Lawenda jest popularną na całym świecie rośliną z rodzaju jaskrowatych. Tak naprawdę obejmuje aż 41 odrębnych gatunków, spośród których najbardziej znana jest lawenda wąskolistna (lawenda lekarska). Właśnie z niej pozyskuje się cenny olejek eteryczny o działaniu uspokajającym i relaksującym.
Co to jest lawenda?
Lawenda lekarska, zwana również lawendą wąskolistną, należy do rodziny Lamiaceae. W Polsce jest rośliną uprawianą i ozdobną, pozyskuje się też z niej olejek eteryczny o bogatych właściwościach. Podczas uprawy (np. w przydomowych ogródkach) roślina ta wymaga gleby bogatej w wapń i miejsca nasłonecznionego. Najlepiej rośnie na glebach ciepłych, przepuszczalnych, piaszczystych o odczynie zasadowym. Osiąga wysokość 50-90 cm. Wytwarza liście krótkoogonkowe, podłużne, lancetowate o podwiniętym brzegu. Kwiatostan zawiera drobne kwiaty w formie kielicha, barwy niebieskofioletowej. Ma charakterystyczny zapach – delikatny, kwiatowy, z lekką nutą słodyczy.
Działanie lawendy
Omawiając działanie lawendy, zazwyczaj ma się na myśli właściwości pozyskiwanego z niej olejku eterycznego. Działa on uspokajająco i jest rekomendowany w zaburzeniach snu, zwłaszcza w terapii bezsenności. Lawenda (suszona, świeża, w formie olejku) jest wykorzystywana do kąpieli aromatycznych lub jako wypełnienie poduszek zapachowych. Można też dodawać ją do domowych kosmetyków, kominków zapachowych, ręcznie robionych świec. Olejek lawendowy znajduje ponadto zastosowanie w zaburzeniach żołądkowych, reumatyzmie i migrenie. Udowodniono, że stymuluje wydzielanie żółci i działa ochronnie na wątrobę, a także przeciwbólowo, rozkurczowo i moczopędnie.
Coraz częściej wykorzystuje się go w ginekologii i dermatologii, m.in. w stanach zapalnych skóry, w owrzodzeniach, trądziku, liszaju i w miejscu ukąszeń owadów. W kosmetologii lawenda znana jest przede wszystkim ze swoich właściwości zmniejszających łupież i przeciwdziałających nadmiernemu wypadaniu włosów. Olejek lawendowy idealnie nadaje się do inhalacji w przebiegu naturalnego wspomagania leczenia depresji, demencji, napięć nerwowych, grypy, anginy czy stanów zapalnych zatok. To jedna z roślin o najszerszym wykorzystaniu we współczesnej medycynie alternatywnej i w ziołolecznictwie.
Lawenda stanowi popularny składnik perfum, świec zapachowych, szamponów, odżywek, mydeł, kremów, maseczek. Bywa też składnikiem preparatów odstraszających owady (komary, mole, mrówki).
Jak działa lawenda?
Lawenda słynie ze swojego bogatego i urozmaiconego składu. Najważniejszymi związkami znajdującymi się w niej są:
- garbniki;
- związki mineralne;
- kumaryny;
- alkohole;
- estry;
- linalol, geraniol, cyneol, pinen, borneol, furfurol tworzące olejek eteryczny;
- luteolina, apigenina, lukrecjol, kwercetyna jako główne flawonoidy;
- kwasy organiczne;
- witaminy, w tym witamina A, witamina E i witamina C;
- fitosterole.
Skład lawendy jest jednak znacznie bardziej różnorodny.
Zobacz również: Lawenda w kosmetyce.
Lawenda – przeciwwskazania
Jak w przypadku każdego surowca roślinnego, tak i przy stosowaniu lawendy wymienia się kilka kluczowych przeciwwskazań. Są nimi zwłaszcza:
- ciąża i okres karmienia piersią;
- alergia na rośliny z rodziny Lamiaceae;
- krwawienia z przewodu pokarmowego;
- stany zapalne żołądka i jelit;
- zaawansowane choroby wątroby i nerek;
- ostre stany zapalne wyrostka robaczkowego;
- wrzody żołądka.
Dodatkowo Europejska Agencja Leków nie rekomenduje podawania olejku lawendowego dzieciom poniżej 12. roku życia. Osoby z wrażliwą skórą powinny przed użyciem kosmetyków lawendowych wykonać próbę uczuleniową.
Ciekawostki o lawendzie
Początki uprawy lawendy sięgają czasów starożytnych, gdzie była znana i powszechnie stosowana przez Egipcjan i Rzymian. Egipcjanie nasączali nią całuny, którymi następnie okrywali zmarłych, z kolei Rzymianie uznawali ją za roślinę leczniczą i antyseptyczną, używając w łaźniach jako środek zapachowy do kąpieli, do prania oraz roślinę odstraszającą szkodliwe owady. W średniowieczu zyskała popularność dzięki swoim właściwościom leczniczym, miała jednak też znaczenie religijne.
Polecane produkty:
|
Kolagen naturalny - skóra i stawy
Kolagen od bioalgi to naturalny, najwyższej jakości hydrolizat kolagenu. Jest to najważniejsze białko, które wpływa na jakość skóry. Jego odpowiednia ilość zapobiega powstawaniu zmarszczek, cellulitu, rozstępów, ... Zobacz więcej... |
|
Kwas hialuronowy tabletki
Kwas hialuronowy znajduje się w skórze, dzięki czemu czyni ją gładką, elastyczną i bez zmarszczek. Z wiekiem jego ilość jednak maleje i należy dostarczać go do organizmu, aby uzupełnić powstające braki … Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Kędzia A., Hołderna-Kędzia E., Wiśniewska J., Działanie olejku lawendowego (Oleum Lavandulae) na bakterie beztlenowe, Post Fitoter 2018; 19(3): 170-175.
- Adaszyńska-Skwirzyńska M., Swarcewicz M., Skład chemiczny i aktywność biologiczna lawendy lekarskiej, Wiadomości Chemiczne, 68/2014.
