Kozieradka

Kozieradka pospolita (łac. Trigonella foenum-graecum) to jednoroczna roślina z rodziny motylkowatych. Jest uprawiana w wielu krajach, w tym również w Polsce, choć pochodzi z terenów Azji Mniejszej. Swoim wyglądem przypomina koniczynę. Roślina znajduje zastosowanie w medycynie, ziołolecznictwie oraz w kosmetologii.

Kozieradka – skład

W celach leczniczych wykorzystuje się nasiona kozieradki. Aby je pozyskać, wcześniej zbiera się dojrzałe owoce, poddaje je suszeniu i młóci. Nasiona zawierają wiele cennych związków aktywnych, w tym takie jak:

• 20-30% substancji śluzowych (w nich znajdują się głównie galaktomannany);
• saponiny;
• flawonoidy;
• witaminy;
• do 10% substancji tłuszczowych;
• do 30% białek;
• lecytyna;
• gorycze;
• śladowe ilości olejku eterycznego;
• sole mineralne.

Tak bogaty skład sprawia, że kozieradka może uzupełniać niektóre niedobory pokarmowe oraz wykazuje silne działanie przeciwutleniające. Dużą wadą tej korzystnie działającej rośliny jest jednak jej nieprzyjemny i przenikliwy zapach, który zniechęca konsumentów do sięgania po nią.

Kozieradka – działanie

Doustne stosowanie kozieradki pobudza czynności wydzielnicze i wzmaga mechanizmy odpornościowe. Zarówno same nasiona jak i wyciąg z nich:

• pobudzają syntezę soku żołądkowego i trzustkowego oraz śliny;
• ułatwiają trawienie pokarmów;
• wykazują słabe działanie przeciwcukrzycowe;
• zwiększają biodostępność składników pokarmowych, zwłaszcza aminokwasów;
• działają wzmacniająco.

Szczególnie korzystnie kozieradka wpływa na układ limfatyczny i układ krwionośny. Nasiona pobudzają bowiem czynność krwiotwórczą szpiku kostnego i przyczyniają się do widocznego zwiększenia ilości czerwonych krwinek i jednocześnie wzrasta liczba krwinek białych. Podnosi się tym samym odporność organizmu na patogenne szczepy bakterii.

Kozieradka – zastosowanie

W preparatach doustnych najczęściej stosuje się połączenie kozieradki z innymi surowcami zielarskimi. Kozieradka może być składnikiem preparatów moczopędnych i wspierających czynność wydzielniczą układu pokarmowego. Obecnie dodatek omawianej rośliny można spotkać w popularnych lekach uszczelniających ściany naczyń krwionośnych, stosowanych zwłaszcza do leczenia żylaków odbytu. Kozieradkę stosuje się również zewnętrznie, głównie w postaci sproszkowanych nasion, jako środek zmiękczający do kompresji i okładów (np. przy ropnym zapaleniu skóry lub czyrakach). Przed użyciem rośliny w celach leczniczych warto skonsultować się z lekarzem.

Kozieradka znalazła zastosowanie także w przemyśle gastronomicznym. Jest częstym dodatkiem do niektórych serów, chleba czy innego pieczywa, a nawet ciastek. W warunkach domowych można ją wykorzystywać celem robienia przetworów, odwarów i okładów.

Okład z kozieradki

W celu przygotowania okładów z kozieradki należy 50-100 g sproszkowanych nasion kozieradki dodać do odrobiny wody i zmieszać, aby ostatecznie otrzymać pastę. Do powstałej pasty wlać pół łyżeczki kwasu octowego o stężeniu 10%, po czym ponownie wymieszać. Po delikatnym podgrzaniu rozsmarować pastę na docelowym materiale (np. kilkukrotnie złożonej gazie) i przyłożyć do skóry.

Odwar z kozieradki

Do szklanki letniej wody należy wsypać łyżkę sproszkowanych nasion i dokładnie rozmieszać. Całość postawić na kuchence i doprowadzić do wrzenia, po czym zmniejszyć gaz na najmniejszy i łagodnie gotować pod przykryciem przez około 3 minuty. Odstawić na kilka minut. Stosować do użytku zewnętrznego, np. do okładów na czyraki lub stany zapalne skóry.

Kozieradka w kosmetykach

Kozieradka jest szeroko wykorzystywana w przemyśle kosmetycznym. Przede wszystkim stosuje się ją powszechnie w szamponach, odżywkach i maskach do włosów ze względu na właściwości wzmacniające. Składniki zawarte w kozieradce pomagają poprawić kondycję cebulek włosów, zapobiegając wypadaniu i stymulując ich wzrost.

Ponadto kozieradka ma właściwości przeciwzapalne i antybakteryjne, co czyni ją skutecznym składnikiem w kosmetykach przeciw trądzikowi. Może pomóc w łagodzeniu stanów zapalnych skóry, zmniejszeniu zaczerwienienia i ograniczeniu produkcji sebum.

Działanie kozieradki może również pomóc w poprawie elastyczności skóry dzięki zawartości składników odżywczych (m.in. witaminy, minerały i antyoksydanty). Regularne stosowanie preparatów z kozieradką, takich jak olej czy ekstrakt, może pomóc w utrzymaniu jędrnej i elastycznej skóry. Dodatkowo, może wpłynąć na zmniejszenie widoczności drobnych zmarszczek, a także poprawić ogólny wygląd i kondycję skóry. Kozieradka posiada właściwości, które pomagają chronić przed szkodliwym działaniem promieniowania UV. Z tego powodu często dodawana jest do kremów przeciwsłonecznych i produktów do opalania. Z kolei olejek z kozieradki jest bogaty w substancje nawilżające, które pomagają zmiękczyć i odżywić skórę. W kosmetykach, takich jak kremy, balsamy czy serum, kozieradka może być stosowana do pielęgnacji skóry suchej i skóry zniszczonej.

	Olej z czarnego kminku Olej z czarnego kminku tłoczony na zimno zachowuje wszystkie, cenne substancje m.in. witaminę E oraz niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe. Jego działanie to dokładne nawilżanie, szybsza regeneracja, poprawa wyglądu skóry ... Zobacz więcej...
	Czarnuszka siewna Czarnuszka ma zastosowanie w różnego rodzaju problemach skórnych. Jest wykorzystywana w zwalczaniu trądziku, blizn, zakażeń wirusowych, bakteryjnych i grzybiczych, alergii, a także suchej skóry, również głowy (np. łupież). Zobacz więcej...

Bibliografia

1. Król-Kogus B., Krauze-Baranowska M., Kozieradka pospolita – tradycja stosowania na tle wyników badań naukowych, Postępy Fitoterapii, 3/2011.
2. Kilar M., Kilar J., Różański H., Wykorzystanie kozieradki pospolitej w zielarstwie i fitoterapii, Herbalism, 1/2016.
3. Król-Kogus B., Krauze-Baranowska M., Kozieradka pospolita – źródło związków o aktywności hormonalnej?, Farmacja Polska, 1/2012.