Demencja (inaczej: otępienie) to schorzenie, które odnosi się do postępującego upośledzenia funkcji intelektualnych, zwłaszcza pamięci i koncentracji. Obejmuje spowolnienie myślenia i pojawia się najczęściej u osób starszych. Demencji często można zapobiegać, a w niektórych przypadkach nawet ją cofać. Nie należy mylić demencji z chorobą Alzheimera – to 2 różne problemy zdrowotne.
Demencja – objawy
Otępienie może występować w innych schorzeniach i mijać kiedy główna choroba zostaje wyleczona. Zdarza się jednak, że jest niezależnym problemem zdrowotnym i wykazuje charakter progresywny. Podłożem morfologicznym zespołów otępiennych, niezależnie od etiologii i obrazu klinicznego, jest postępujący ubytek komórek nerwowych, których funkcja wiąże się z tworzeniem, przechowywaniem i odtwarzaniem zasobów pamięci. Demencja przeważnie ma charakter postępujący i przewlekły. Charakteryzuje się licznymi zaburzeniami wyższych czynności korowych mózgowia, takich jak:
- liczenie;
- pamięć;
- zdolność uczenia się;
- logiczne myślenie;
- orientacja przestrzenna;
- rozumienie mowy.
Według definicji WHO (Światowej Organizacji Zdrowia) zaburzeniom funkcji poznawczych nierzadko towarzyszą lub nawet je poprzedzają zaburzenia emocjonalne, zaburzenia zachowania i motywacji.
Przyczyny demencji
Demencja przeważnie wiąże się ze starzeniem się organizmu, jednak jej ryzyko zwiększają:
- czynniki naczyniopochodne, np. przebyte zawały serca lub udary mózgu;
- wodogłowie;
- guzy mózgu;
- infekcje, w tym HIV czy kiła;
- choroba Creutzfeldta-Jacoba;
- padaczka;
- pourazowe krwiaki mózgu;
- niedobory pokarmowe, w szczególności niedobór witaminy B12, kwasu foliowego, kwasów tłuszczowych Omega 3, witaminy B1;
- choroby tarczycy;
- alkoholizm;
- przyjmowanie niektórych leków, np. leków psychotropowych;
- zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej;
- przewlekłe choroby wątroby, nerek lub innych narządów wewnętrznych;
- przewlekle picie zbyt małej ilości wody.
Powyższe czynniki sprawiają, że demencja może wstąpić również w młodym wieku. Szacuje się, że demencja dotyczy około 1% światowej populacji. W Polsce zmaga się z nią blisko 400 000 osób, przeważnie w starszym wieku (tzw. demencja starcza). W wieku powyżej 60 około 6% osób wykazuje cechy otępienia, z kolei po 85. roku życia częstotliwość ta wzrasta do 25%.
Za formę demencji uznaje się też chorobę Alzheimera – obie nazwy są często stosowana zamiennie, choć nieprawidłowo. Choroba Alzheimera występuje nawet u 80% chorych jako samodzielna lub współistniejąca jednostka chorobowa z otępieniem. Jest to tak zwane otępienie pierwotne, czyli będące wynikiem zwyrodnienia mózgu. Ma charakter nieodwracalny i postępujący, prowadzi do zapomnienia własnej tożsamości i osób najbliższych. Przyczyny nie są znane. W przebiegu klasycznej demencji nie dochodzi do zwyrodnień mózgu.
Demencja – diagnostyka
Do diagnostyki demencji powinny skłonić objawy takie jak:
- problemy z zapamiętywaniem niedawnych zdarzeń;
- zadawanie tych samych pytań w krótkich odstępach czasu;
- trudności z dobieraniem właściwych słów do kontekstu rozmowy, koncentracją i podejmowaniem prostych decyzji;
- odkładanie przedmiotów w niewłaściwe dla nich miejsca;
- gubienie się, dezorientacja w miejscu i czasie;
- trudności w liczeniu, np. przy płaceniu za zakupy;
- nagłe wahania nastroju.
Najlepiej udać się bezpośrednio do lekarza neurologa, który w ramach diagnostyki skieruje pacjenta na badania laboratoryjne, przeprowadzi z nim szczegółowy wywiad oraz wypełni odpowiednie kwestionariusze (zawierają one pytania i proste zadania, za pomocą których często można stwierdzić zaburzenia otępienne). Uzupełniająco (jeśli jest to konieczne), lekarz zleca badania obrazowe mózgu.
Demencja – leczenie
Leczenie demencji powinno być przede wszystkim objawowe. Należy ustabilizować choroby przewlekłe będące jej przyczyną, rozpocząć suplementację i zmodyfikować dietę, jeśli wynika ona z niedoborów pokarmowych czy pić więcej wody. W wielu przypadkach zmiana stylu życia, korzystanie z różnych aktywności umysłowych (książki, krzyżówki, częste rozmowy z bliskimi na rozmaite tematy, szachy itd.) pozwalają na poprawę pamięci i cofnięcie się zmian otępiennych. W chwili obecnej większości postaci demencji nie można leczyć. Wówczas zachęca się chorych do interakcji społecznych (aby opóźniać postęp otępienia), podejmuje odpowiednią farmakoterapię i suplementację oraz dba o regularną aktywność fizyczną.
Polecane produkty:
|
Omega 3 - czysty olej z Pachnotki zwyczajnej
Olej omega 3 to 100% naturalny produkt pozyskiwany z rośliny o nazwie Pachnotka zwyczajna (Perilla frutescens). Uzupełnia codzienną dietę m.in. w mikroelementy, witaminę E, ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Pietraszek-Kusik H., Demencja. Metody oddziaływań pozafarmakologicznych, Polski Przegląd Nauk o Zdrowiu, 1/2015.
- Hager K., Krause O., Geriatria, Wydawnictwo Urban & Partner, Wrocław 2018.
- Liberski P., Sobów T., Demencja – trafna diagnoza, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2014.
