Ból głowy

Ból głowy to bardzo częsty i niespecyficzny objaw. Może stanowić odrębną jednostkę chorobową lub objaw schorzeń ostrych i przewlekłych. Jeśli bóle głowy powtarzają się często lub towarzyszą im inne niepokojące objawy, warto skonsultować się z lekarzem podstawowej opieki zdrowotnej. Często odpowiednim stylem życia możemy łagodzić bóle głowy.

Klasterowy ból głowy

Klasterowy ból głowy przebiega ze wzmożoną aktywnością nerwu trójdzielnego i układu przywspółczulnego. W mechanizm powstawania dolegliwości angażuje się trójdzielno-naczyniowy układ nocyceptywny, jednak mimo tego nie został on dokładnie poznany. Cechy charakterystyczne klasterowego bólu głowy:

• krótki czas trwania (do godziny, przy czym największe nasilenie osiąga po 15 minutach);
• przerywany przebieg;
• odpoczynek nie przynosi ulgi;
• bardzo silna intensywność;
• lokalizacja jednostronna.

Towarzyszą mu objawy wegetatywne, np. łzawienie z oczu, zatkanie nosa czy nudności i wymioty. Pacjenci opisują taki ból jako uczucie pchnięcia nożem lub przeszywające, ostre i drażniące uczucie.

Nie ma skutecznej metody zwalczającej klasterowy ból głowy u każdego pacjenta. Aktualnie za najskuteczniejszą opcję zwalczania napadów uznaje się tlenoterapię, czyli inhalację czystym tlenem przez 20-30 minut. Można sięgnąć po farmakoterapię (werapamil i leki zawierające lit), a także spróbować akupunktury.

Napięciowy ból głowy

Napięciowy ból głowy najczęściej wynika z następujących przyczyn:

• wzmożone napięcia mięśniowo-powięziowe i obecność w ich przebiegu punktów spustowych;
• zaburzenia ośrodkowej równowagi nocyceptywnej;
• dysfunkcje w obrębie twarzoczaszki;
• nadmierny stres.

Mechanizm jego powstawania także nie został poznany. Wykazano jednak, że głód, stres, odwodnienie czy niewyspanie zwiększają nasilenie i częstotliwość ataków. Cechy charakterystyczne napięciowego bólu głowy:

• tępy, uciskowy charakter, bez możliwości wskazania konkretnego, punktowego miejsca bólu;
• tendencja do promieniowania, zwykle w kierunku potylicy, czoła i tylnej części szyi;
• różny czas trwania (od kilkudziesięciu minut nawet do kilku dni);
• umiarkowana intensywność.

Za najskuteczniejszą metodę leczenia napięciowych bólów głowy uznaje się fizjoterapię lub osteopatię. Leki przeciwbólowe także są pomocne, jednak nie zwalczają przyczyn problemu, a jedynie chwilowo uśmierzają ból. Konieczna jest też modyfikacja stylu życia (unikanie stresu, odpowiednie nawodnienie, wysypianie się, zdrowa dieta). Wspomagająco sięga się po zioła (kozłek lekarski, melisa, imbir) lub wykonuje automasaże.

Migrena

Migreną nazywamy samoistny, silny i nawracający ból głowy, którego przyczyny nie są znane. Do czynników ryzyka zaliczamy jednak:

• silny stres;
• intensywny wysiłek fizyczny;
• zmęczenie;
• głód;
• ekspozycję na jasne światło;
• pobyt na dużych wysokościach;
• przyjmowanie niektórych leków, np. estrogenów;
• zbyt długi lub zbyt krótki sen;
• niektóre pokarmy, np. czekoladę, kakao, alkohol;
• gwałtowne zmiany pogody.

W ostatnich latach coraz więcej mówi się o istnieniu zaburzeń naczynioruchowych w przebiegu migreny. Wyróżnia 3 fazy napadu: skurcz naczyń wewnątrzczaszkowych, rozkurcz naczyń z nadmiernym tętnieniem w tętnicach zewnątrzczaszkowych oraz obrzęk okołonaczyniowy. Charakterystyczne objawy migreny to przede wszystkim:

• światłowstręt;
• nadwrażliwość na hałas, dźwięki i zapachy;
• nudności i wymioty;
• zawroty głowy;
• wyczerpanie;
• nadmierna senność;
• spowolnienie ruchowe.

Ból pojawia się jednostronnie, może trwać od 4 do 72 godzin. Lokalizuje się przy tym w okolicach oczu, czoła i skroni. Jest tak silny, że wyłącza pacjenta z życia społecznego na czas trwania napadu. Opisuje się go jako rozpierający lub rwący. Do najczęściej stosowanych leków zaliczamy m.in. kwas acetylosalicylowy, naproksen, diklofenak, ibuprofen, ketoprofen oraz ergotaminę (najczęściej ten ostatni).

Inne przyczyny bólu głowy

Ból głowy może także pojawiać się jako objaw różnych chorób. Najczęściej towarzyszy:

• grypie;
• zapaleniu opon mózgowo-rdzeniowych;
• guzom ośrodkowego układu nerwowego;
• chorobom nowotworowym;
• bruksizmowi i schorzeniom stawów skroniowo-żuchwowych;
• bólom i chorobom zębów;
• wadom wzroku, w tym jaskrze;
• odwodnieniu, niedoborom pokarmowym;
• niedożywieniu i anemii;
• chorobom psychicznym, w tym depresji i nerwicy;
• urazom głowy;
• infekcjom bakteryjnym, wirusowym i grzybiczym;
• udarom słonecznym i udarom mózgu;
• zapaleniu zatok przynosowych;
• zapaleniu ucha środkowego;
• schorzeniom kręgosłupa szyjnego;
• wszelkim zaburzeniom hormonalnym.

Ból głowy może pojawiać się w okresie andropauzy (u mężczyzn) i menopauzy (u kobiet). Niekiedy towarzyszy ciąży lub jest konsekwencją niewyspania się, silnego stresu, picia małej ilości wody lub przebywania w hałasie (np. w pracy).

Koenzym Q10 bioalgi Koenzym Q10 bioalgi to naturalny suplement o wysokiej jakości, zawiera związki które chronią organizm przed wolnymi rodnikami. Dodatkowo koenzym Q10 uczestniczy w każdym procesie fizjologicznym komórek organizmu … Zobacz więcej...

Bibliografia

1. Tabak J., Kopański Z., Kulesa-Mrowiecka M., Rowiński J., Furmanik F., Liniarski M., Pierwotne bóle głowy, Journal of Clinical Healthcare, 2/2018.
2. Prusiński A., Bóle głowy – wybrane problemy, Polski Przegląd Neurologiczny, 1/2008.
3. Siemiński M., Napięciowe bóle głowy w praktyce lekarza rodzinnego, Forum Medycyny Rodzinnej, 6/2017.
4. Kozubski W., Rożniecki J., Migrena i bóle głowy, Polski Przegląd Neurologiczny, 6/2010.
5. Łukasik M., Ból głowy z nadużywania leków, Polski Przegląd Neurologiczny, 13/2017.