Owrzodzenia

Owrzodzenia, pomimo ogromnego rozwoju i postępu medycyny, nadal stanowią poważny problem zdrowotny, społeczny i ekonomiczny. Są to rany odnoszące się do ubytku pełnej grubości skóry, najczęściej wskutek zaawansowanego stadium przewlekłej choroby żylnej. Owrzodzenia mogą jednak pojawiać się także w kilku innych mechanizmach. Ważne jest ich wczesne, kompleksowe leczenie.

Przyczyny owrzodzeń

Najczęstszą przyczyną owrzodzeń (aż w 75% wszystkich przypadków) jest przewlekła choroba żylna, będąca konsekwencją m.in.:

• żylaków;
• zakrzepicy żył głębokich;
• przewlekłej niewydolności żylnej;
• upośledzonej czynności mięśni łydek;
• przetok tętniczo-żylnych;
• otyłości;
• doznanych powikłanych lub źle leczonych złamań kości;
• diety ubogoresztkowej i przewlekłych zaparć;
• nieodpowiedniej pozycji ciała podczas pracy, np. długotrwałego stania w bezruchu.

Zagrożeniem są również wszystkie czynniki ryzyka prowadzące do zakrzepicy żył głębokich, włączając do tego dysfunkcje takich składników krwi jak: białko C, białko S, antytrombina III. Owrzodzenia mogą pojawić się w przebiegu:

• cukrzycy (tzw. stopa cukrzycowa, owrzodzenia cukrzycowe);
• niedokrwienia, np. wywołanego przewlekłym uciskiem lub miażdżycą zarostową;
• odleżyn i oparzeń;
• źle leczonych ran pourazowych i ran pooperacyjnych.

Odleżyny mogą jednak lokalizować się również w obrębie błon śluzowych, np. jamy ustnej. Wówczas przeważnie są konsekwencjami chorób ogólnoustrojowych, takich jak cukrzyca, zaburzenia krzepnięcia krwi, schorzenia hormonalne czy autoimmunologiczne. Mogą rozwijać się na tle uszkodzeń mechanicznych, np. wskutek zbyt mocnego szczotkowania zębów, przygryzania policzka czy spożywania ostrych produktów.

Owrzodzenia – objawy

Owrzodzenia żylne podudzi należą do najczęściej rozpoznawalnych ran przewlekłych. Ranami przewlekłymi nazywa się natomiast rany z ubytkiem substancji tkankowej, w której przy zastosowaniu konwencjonalnych metod leczenia nie dochodzi do aktywacji procesu gojenia w ciągu 8 tygodni. Owrzodzenie żylne ma owalny kształt i nierównomierne brzegi. Na jego dnie zaobserwować można wydzielinę ropną, mętną z ziarniną, której dno jest przeważnie płytkie. Nierzadko jeszcze przed powstaniem owrzodzenia rozwija się ciastowaty obrzęk, a następnie tzw. stwardnienie tłuszczowe. Może temu towarzyszyć przebarwienie, maceracja naskórka, skurcz łydek, zła tolerancja pozycji stojącej.

Owrzodzenie w odniesieniu do błon śluzowych definiowane jest jako otwarta rana błony śluzowej, w której obrębie dochodzi do stopniowej dezintegracji patologicznie zmienionej tkanki i oddzielania się mas martwiczych z następowym wytworzeniem kraterowatego ubytku tkankowego. Tego typu uszkodzenie sięga poniżej warstwy podstawnej nabłonka aż do błony śluzowej właściwej i goi się zazwyczaj z pozostawieniem blizny.

Jak leczyć owrzodzenia skóry?

Istotnym elementem w opiece nad chorym z raną przewlekłą jest zapewnienie w łożysku rany odpowiednich warunków sprzyjających procesom naprawy oraz pielęgnacja skóry wokół owrzodzenia. Utrzymanie w łożysku rany przyjaznego mikroklimatu umożliwiają różnego rodzaju opatrunki nowej generacji i antyseptyki, które chronią przed wystąpieniem zakażenia i/lub leczą już aktywne zakażenie opóźniające gojenie rany.

Zobacz również: Jak przyspieszyć gojenie się ran?

W przebiegu owrzodzeń wskutek niewydolności żylnej zaleca się prowadzenie ciągłej terapii kompresyjnej. Skutkuje to obniżeniem nadciśnienia żylnego i stanowi podstawę prawidłowego przebiegu procesu gojenia rany. Należy jednak sięgać wyłącznie po bandaże specjalistyczne, które spełniają ściśle określone kryteria i właściwości. Podstawą leczenia jest też usunięcie martwych tkanek oraz kontrola infekcji, np. za pomocą antybiotyków przy nadkażeniach bakteryjnych.

Jednym z celów leczenia jest uzyskanie różowej tkanki, która świadczy o naskórkowaniu. Może pojawiać się jako wysepki w grudkach ziarniny. To końcowy proces gojenia, sugerujący zamykanie się rany i odtwarzanie ciągłości tkanek powierzchownych. W tej fazie wskazane jest stosowanie opatrunków cienkich o średniej lub małej sile absorpcji, np. opatrunki hydrokoloidowe lub opatrunki hydrożelowe.

	Czarnuszka siewna Czarnuszka ma zastosowanie w różnego rodzaju problemach skórnych. Jest wykorzystywana w zwalczaniu trądziku, blizn, zakażeń wirusowych, bakteryjnych i grzybiczych, alergii, a także suchej skóry, również głowy (np. łupież). Zobacz więcej...
	Olej z czarnego kminku Olej z czarnego kminku tłoczony na zimno zachowuje wszystkie, cenne substancje m.in. witaminę E oraz niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe. Jego działanie to dokładne nawilżanie, szybsza regeneracja, poprawa wyglądu skóry ... Zobacz więcej...

Bibliografia

1. Ścisło L., Socha T., Walewska E., Puto G., Kłęk S., Szczepanik A., Czupryna A., Jakość życia pacjentów z owrzodzeniami żylnymi kończyn dolnych, Hygeia Public Health, 50/2015.
2. Mościcka P., Szewczyk M., Cwajda-Białasik J., Hancke E., Jawień A., Brazis P., Owrzodzenia o różnej etiologii. Opis gojenia trzech przypadków, Pielęgniarstwo Chirurgiczne i Angiologiczne, 3/2012.
3. Citko A., Owrzodzenia podudzi i trudno gojące się rany, Lek w Polsce, 6/2022.