Tkanka ziarninowa (inaczej: ziarnina) to specjalny typ tkanki łącznej, który powstaje w trakcie procesu gojenia ran, zwłaszcza w przypadku uszkodzeń skóry, błon śluzowych czy narządów wewnętrznych. Pełni funkcję tymczasowej tkanki naprawczej, zastępując utracone struktury i tworząc podłoże do odbudowy właściwej tkanki. Charakteryzuje się bogatym unaczynieniem, obecnością fibroblastów i komórek układu immunologicznego, dzięki czemu skutecznie wspiera regenerację. To właśnie od jakości i prawidłowego rozwoju tkanki ziarninowej zależy tempo oraz efekt końcowy gojenia. Właściwa pielęgnacja ran i wspieranie naturalnych procesów naprawczych organizmu może więc istotnie przyspieszyć odbudowę i zmniejszyć ryzyko powikłań.
Tkanka ziarninowa – charakterystyka
Tkanka ziarninowa to nowo powstała tkanka łączna zawierająca bogatą sieć naczyń krwionośnych włosowatych, co umożliwia szybkie i intensywne gojenie się rany. Jest jednym z procesów naprawy (gojenia) tkanek, które uległy uszkodzeniu i mają niewielką zdolność regeneracji lub nie posiadają jej wcale.
Charakterystyczne cechy tkanki ziarninowej to przede wszystkim:
- obecność komórek zapalnych oraz fibroblastów – komórkami zapalnymi znajdującymi się w tej tkance są zwłaszcza limfocyty i makrofagi, a ich celem jest głównie eliminacja bakterii mogących nadkażać ranę oraz martwych komórek (pełnią więc rolę oczyszczającą). Z kolei fibroblasty produkują kolagen oraz inne składniki macierzy zewnątrzkomórkowej, dzięki którym powstają nowe tkanki, a sama rana ma zdolność trwałego zasklepiania się;
- typowy wygląd – tkanka ziarninowa jest miękka, wilgotna i delikatnie czerwona, o ile jest prawidłowa i nie doszło do nadkażenia bakteryjnego rany;
- bogate unaczynienie – tkanka ziarninowa ma dużo drobnych naczyń krwionośnych, dzięki czemu intensywna angiogeneza (powstawanie sieci nowych naczyń włosowatych) zapewnia dopływ tlenu i składników odżywczych do rany.
Można podsumować, że ziarnina wypełnia ubytek powstały po uszkodzeniu tkanki.
Etapy gojenia się rany
Każda rana goi się zgodnie z 3 podstawowymi etapami następującymi kolejno po sobie. Są to:
- Faza zapalna – rozpoczyna się natychmiast w momencie uszkodzenia tkanki i trwa przez kilka kolejnych dni. Poprzedza ją mechanizm hemostazy, czyli proces prowadzący do powstania skrzepu, który dodatkowo służy jako rezerwuar różnorodnych cytokin i czynników wzrostu. Aktywacji ulegają również inne komórki: miofibroblasty (komórki tkanki łącznej), które ściągają brzegi rany dzięki zdolności do kurczenia się.
- Faza proliferacyjna – ma swój początek tuż po pierwszej fazie zapalnej i trwa z reguły 3-4 tygodnie od uszkodzenia tkanki. Dochodzi w niej do namnażania się kilku klas komórek w połączeniu z syntezą substancji międzykomórkowej tkanki łącznej. Proliferacja obejmuje kilka procesów jednocześnie: ziarninowanie, angiogenezę oraz epitelializację (regenerację nabłonka).
- Faza przebudowy – stanowi ostatni, końcowy etap gojenia. Zaczyna się kilka tygodni po urazie i może trwać przez kilka lat. W rezultacie szybkiego odtworzenia tkanki z nowo zsyntetyzowanych włókien kolagenowych i fibroblastów powstaje blizna, która ulega przekształceniu.
Jak powstaje tkanka ziarninowa?
Ziarninowanie stanowi pierwszy i kluczowy etap fazy proliferacyjnej gojenia ran. W tym czasie w miejscu uszkodzenia zaczyna powstawać tkanka ziarninowa. To nowa, silnie unaczyniona tkanka łączna, która stopniowo wypełnia ubytek. Najważniejszą rolę odgrywają tu fibroblasty, czyli komórki odpowiedzialne za produkcję elementów niezbędnych do odbudowy. Ich namnażanie stymulują m.in. czynniki wzrostu PDGF, TGF-β1 oraz cytokina TNF-α.
W miarę ustępowania stanu zapalnego fibroblasty migrują do rany, gdzie intensywnie się dzielą i zaczynają wytwarzać składniki macierzy pozakomórkowej, takie jak kwas hialuronowy, fibronektyna czy proteoglikany. Na tym etapie powstają także włókna kolagenowe, głównie kolagen typu III, którego w tkance ziarninowej jest wyraźnie więcej (30-40%) niż w zdrowej skórze właściwej (około 20%).
Równolegle do tego procesu zachodzi neoangiogeneza, czyli tworzenie nowych naczyń krwionośnych. Jej zadaniem jest dostarczenie tlenu i substancji odżywczych do rozwijającej się tkanki, co warunkuje prawidłową regenerację i dalsze etapy gojenia.
Polecane produkty:
|
Kwas hialuronowy tabletki
Kwas hialuronowy znajduje się w skórze, dzięki czemu czyni ją gładką, elastyczną i bez zmarszczek. Z wiekiem jego ilość jednak maleje i należy dostarczać go do organizmu, aby uzupełnić powstające braki … Zobacz więcej... |
|
Kolagen naturalny - skóra i stawy
Kolagen od bioalgi to naturalny, najwyższej jakości hydrolizat kolagenu. Jest to najważniejsze białko, które wpływa na jakość skóry. Jego odpowiednia ilość zapobiega powstawaniu zmarszczek, cellulitu, rozstępów, ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Groniowski J., Podstawy patomorfologii, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 1991.
- Stanko-Nieniewska M., Rogóż M., Mezoterapia mikroigłowa w profilaktyce przeciwstarzeniowej oraz odmładzaniu skóry – znaczenie stanu zapalnego, gojenia i regeneracji skóry po zabiegu, Aesthetic Cosmetology and Medicine, 3 / 2024 / vol. 13.
