Farmakoterapia to leczenie różnych chorób, schorzeń i dolegliwości (zarówno natury fizycznej, jak i psychicznej) przy użyciu leków. Stosowanie leków ma na celu zmniejszenie objawów, likwidację przyczyny choroby i przyspieszanie powrotu do zdrowia. W przypadku chorób przewlekłych celem jest poprawa jakości życia pacjenta.
Na czym polega farmakoterapia?
Farmakoterapia jak można się samemu domyśleć, polega na przyjmowaniu określonych leków. Droga ich podania może być różna, przy czym niektóre z nich są dostępne wyłącznie na receptę. Leki na receptę przepisuje lekarz po przeprowadzeniu z pacjentem szczegółowego wywiadu. Nie należy wówczas zatajać żadnych cennych informacji na temat stanu zdrowia, niektóre leki są przeciwwskazane przy wielu chorobach. Leki dostępne bez recepty są na ogół bezpieczne, jednak mimo tego należy przestrzegać dawkowania i zaleceń producenta. Najczęściej stosuje się ogólnodostępne środki przeciwbólowe, ich przedawkowanie może skończyć się poważnymi konsekwencjami zdrowotnymi.
Farmakoterapia w ciąży
W przypadku farmakoterapii w okresie ciąży i laktacji należy brać pod uwagę współczynnik podziału mleko-osocze (tzw. współczynnik M/P). Leki o współczynniku M/P powyżej 1 w większym stopniu przenikają do mleka i organizmu karmionego dziecka. M/P zależy od wielu czynników – rozpuszczalności leku w tłuszczach, masy cząsteczkowej leku, zdolności do wiązania z białkami, dawki leku i wielokrotności jej podania. Nie bez znaczenia pozostaje także pH surowicy i mleka matki. Należy pamiętać, że:
- lepiej wydzielane są do mleka leki zasadowe i lipofilne;
- najmniejsze stężenie leków w mleku uzyskuje się, podając je w dużych odstępach w powiązaniu z okresami karmienia, np. tuż po karmieniu lub przed dłuższą przerwą nocną;
- leki stymulujące produkcję mleka to m.in. teofilina, amfetamina, imipramina, metoklopramid;
- leki hamujące produkcję mleka to m.in. lewodopa, pirydoksyna, doustne środki antykoncepcyjne, atropina, leki moczopędne, kodeina, kalcytonina.
W ciąży zaleca się przyjmowanie leków jedynie pod okiem lekarza. Istnieje zasada, że wszelkie środki farmakologiczne stosuje się wyłącznie wtedy, gdy korzyść z ich przyjmowania przewyższa ewentualne skutki uboczne. Wiele substancji czynnych zawartych w lekach ma zdolność przenikania przez łożysko.
Zobacz również: Karmienie piersią – co warto wiedzieć?
Farmakoterapia osób starszych
Lecząc farmakologicznie osoby starsze, należy trzymać się kilku niezwykle ważnych zasad:
- leki stosujemy racjonalnie, zgodnie ze wskazaniami, zaczynając od najmniejszej skutecznej dawki;
- dawki leków indywidualizujemy;
- nie przedłużamy leczenia bez wskazań i wyraźnej potrzeby;
- unikamy podaży leków o wąskim współczynniku leczniczym, których stosowanie wiąże się ze zwiększonym ryzykiem toksyczności;
- stale kontrolujemy leczenie. Pilnujemy, aby senior nie spożywał większej dawki niż zalecana oraz aby nie pomijał wskazanych dawek.
Należy pamiętać, że osoby starsze często przyjmują wiele różnych leków, na odmienne dolegliwości lub nawet kilka preparatów na tę samą chorobę. Ważne jest, aby przyjmując leki dokładnie sprawdzić czy nie wchodzą ze sobą w interakcję. Zaleca się również przyjmowanie możliwie jak najmniejszej ilości leków.
Farmakoterapia u dzieci
Reakcje organizmu dziecka na przyjmowane leki mogą znacząco odbiegać od tych typowych dla osób dorosłych. W młodym organizmie, jeszcze na etapie rozwoju, procesy wchłaniania, dystrybucji, metabolizmu i wydalania substancji aktywnej przebiega znacznie wolniej. Stosując farmakoterapię u dziecka najpierw należy zastanowić się, czy jest ona rzeczywiście konieczna. Najbardziej preferowana jest droga doustna, więc do 5. roku życia powinno się stosować leki w postaci płynnej (syropy lub zawiesiny), a także kapsułki, których zawartość można wysypać i zmieszać z pożywieniem. Wszelkie leki w przypadku dzieci należy podawać po konsultacji z pediatrą.
Polecane produkty:
|
Spirulina w proszku 100% naturalna
Spirulina w proszku wykorzystywana jest najczęściej do wykonywania odżywczych i oczyszczających maseczek wpływając m.in. na poprawę wyglądu skóry. Dostarcza niezbędne witaminy, minerały i inne składniki niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu.. Zobacz więcej... |
|
Spirulina w tabletkach 100% naturalna
Spirulina zawiera wysokiej jakości naturalne witaminy i minerały. Jej skład to m.in. biotyna, kwas foliowy, beta-karoten, witamina D, witamina E oraz wiele innych witamin. To również źródło niezbędnych minerałów jak magnez, cynk, wapń, żelazo.. Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Samochowiec J., Rybakowski J., Gałecki P., Szulc A., Rymaszewska J., Cubała W., Dudek D., Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego dotyczące leczenia zaburzeń afektywnych u kobiet w wieku rozrodczym. Część I: Leczenie depresji, Psychiatria Polska, 2/2019.
- Mitręga K., Krzemiński T., Farmakologia i Farmakoterapia, Wydawnictwo Urban & Partner, Wrocław 2017.
Woroń J., Wordliczek J., Serednicki W., Zorska J., Kędzierska J., Farmakoterapia zakażeń SARS-CoV-2, obserwacje praktyczne ze szpitala jednoimiennego, Anestezjologia i Ratownictwo, 14/2020. - Woźnicka-Leśkiewicz L., Malaczyńska A., Farmakoterapia w szczególnych grupach pacjentów, Medycyna Rodzinna, 4/2017.
