Radioterapia to skuteczna i powszechnie stosowana metoda miejscowego leczenia nowotworów, którą często stosuje się w ich zaawansowanym stadium. Cechuje się stosunkowo niewielkim nasileniem działań niepożądanych, a jej głównym celem jest zniszczenie jak największej ilości komórek nowotworowych.
Radioterapia – rodzaje
W medycynie wyróżnia się 2 podstawowe rodzaje radioterapii:
- teleterapię – źródło napromieniowania znajduje się na zewnątrz, w pewnej odległości od leczonych tkanek nowotworowych;
- brachyterapię – źródło napromieniowania znajduje się w bezpośrednim kontakcie z tkanką nowotworową.
W teleterapii najczęściej stosuje się więc przyspieszacze liniowe emitujące wysokoenergetyczne fotony i elektrony, z kolei w brachyterapii – izotopy promieniotwórcze, które w postaci igieł, ziaren, kapsułek lub drutu aplikuje się na powierzchnię skóry, do jam ciała lub bezpośrednio do guza nowotworowego.
Jak działa radioterapia?
Wyróżnia się 2 cele radioterapii, leczenie radykalne i paliatywne. Leczenie radykalne ma na celu usunięcie i zniszczenie wszystkich komórek nowotworowych w organizmie pacjenta na napromieniowanym obszarze. Wymaga więc zastosowania wysokich dawek podawanych w małych porcjach dziennych. Umożliwia to jednocześnie naprawę i regenerację zdrowych tkanek. Użycie promieniowania jonizującego powoduje w tym przypadku pękanie nici DNA o charakterze trwałym, przez co komórka nowotworowa ma bardzo niewielkie szanse się odbudować.
Natomiast leczenie paliatywne ma na celu przede wszystkim jak najbardziej zmniejszyć objawy chorobowe, gdy całkowite wyleczenie nowotworu nie jest możliwe. Jej celem jest również prewencja przerzutów do innych narządów i tkanek organizmu. Radioterapię paliatywną stosuje się celem poprawy jakości życia oraz jego wydłużenia.
Radioterapia – wskazania
Wskazaniami do radioterapii paliatywnej są:
- onkologiczne stany nagłe, takie jak ucisk rdzenia kręgowego czy zespół żyły głównej górnej;
- ból spowodowany przerzutami do kości;
- bardzo silny ból w klatce piersiowej spowodowany rakiem płuc;
- całkowite lub zagrażające życiu zamknięcie światła przełyku, tchawicy, odbytnicy bądź oskrzeli;
- krwioplucie, krwiomocz, krwawienia z pochwy lub odbytu;
- przerzuty do mózgowia;
- nowotworowe owrzodzenia skóry;
- zmiany nowotworowe powodujące zaburzenia odżywiania i oddychania;
- guzy naciekające korzenie nerwowe.
Wskazaniami do radioterapii radykalnej są wszystkie przypadki nowotworów, które można wyleczyć dzięki napromieniowaniu. Bardzo często radioterapię łączy się z chemioterapią, aby leczenie było maksymalnie kompleksowe i jeszcze skuteczniejsze.
Na czym polega radioterapia?
Współczesna radioterapia jest znacznie skuteczniejsza niż ta stosowana jeszcze kilkanaście lat temu. Obecnie obszar napromieniany wysoką, jednorodną dawką jest dopasowany do kształtu guza w trzech wymiarach. Objętość napromienianych zdrowych tkanek mogła zostać więc ograniczona do niewielkiego marginesu wokół nowotworu. W konsekwencji, dawka w guzie mogła zostać podwyższona. Taka praktyka znacznie zmniejszyła ryzyko powikłań wczesnych i późnych. Radioterapia składa się z 2 etapów.
Radioterapia składa się zazwyczaj z dwóch etapów. W pierwszym etapie stosuje się mniejszą dawkę, dzięki której z większą skutecznością można uzyskać zniszczenie mikroskopowych ognisk nowotworu. W drugim etapie napromieniowany jest wyłącznie lity guz, z użyciem wyższej niż w etapie pierwszym dawki. Dodatkowo dodawany jest margines celem uzyskania planowanego obszaru tarczowego.
Radioterapia – skutki uboczne
Jak każdy rodzaj leczenia onkologicznego, tak i radioterapia wiąże się z działaniami niepożądanymi. Jej celem jest wprawdzie zniszczenie komórek nowotworowych, jednak nierzadko dochodzi do uszkodzenia także tych zdrowych znajdujących się w okolicy. Dotyczy to zwłaszcza komórek podlegających szybkim podziałom. Efekty uboczne zależą od tego, jaką dawkę promieniowania otrzymuje pacjent oraz jaka lokalizacja ciała jest napromieniowana. Najczęściej obserwuje się nadmierne zmęczenie, senność, utratę apetytu i dolegliwości skórne (świąd, zaczerwienienie, suchość, podrażnienie). Może dojść do wypadania włosów, przewlekłych biegunek, mdłości, spadku masy ciała oraz silnych bólów głowy. Sztywność stawów i bóle mięśniowe sprawiają, że coraz częściej pacjentów onkologicznych konsultuje się z fizjoterapeutami praktykującymi na oddziałach onkologicznych.
Polecane produkty:
Spirulina w proszku 100% naturalna
Spirulina w proszku wykorzystywana jest najczęściej do wykonywania odżywczych i oczyszczających maseczek wpływając m.in. na poprawę wyglądu skóry. Dostarcza niezbędne witaminy, minerały i inne składniki niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu.. Zobacz więcej... | |
Spirulina w tabletkach 100% naturalna
Spirulina zawiera wysokiej jakości naturalne witaminy i minerały. Jej skład to m.in. biotyna, kwas foliowy, beta-karoten, witamina D, witamina E oraz wiele innych witamin. To również źródło niezbędnych minerałów jak magnez, cynk, wapń, żelazo.. Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Bujko K., Podstawy radioterapii, Gastroenterologia Kliniczna, 4/2010.
- Leppert W., Nowakowska E., Rola radioterapii w leczeniu chorych na nowotwory w opiece paliatywnej, Medycyna Paliatywna, 3/2012.
- Pawlicki M., Leczenie nowotworów, Wydawnictwo Alfa Medica Press, Bielsko-Biała 1996.