Miedź (symbol: Cu, łac. cuprum ) jest pierwiastkiem niezbędnym dla życia wszystkich organizmów i komórek oddychających tlenem. Norma w organizmie człowieka wynosi 0,8-1,3 mg/l, z czego aż 96% jonów wiąże się ze specjalnym białkiem transportowym (ceruloplazmina). Pierwiastek ten odpowiada m.in. za produkcję energii komórkowej oraz syntezę kolagenu i elastyny.
Miedź – charakterystyka
Miedź jest pierwiastkiem chemicznym z grupy metali przejściowych. Wykorzystywany jest w wielu dziedzinach przemysłu, m.in. do otrzymywania stopów metali. Mimo tego wciąż pozostaje ogromnie istotny dla zdrowia i prawidłowego funkcjonowania organizmu człowieka. Znajduje się w wielu produktach spożywczych.
Wchłanianie miedzi miejsce ma w żołądku i jelicie cienkim. Biodostępność jest często zachwiana w wyniku obecności pierwiastków o działaniu antagonistycznym, np. kadmu, cynku, siarki, molibdenu czy wapnia, co należy mieć na uwadze, tworząc zbilansowaną dietę. Miedź gromadzi się w bardzo dużych ilościach w wątrobie, skąd przechodzi do osocza krwi i jest transportowana do docelowych komórek, które jej potrzebują. Zarówno transport, jak i metabolizm miedzi podlega kontroli 3 głównym grupom białek. Są to białka błonowe, metalochaperony i białka o budowie ATP-az.
Źródła miedzi
Miedź znajduje się w niewielkich (ale wystarczających do zaspokojenia potrzeb organizmu) ilościach w pożywieniu. Jej dobrymi źródłami są przede wszystkim:
- orzechy;
- pomidory;
- otręby;
- wątróbka;
- soja;
- granaty;
- soczewica;
- wołowina;
- nasiona słonecznika;
- awokado;
- kakao i gorzka czekolada.
Należy jednak pamiętać, że miedź pochodząca z produktów zwierzęcych cieszy się większą przyswajalnością.
Zapotrzebowanie na miedź
Średnie dzienne zapotrzebowanie na miedź wynosi 1-3 mg. Górna granica przeznaczona jest głównie dla kobiet w ciąży i karmiących piersią. Rezerwa tego pierwiastka w organizmie dorosłego człowieka wynosi około 100-150 mg, z czego połowa znajduje się w kościach i mięśniach, z kolei pozostała część w narządach wewnętrznych. Zbilansowana i zdrowa dieta pokrywa dzienne zapotrzebowanie na miedź. Chcąc jednak uzupełnić jej poziom, można sięgnąć po Spirulinę lub Chlorellę.
Funkcje miedzi
Choć miedź należy do mikroelementów i w organizmie występuje w niewielkich ilościach, jej prawidłowy poziom warunkuje prawidłowy przebieg wielu przemian biochemicznych w całym ustroju. Miedź odpowiada między innymi za:
- produkcję energii w komórce;
- syntezę kolagenu i elastyny;
- prawidłowy proces hematopoezy;
- syntezę melaniny;
- mielinizację włókien nerwowych;
- utrzymywanie integralności ścian naczyń krwionośnych;
- procesy gojenia się uszkodzeń tkankowych;
- zwiększone przyswajanie żelaza;
- dezaktywację wolnych rodników;
- produkcję niektórych neuroprzekaźników.
Jony miedzi (I i II) wchodzą w skład enzymów, które biorą udział w biokatalizie. Ich niedobór upośledza funkcjonowanie tych komórek i utrudnia oddychanie mitochondrialne. Od dawna znane są właściwości antyoksydacyjne miedzi, dzięki czemu jej odpowiedni poziom w ustroju opóźnia procesy starzenia się skóry oraz zmniejsza ryzyko chorób związanych z wolnymi rodnikami tlenowymi (tzw. choroby cywilizacyjne).
Niedobór miedzi
Niedobór miedzi w ustroju może prowadzić do nagłego wzrostu poziomu cholesterolu LDL, co z kolei jest poważnym czynnikiem ryzyka miażdżycy i chorób metabolicznych. Dodatkowo obserwuje się obniżenie poziomu estrogenów i zaburzenia płodności. Wzrasta ryzyko neutropenii, co nieodłącznie wiąże się ze znacznym spadkiem odporności organizmu. Przy niedoborze miedzi obserwuje się objawy takie jak bóle i zawroty głowy, bóle brzucha, nudności oraz ogólne zmęczenie. Poziom tego pierwiastka można ocenić na podstawie badania krwi (około 50 zł).
Nadmiar miedzi
Należy jednak pamiętać, że również nadmiar miedzi jest szkodliwy. Co więcej, zbyt duża zawartość tego pierwiastka jest toksyczna. Prowadzi do poważnego uszkodzenia wątroby, niewydolności nerek i niewydolności serca, a nawet śpiączki. Charakterystyczne objawy wskazujące na nadmiar miedzi w organizmie to: metaliczny posmak w ustach, biegunki, bóle i zawroty głowy, wymioty.
Polecane produkty:
Spirulina w proszku 100% naturalna
Spirulina w proszku wykorzystywana jest najczęściej do wykonywania odżywczych i oczyszczających maseczek wpływając m.in. na poprawę wyglądu skóry. Dostarcza niezbędne witaminy, minerały i inne składniki niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu.. Zobacz więcej... | |
Spirulina w tabletkach 100% naturalna
Spirulina zawiera wysokiej jakości naturalne witaminy i minerały. Jej skład to m.in. biotyna, kwas foliowy, beta-karoten, witamina D, witamina E oraz wiele innych witamin. To również źródło niezbędnych minerałów jak magnez, cynk, wapń, żelazo.. Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Gwóźdź M., Fischer A., Rogowiec M., Loska K., Analiza zawartości cynku i miedzi w witaminowo-mineralnych suplementach diety w aspekcie bezpieczeństwa ich stosowania, Medycyna Środowiskowa, 2/2018.
- Skibniewska E., Skibniewski M., Jesion I., Kośla T., Miedź – znaczący mikroelement dla zwierząt, Przegląd Hodowlany, 3/2014.
- Krzeptowski W., Pierzchała O., Lenartowicz M., Metabolizm miedzi oraz charakterystyka dziedziczonych zespołów chorobowych, na tle niedoboru miedzi, spowodowanych zaburzeniami aktywności białka ATP7A, Problemy Nauk Biologicznych, 3/2014.