Flawonoidy (innaczej: związki flawonowe) to duża grupa zawierająca około 7000 związków chemicznych, powszechnie występujących w roślinach. Ich obecność stwierdzono m.in. w owocach (szczególnie cytrusowych), warzywach, roślinach strączkowych, jak również w licznych roślinach leczniczych. Udowodniono wpływ tych związków na zdrowie człowieka.
Flawonoidy – charakterystyka
Związki te często są barwne i odpowiadają m.in. za czerwone i granatowe zabarwienie owoców jagodowych oraz pomarańczowe i żółte owoców cytrusowych. Podstawową strukturę cząsteczki flawonoidów stanowią 2 pierścienie benzenowe (A i B), pomiędzy którymi znajduje się heterocykliczny pierścień piranu lub pironu (C). Mnogość połączeń sprawia, że wyróżnia się wiele form jednego związku. Przykładowo kwercetyna występuje w tkankach roślin w postaci ponad 140 różnych strukturalnie pochodnych. W roślinach flawonoidy występują przeważnie w postaci sacharydów, takich jak glikozydy, ramnozydy, glukoramnozydy, galaktozydy i arabinozydy.
Głównym miejscem metabolizmu flawonoidów są jelita i wątroba, a jego sposób zależy od formy występowania w pokarmie. Znajdujące się w żywności flawonoidy są transportowane do enterocytów, czyli komórek jelita cienkiego. Nie mogą być jednak wchłonięte ze względu na większą masę cząsteczkową. Dlatego w dalszych odcinkach jelita ulegają hydrolizacji za pomocą enzymów bakterii jelitowych do aglikonu i cukru, po czym wchłaniane są w jelicie grubym.
Flawonoidy – rola w świecie roślin
Flawonoidy odgrywają kluczową rolę w fizjologii roślin. Działają jako hormony roślinne i regulatory wzrostu, transportują energię w systemach fotosyntezy. Są inhibitorami i prekursorami enzymatycznymi, a także odpowiadają za zabarwienie niektórych roślin. Co niezwykle istotne – chronią rośliny przed szkodliwym działaniem promieniowania słonecznego, grzybów i owadów. Wprowadzone do organizmu człowieka lub zwierząt mogą pełnić podobną rolę jak witaminy.
Flawonoidy – źródła
Flawonoidy powszechnie występują w żywności pochodzenia roślinnego. Za ich najbogatsze źródła uznaje się przede wszystkim:
- warzywa – zwłaszcza buraki, rzodkiewki, czerwoną kapustę, warzywa strączkowe, zielone warzywa liściaste;
- owoce – zwłaszcza cytrusy, owoce jagodowe, czarny bez, ciemne winogrona;
- herbatę;
- wino czerwone wytrawne;
- kakao;
- zioła – np. pokrzywę, miętę, melisę, ostropest plamisty, tymianek, rozmaryn.
Przeciętne spożycie flawonoidów w ciągu dnia w dużej mierze zależy od zwyczajów żywieniowych, dlatego przeciętnie wynosi około 3-70 g/dziennie.
Flawonoidy – właściwości prozdrowotne
Dzięki strukturze polifenolowej flawonoidy wykazują silne właściwości antyoksydacyjne. Udowodniono, że hamują powstawanie wolnych rodników tlenowych w organizmie, redukują jony metali przejściowych oraz wychwytują powstałe już rodniki, ograniczając ryzyko rozwoju stresu oksydacyjnego. Dzięki temu hamują rozwój chorób cywilizacyjnych, takich jak:
- nowotwory;
- demencja;
- otyłość;
- miażdżyca;
- nadciśnienie tętnicze;
- alergia;
- nieswoiste zapalenia jelit.
Udowodniono, że związki te hamują peroksydację lipidów błon komórkowych, chronią lipoproteiny małej gęstości (LDL) przed utlenianiem, podwyższają stężenie frakcji HDL cholesterolu. Dzięki temu korzystnie wpływają na metabolizm i zdrowie całego układu sercowo-naczyniowego.
Flawonoidy charakteryzuje wysoka aktywność przeciwpłytkowa – zwłaszcza kwercetyna i katechina hamują agregację i degranulację płytek krwi. Ponadto związki te łagodzą objawy menopauzy i andropauzy. Mechanizm działania przeciwzapalnego flawonoidów (np. kwercetyny, galanginy, apigeniny, naryngeniny, baikaleiny i innych) polega głównie na hamowaniu aktywności 5-lipooksygenazy (5-LOX) i cyklooksygenazy. Badania udowodniły również, że flawonoidy wykazują działanie przeciwnowotworowe, kardioprotekcyjne, hepatoprotekcyjne, przeciwcukrzycowe. Poprawiają samopoczucie, przeciwdziałając depresji, a także korzystnie wpływają na libido i płodność.
Dodatkowo dieta bogata we flawonoidy ma spore znaczenie kosmetyczne. Opóźnia procesy starzenia się skóry, poprawia jej kondycję, zmniejsza widoczność zmarszczek. Sprawia, że skóra staje się pełna blasku, a wszelkie niedoskonałości, zaczerwienienia i stany zapalne są wyciszane.
Polecane produkty:
|
Spirulina w proszku 100% naturalna
Spirulina w proszku wykorzystywana jest najczęściej do wykonywania odżywczych i oczyszczających maseczek wpływając m.in. na poprawę wyglądu skóry. Dostarcza niezbędne witaminy, minerały i inne składniki niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu.. Zobacz więcej... |
|
Spirulina w tabletkach 100% naturalna
Spirulina zawiera wysokiej jakości naturalne witaminy i minerały. Jej skład to m.in. biotyna, kwas foliowy, beta-karoten, witamina D, witamina E oraz wiele innych witamin. To również źródło niezbędnych minerałów jak magnez, cynk, wapń, żelazo.. Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Ostrowska J., Skrzydlewska E., Aktywność biologiczna flawonoidów, Postępy Fitoterapii, 4/2005.
- Kałwa K., Właściwości antyoksydacyjne flawonoidów oraz ich wpływ na zdrowie człowieka, Problemy Nauk Biologicznych, 1/2019.
- Nurzyńska-Wierdak R., Wybrane aspekty aktywności biologicznej flawonoidów, Annales UMCS, 4/2016.
- Majewska M., Czeczot H., Flawonoidy w profilaktyce i terapii, Farmakologia Polska, 65/2009.
