Hormony androgenowe (inaczej: androgeny) są hormonami płciowymi odpowiadającymi głównie za rozwój męskich cech płciowych i proces produkcji plemników, choć znaleźć je można w mniejszych ilościach również w organizmach kobiecych, gdzie spełniają ważną funkcję. Hormony androgenowe działają maskulinizująco i pobudzająco na metabolizm białek oraz wzrost organizmu.
Hormony androgenowe – charakterystyka
Androgeny zalicza się do grona hormonów steroidowych, których budowa opiera się na 4-pierścieniowym szkielecie węglowym, będącym pochodną 1,2-cyklopentaperhydrofenantrenu. Do ich syntezy niezbędna jest obecność cholesterolu, co przebiega w wielu etapach i wymaga również udziału szeregu enzymów, przekształcających metabolity pośrednie w produkty końcowe, jakimi są testosteron oraz aldosteron i kortyzol w korze nadnerczy.
Głównym hormonem grupy androgenów wydzielanym do krwi jest dehydroepiandrosteron (DHEA), pozostałymi są natomiast:
- androstendion;
- dihydrotestosteron;
- testosteron.
Należy zaznaczyć, że wydzielanie hormonów androgenowych z nadnerczy kontrolują nie gonadotropiny, lecz ACTH. Ich wydzielanie u obu płci jest najwyższe w wieku około 20 lat, zaś w miarę upływu czasu stężenie androgenów w osoczu krwi maleje o około 3% na każdy rok.
Hormony androgenowe u kobiet
Hormony androgenowe znajdujące się w surowicy kobiet w wieku rozrodczym są produkowane zarówno przez gonady i nadnercza, jak i powstają wskutek obwodowej konwersji proandrogenów. W jajniku związki androgenowe są produkowane pod wpływem hormonu luteinizującego LH w komórkach tekaluteinowych zrębu, komórkach tkalnych pęcherzyka oraz wnękowych. Podstawową rolą hormonów androgenowych w organizmie kobiecym jest uczestnictwo w produkcji hormonów płciowych żeńskich, zapoczątkowywanie dojrzewania płciowego oraz utrzymywanie skóry w dobrej kondycji. Dodają one energii i sprawiają, że samopoczucie utrzymuje się na wysokim poziomie.
Niekorzystnym zjawiskiem jest jednak nadmiar androgenów u kobiet, czego konsekwencją jest hermafrodytyzm i zespół nadnerczowo-płciowy. Występują wówczas cechy typowe dla mężczyzn, m.in. ciemne owłosienie nad górną wargą i na brodzie lub znaczne obniżenie tembru głosu.
Hormony androgenowe u mężczyzn
Hormony androgenowe w organizmie mężczyzny inicjują syntezę białek i wzrost organizmu oraz warunkują właściwy rozwój II-rzędowych cech płciowych o typie męskim. Są nimi przede wszystkim:
- zmiana wyglądu i wielkości zewnętrznych narządów płciowych w okresie dojrzewania;
- zwiększanie wielkości prostaty;
- powiększenie krtani i obniżenie barwy głosu;
- pojawienie się zarostu;
- zwiększenie zainteresowania płcią przeciwną;
- poszerzenie ramion i przyrost masy mięśniowej;
- wzmożenie czynności gruczołów łojowych (tendencja do trądziku).
Niedobór androgenów u mężczyzn może skutkować opóźnionym dojrzewaniem płciowym, wysokim głosem czy eunuchoidalną sylwetką, jeśli ma miejsce jeszcze przed rozpoczęciem dojrzewania. Natomiast jeśli problem występuje w okresie dorosłości, manifestuje się m.in. spadkiem libido, niepłodnością, problemami z erekcją, utratą energii, zmęczeniem.
Zobacz również: Zaburzenia rozwoju płciowego.
Normy hormonów androgenowych
Normy kluczowych androgenów są następujące:
- testosteron: 0,69-2,77 nmol/l (0,2-0,8 ng/ml) u kobiet oraz 7,6-34 nmol/l (2,2-9,8 ng/ml) u mężczyzn;
- dihydrotestosteron: 0,7-3,5 nmol/l (0,2-1,0 ng/ml) u mężczyzn, 25-350 ng/l u kobiet przed menopauzą oraz 10-180 ng/l u kobiet po menopauzie;
- androstendion: 2,7-5,8 nmol/l (0,8-1,6 ng/ml) u kobiet oraz 2,7-5,8 nmol/l (0,8-1,6 ng/ml) u mężczyzn.
Ocenę poziomu hormonów androgenowych można szybko dokonać na podstawie badania krwi. W razie problemów związanych z gospodarką hormonalną należy zapisać się do lekarza endokrynologa.
Polecane produkty:
|
Spirulina w proszku 100% naturalna
Spirulina w proszku wykorzystywana jest najczęściej do wykonywania odżywczych i oczyszczających maseczek wpływając m.in. na poprawę wyglądu skóry. Dostarcza niezbędne witaminy, minerały i inne składniki niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu.. Zobacz więcej... |
|
Spirulina w tabletkach 100% naturalna
Spirulina zawiera wysokiej jakości naturalne witaminy i minerały. Jej skład to m.in. biotyna, kwas foliowy, beta-karoten, witamina D, witamina E oraz wiele innych witamin. To również źródło niezbędnych minerałów jak magnez, cynk, wapń, żelazo.. Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Wierucka-Rybak M., Wpływ androgenów na skórę kobiet, Łódź 2015.
- Traczyk W., Fizjologia człowieka w zarysie, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2007.
- Ganong W., Fizjologia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2009.
