Surowica krwi (łac. serum) to część osocza pozbawiona fibrynogenu w warunkach laboratoryjnych. Składa się głównie z wody, natomiast pozostałą jej część stanowią białka, sole mineralne oraz związki organiczne i nieorganiczne. Wykazuje działanie lecznicze, w związku z czym znajduje wszechstronne zastosowanie we współczesnej medycynie.
Surowica – co to jest?
Surowica krwi znajduje się w organizmie każdego człowieka i zwierzęcia, szacuje się, że w przypadku ludzi stanowi do 3,5 l wszystkich krążących płynów. Jej skład prezentuje się następująco:
- 90% woda;
- 7% białka;
- sole mineralne;
- związki organiczne i nieorganiczne;
- przeciwciała (także anty-A i anty-B, determinujące grupy krwi).
Surowicę otrzymuje się drogą odwirowania skrzepłej krwi, zarówno ludzkiej, jak i zwierzęcej. Posiada słomkowy kolor i stanowi część osocza. Warto zatem wiedzieć, czym jest osocze. To wodny roztwór białek, aminokwasów, elektrolitów, cukrów, witamin, tłuszczów i wielu innych substancji o niskiej masie cząsteczkowej, stanowiący do 55% całego składu krwi. Ma niezwykle bogaty skład, dlatego wykorzystywany jest zarówno w medycynie, jak i kosmetologii.
Co niezwykle ważne, surowica nie zawiera fibrynogenu, czyli białka odpowiedzialnego za krzepnięcie krwi. Z tego względu również ona nie ma zdolności tworzenia skrzepów. Nawet na przestrzeni czasu pozostaje w stanie płynnym.
Funkcje surowicy w organizmie
Surowica jest bogata w albuminy oraz globuliny, których podstawową rolą jest:
- walka z infekcjami – neutralizacja antygenów, wywoływanie humoralnej odpowiedzi immunologicznej;
- udział w determinacji grup krwi;
- transport hormonów, jonów, witamin, kwasów tłuszczowych, aminokwasów, enzymów i wielu innych związków;
- utrzymywanie stałego pH krwi;
- utrzymywanie płynów wewnątrz naczyń krwionośnych oraz utrzymywanie ciśnienia onkotycznego.
Surowicę stosuje się także w medycynie.
Surowica w medycynie
Surowica jest cennym lekiem, który podaje się między innymi w następujących przypadkach:
- tężec;
- błonica;
- zatrucie jadem kiełbasianym;
- infekcje wywołane bakterią zgorzeli gazowej;
- ukąszenie żmii lub innych jadowitych zwierząt;
- ugryzienie przez zwierzę chore na wściekliznę.
Preparat ten podaje się zazwyczaj w sytuacjach krytycznych i nagłych, gdy choroba jest groźna i postępuje bardzo szybko, a organizm nie jest w stanie wyprodukować przeciwciał w tak krótkim czasie. Po podaniu surowicy powstaje tzw. bierna nabyta odpowiedź immunologiczna. W jej przebiegu komórki odpornościowe walczą z drobnoustrojem, a organizm ma czas na wytworzenie własnych przeciwciał i podjęcie działania.
Badania surowicy
Badając surowicę krwi, można oznaczyć między innymi następujące parametry:
- komórki odpornościowe;
- markery świadczące o rozwijającej się chorobie ostrej lub autoimmunologicznej;
- hormony;
- stężenie leków;
- enzymy warunkujące pracę narządów wewnętrznych.
I wiele innych. Badania znajdują więc zastosowanie głównie w diagnostyce i leczeniu rozmaitych problemów zdrowotnych, podobnie jak ma to miejsce przy zwykłych badaniach morfologicznych krwi. To również często wykorzystywany materiał w badaniach doświadczalnych, dzięki któremu współczesna medycyna może się rozwijać.
Surowica a szczepionka
Różnica między tymi dwoma substancjami jest ogromna. Surowica dostarcza bowiem do organizmu gotowe przeciwciała, które po przeniknięciu do krwiobiegu mogą od razu walczyć z chorobą. Efekt jest bardzo szybki, często ratujący życie pacjenta. Natomiast szczepionka nie zawiera w składzie przeciwciał, lecz osłabione patogeny (np. wirusy, bakterie). Stymulują one układ immunologiczny do samodzielnej produkcji przeciwciał, co jest procesem wymagającym czasu.
Polecane produkty:
|
Spirulina w tabletkach 100% naturalna
Spirulina zawiera wysokiej jakości naturalne witaminy i minerały. Jej skład to m.in. biotyna, kwas foliowy, beta-karoten, witamina D, witamina E oraz wiele innych witamin. To również źródło niezbędnych minerałów jak magnez, cynk, wapń, żelazo.. Zobacz więcej... |
|
Spirulina w proszku 100% naturalna
Spirulina w proszku wykorzystywana jest najczęściej do wykonywania odżywczych i oczyszczających maseczek wpływając m.in. na poprawę wyglądu skóry. Dostarcza niezbędne witaminy, minerały i inne składniki niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu.. Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Gołos A., Treliński J., Kliniczne zastosowanie osocza bogatopłytkowego, Hematologia, 3/2014.
- Górski J., Fizjologia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2010.
- Ganong W., Fizjologia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2018.
- Czym się różni szczepionka od surowicy?, Narodowe Centrum Krwi, Serwis Rzeczypospolitej Polskiej gov.pl.
