Plamica starcza (inaczej: purpura starcza, wybroczyny starcze) to powszechnie występujące schorzenie dermatologiczne, zwłaszcza w starszych grupach wiekowych. Przebiega z występowaniem niewielkich, czerwono-fioletowych plam na skórze, zwłaszcza w obrębie grzbietów dłoni, przedramion, podudzi. Nie stanowi zagrożenia zdrowia czy życia, jest raczej defektem estetycznym.
Plamica starcza – przyczyny
Skóra każdego człowieka podlega procesowi starzenia wskutek działania czynników wewnątrz i zewnątrzpochodnych. Oba te procesy różnią się klinicznie, na poziomie biochemicznym i biofizycznym, prowadząc do przebudowy skóry, jej niewydolności i wzmożonej podatności na urazy. Skóra w trakcie starzenia staje się cieńsza, sztywniejsza, mniej napięta i mniej elastyczna. Utrata kolagenu, elastyny i kwasu hialuronowego w macierzy zewnątrzkomórkowej odpowiada za kliniczne objawy starzenia się skóry takie jak zmarszczki, zwiotczenie i utrata elastyczności skóry. Dość powszechnym zjawiskiem związanym z fizjologicznym, nieodwracalnym procesem starzenia się, jest właśnie plamica starcza.
Jej dokładne przyczyny wciąż nie zostały poznane. Uważa się, że ma związek z zanikiem kolagenu i elastyczności skóry. Osłabione naczynia krwionośne łatwo pękają nawet przy niewielkich urazach, natomiast częsta na przestrzeni lat ekspozycja na promieniowanie słoneczne sprawia, że wszelkie przebarwienia i zmiany skórne tworzą się łatwiej, szybciej. Udowodniono, że plamica starcza częściej występuje u kobiet, choć wciąż nie ustalono dlaczego. Być może wpływa na to zmiana gospodarki hormonalnej po menopauzie. Z reguły pierwsze plamy starcze tworzą się po 70. roku życia.
Plamica starcza – objawy
Najbardziej charakterystycznym i praktycznie jedynym objawem plamicy starczej są wybroczyny skórne, czyli mniejsze lub większe (częściej mniejsze) plamy na powierzchni skóry. Z reguły powstają one na rękach, podudziach i przedramionach, ponieważ są to lokalizacje najbardziej narażone na kontakt ze światem zewnętrznym, zwłaszcza z przewlekłym na przestrzeni lat promieniowaniem UV. Z tego też względu plamy starcze mogą też występować na szyi, dekolcie oraz twarzy. Początkowo zmiany skórne przybierają kolor purpurowy lub fioletowy, z czasem jednak przechodzący w żółty lub brązowy. Są płaskie, co oznacza, że nie wystają ponad powierzchnię skóry.
Przy plamicy starczej nie występują żadne inne objawy, takie jak np. świąd skóry, ból, nadmierne łuszczenie naskórka, krwawienie, co może odróżniać tę jednostkę patologiczną od innych schorzeń i chorób rzeczywiście wymagających leczenia. Plamy starcze rozwijają się latami i są trwałe – nie znikają bez interwencji dermatologicznej lub kosmetycznej. Mogą ciemnieć wraz z wiekiem, w szczególności w przypadku osób o jasnej karnacji.
Plamica starcza – diagnostyka
Plamica starcza to nabyta skaza krwotoczna, manifestująca się wybroczynami na skórze osób starszych. Choć wygląda niepokojąco, zazwyczaj nie jest groźna dla zdrowia. Mimo tego wymaga różnicowania z innymi schorzeniami, które mogą dawać podobne objawy. W pierwszej kolejności przeprowadza się wywiad zdrowotny oraz analizuje inne dolegliwości zgłaszane przez pacjenta. Badanie fizykalne obejmuje ocenę wyglądu skóry – charakterystyczne są wspomniane wcześniej purpurowe lub brązowe wybroczyny na grzbietach rąk, przedramionach i podudziach. Ważne jest, by wykluczyć inne typy plamicy, np. małopłytkową, alergiczną czy związane z chorobami autoimmunologicznymi. Jeśli lekarz uzna to za stosowne, może zlecić badania krwi. Diagnostyką plamicy starczej zajmuje się lekarz dermatolog.
Plamica starcza – leczenie
Leczenie plamicy starczej skupia się głównie na profilaktyce i łagodzeniu intensywności zmian skórnych, ponieważ sama choroba nie zagraża życiu i nie wymaga intensywnej terapii. Rekomenduje się więc:
- unikanie urazów skóry;
- ochronę przed słońcem – stosowanie kremów z filtrem UV, noszenie odzieży ochronnej, unikanie opalania się i korzystania z solarium;
- codzienne, intensywne nawilżanie skóry – świetnie sprawdzą się w starszym wieku kremy z witaminą C, witaminą E, alantoiną lub pantenolem, ponieważ składniki te poprawiają elastyczność i zmniejszają ryzyko pęknięć naczyń;
- suplementację – witamina C i rutyna mogą wzmacniać naczynia krwionośne;
- unikanie leków nasilających objawy – np. takich jak glikokortykosteroidy i leki przeciwzakrzepowe, jeśli nie są konieczne (oczywiście po konsultacji z lekarzem);
- aktywność fizyczną – poprawia krążenie i kondycję skóry.
Plamica starcza nie wynika z zaburzeń krzepnięcia, lecz z zaniku elastyczności naczyń krwionośnych i zmian degeneracyjnych skóry związanych z wiekiem.
Polecane produkty:
|
BIO Acerola - naturalna witamina C
Bio Acerola to 100% naturalna witamina C, pozyskiwana z owoców wiśni Acerola. Rosną one na ekologicznej uprawie, gdzie zachowane są najwyższe standardy jakościowe. Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Sułek K., Wybroczyny i siniaki – pierwsze kroki diagnostyczne, Lekarz POZ, 3/2018.
- Kaszuba A., Szepietowski J., Adamski Z., Dermatologia geriatryczna, Wydawnictwo Czelej, Lublin 2016.
