatozy o przebiegu zaostrzającym się pod wpływem światła słonecznego (np. toczeń rumieniowaty, liszaj płaski).
Nadmierna ekspozycja skóry na promieniowanie słoneczne jest głównym czynnikiem ryzyka raka skóry, czyli czerniaka. Czerniak jest nowotworem złośliwym skóry, wywodzącym się z melanocytów, o wysokim stopniu śmiertelności. Wcześnie wykryty nowotwór skóry w niskim stopniu zaawansowania daje znacznie większą szansę na wyleczenie. Czynnikiem ryzyka jest zwłaszcza opalanie pieprzyków i innych zmian skórnych.
Zobacz również: Wpływ słońca na skórę.
Promieniowanie słoneczne – korzyści
Promieniowanie słoneczne ma jednak jednocześnie dobry wpływ na organizm i jest niezbędne do prawidłowego funkcjonowania człowieka. Najważniejszą jego rolą jest produkcja witaminy D, co zachodzi właśnie w skórze pod wpływem promieni słonecznych. Witamina D ułatwia wchłanianie jonów wapnia i fosforu, reguluje gospodarkę wapniowo-fosforanową, wzmacnia kości i zęby, przyspiesza gojenie się ran i uszkodzeń tkankowych, działa przeciwutleniająco i wzmacnia odporność. Jest niezbędna do zachowania pamięci, koncentracji i płodności. Jako że praktycznie nie ma źródeł pokarmowych tej witaminy, warto zadbać o to, aby mogła być syntezowana endogennie – z promieni UV.
Ponadto promieniowanie słoneczne wywiera korzystny wpływ na samopoczucie. Istnieje nawet metoda leczenia nazywana talasoterapią, polegająca na wykorzystaniu klimatu nadmorskiego, w tym słońca, w leczeniu wielu chorób przewlekłych. Osobom przemęczonym, sennym, z depresją także zaleca się przebywanie na słońcu.
Aby korzystanie z promieniowania słonecznego było jednak skuteczne i bezpieczne zarazem, zaleca się kąpiele słoneczne w godzinach wczesnoporannych lub popołudniowych, unikając przy tym najbardziej intensywnych pod tym względem godzin (okolice południa). Aby doszło do produkcji witaminy D, wystarczy 20-minut przebywania na słońcu przy odsłonięciu rąk, nóg i twarzy. Później warto nałożyć krem z filtrem UV. Ważne jest też wysokie nawodnienie organizmu – przebywając na słońcu, wzrasta zapotrzebowanie na wodę.
Polecane produkty:
|
Kolagen naturalny - skóra i stawy
Kolagen od bioalgi to naturalny, najwyższej jakości hydrolizat kolagenu. Jest to najważniejsze białko, które wpływa na jakość skóry. Jego odpowiednia ilość zapobiega powstawaniu zmarszczek, cellulitu, rozstępów, ... Zobacz więcej... |
|
Kwas hialuronowy tabletki
Kwas hialuronowy znajduje się w skórze, dzięki czemu czyni ją gładką, elastyczną i bez zmarszczek. Z wiekiem jego ilość jednak maleje i należy dostarczać go do organizmu, aby uzupełnić powstające braki … Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Biszczuk-Jakubowska J., Curyło A., Słoneczne promieniowanie UV a zdrowie człowieka, Prace Instytutu Elektrotechniki, 244/2010.
- Wojas-Pelc A., Jaworek A., Rajzer L., Choroby skóry związane z działaniem promieniowania słonecznego – przegląd wybranych zagadnień, Family Medicine & Primary Care Review 2007, 9, 1: 131-135.
- Kujawska-Dębiec K., Broniarczyk-Dyła G., Wybrane choroby skóry spowodowane wpływem działania promieni słonecznych, Post Dermatol Alergol 2008; XXV, 2: 61-65.
- Chowaniec Z., Czerniak – problemy diagnostyczno-terapeutyczne w praktyce kosmetologa, Kosmetologia Estetyczna, 3/2018.
