Badanie moczu – analiza

Badanie moczu to jedno z podstawowych metod diagnostyki stanu zdrowia. Jego wykonanie daje możliwość wykrycia chorób nerek, dróg moczowych, a także chorób ogólnoustrojowych, do których należy cukrzyca czy żółtaczka. Zaletą badania moczu jest jego szybkość, łatwość oraz całkowita bezinwazyjność.

Czym jest badanie moczu?

Badanie moczu to jedna z głównych metod laboratoryjnych, która umożliwia rozpoznanie chorób układu moczowego, a także dolegliwości ogólnoustrojowych. Wykonuje się je w każdym laboratorium analitycznym, po wcześniejszym skierowaniu wydanym przez lekarza pierwszego kontaktu. Badanie moczu można również wykonać odpłatnie.

Badanie moczu najczęściej wykonuje się w przypadku chęci zdiagnozowania:

• nerek (kłębuszkowe lub śródmiąższowe zapalenie nerek);
• dróg moczowych (kamica, infekcja, nowotwory);
• chorób cywilizacyjnych (cukrzyca, nadciśnienie tętnicze, otyłość).

Wskazówka

W moczu można wykryć wiele, różnego rodzaju związków, które stanowią końcowy wynik przemiany materii. Zbyt wysoki lub niski poziom może wskazywać na rozwój infekcji lub choroby.

Z czego składa się mocz?

Do głównych składników moczu należy:

• woda (96%);
• azotowe produkty przemiany materii, przede wszystkim mocznik (2,5%);
• związki mineralne oraz śladowe ilości innych substancji (1,5%).

Jak pobrać próbkę moczu?

Najbardziej wartościowe pobranie próbki moczu następuje podczas porannej mikcji. Próbkę moczu (100-150ml) należy umieścić w specjalnym, sterylnym pojemniku, które dostępne są w każdej aptece.

W celu uniknięcia zanieczyszczenia próbki moczu, wcześniej należy:

• dobrze umyć (woda z mydłem lub płyn do higieny intymnej) okolicę ujścia cewki moczowej w kierunku od przodu do tyłu (u kobiety), zaś u mężczyzn odciągnąć napletek;
• pobrać do pojemnika niewielką ilość środkowego strumienia moczu;
• na koniec pojemnik należy podpisać własnym imieniem i nazwiskiem.

Badanie moczu – analiza

Podczas wykonywania badania moczu brany jest pod uwagę:

• odczyn;
• barwa;
• ciężar właściwy moczu;
• przejrzystość moczu;
• białko;
• glukoza;
• barwniki żółciowe;
• ciała ketonowe;
• erytrocyty;
• leukocyty;
• wałeczki;
• kryształy;
• bakterie;
• związki mineralne;
• nabłonki.

1. Odczyn moczu.

Odczyn moczu to tzw. pH moczu. Prawidłowy wynik moczu wskazuje na odczyn lekko kwaśny, a więc jego pH znajduje się w granicach 5,5. Z kolei w przypadku zakażeń lub chorób dróg moczowych jego pH staje się obojętne, a nawet zasadowe. Jednym ze sposobów leczenia tego problemu jest podawanie kwasu askorbinowego lub picie dużych ilości soku z żurawiny.

2. Barwa moczu.

Prawidłowy kolor moczu jest barwy żółtej (słomkowożółty). Jego barwa uwarunkowana jest barwnikiem zwanym urochromem. Intensywność barwnika w moczu świadczy zatem o poziomie nawodnienia organizmu. Należy podkreślić, że po wypiciu dużej ilości płynów, mocz staje się niemal przeźroczysty. Z kolei w przypadku odwodnienia organizmu przybiera intensywnie żółtą barwę. Inne zabarwienie może świadczyć o:

• czerwone (odcienie różu do brunatnego) – przyczyną tego stanu jest krwiomocz, a więc obecność erytrocytów, mioglobiny lub barwników pochodzących z pokarmów (buraki), leków (ryfampicyna) w moczu;
• mętne –  wynika z zawartości dużej ilości leukocytów (ropomocz w zakażeniu układu moczowego) lub kryształów (fosforany, moczany).

3. Ciężar właściwy moczu.

Norma waha się w granicach 1,016-1,022 kg/l. W sytuacji kiedy ciężar moczu jest zbyt niski może to świadczyć m.in. o utracie ważnych funkcji nerek. Zwykle jest to objaw zwiastujący niewydolność nerek. Z kolei wartości podwyższone mogą świadczyć o zawartości w moczu białka lub glukozy.

Duży ciężar moczu 1,030 kg/l i więcej występuje w przypadku:

• wyraźnego odwodnienia – wymioty, biegunka, wysiłek fizyczny oraz gorączka.

4. Przejrzystość moczu.

Prawidłowy mocz jest klarowny i przejrzysty, kiedy długo jest przetrzymywany mętnieje. Jeśli zaś od początku mocz jest mętny świadczyć to może o zapaleniu dróg moczowych lub kamicy nerkowej.

5. Białko w moczu.

W prawidłowym wyniku moczu nie występuje białko, jednak jako normę podaje się wynik do 100 mg/dobę, ponieważ wraz z moczem mogą być wydalane niewielkie jego ilości. Tak zwany białkomocz występuje na skutek schorzeń nerek lub dróg moczowych. Należy podkreślić, że zjawisko obecności białka w moczu zawsze należy wyjaśnić z lekarzem, jednak nie zawsze musi świadczyć o rozwoju choroby. Białkomocz może być następstwem dużego wysiłku fizycznego, działania niskiej temperatury lub występowania wysokiej gorączki.

6. Cukier w moczu.

Glukoza nie występuje w prawidłowym wyniku moczu. Jego obecność z kolei może świadczyć o nieprawidłowym leczeniu cukrzycy lub o uszkodzeniu cewki nerkowej (rzadko).

7. Barwniki żółciowe w moczu.

Nie występują w moczu, a ich obecność świadczyć może o chorobach wątroby lub dróg żółciowych.

8. Ciała ketonowe w moczu.

Występują w moczu osób niedożywionych lub stosujących dietę bogatotłuszczową. Ponadto występują w przebiegu gorączki lub ciężkiej niewydolności nerek. Ciała ketonowe występują u osób chorych na cukrzycę, w przypadku kiedy choroba jest źle leczona.

9. Erytrocyty w moczu.

Krwiomocz to bardzo częsty objaw chorób układu moczowego. U osób zdrowych produkowane są w ilości nieprzekraczającej 3 milionów na dobę, co równoznaczne jest z 1-2 krwinkami w polu widzenia (pod mikroskopem). Przyczyną występowania krwinek czerwonych w moczu jest uszkodzenie nerki lub odcinka dróg moczowych. Ponadto może to być kamica nerkowa, nowotwór nerki lub pęcherza moczowego.

10. Leukocyty w moczu.

Zdrowa osoba w ciągu doby wydala od 1,5 do 4 milionów leukocytów, co w trakcie badania moczu przekłada się na 1-5 leukocytów w polu widzenia. Jeśli ich ilość wynosi 10, wówczas wynik badania wskaże leukocyturię, która występuje na skutek zakażenia układu moczowego.

11. Wałeczki w moczu.

Wałeczki to białkowe odlewy mikrofragmentów nerek. Posiadają cylindryczny kształt i powstają w cewkach nerkowych. Wałeczki w moczu mogą wystąpić na skutek gorączki, po ciężkim wysiłku fizycznym lub w przypadku ciężkiej choroby nerek.

12. Kryształy w moczu.

Mogą występować także u osób zdrowych. Zbudowane są z fosforanów lub moczanów.

13. Bakterie w moczu.

Wystąpienie bakterii w moczu zwykle świadczy o namnożeniu się ich w próbce moczu po jego pobraniu. W związku z tym do wykrycia bakterii w moczu służy tzw. posiew moczu.

14. Związki mineralne w moczu.

W prawidłowym, kwaśnym moczu mogą wystąpić niewielkie ilości kwasu moczowego, moczanów wapnia czy szczawianów wapnia.

15. Nabłonki w moczu.

Nabłonki to złuszczone komórki nabłonka płaskiego lub komórki nabłonkowe nerek oraz dróg moczowych, których obecność w moczu nie ma większego znaczenia w analizie badania moczu.

Badanie moczu – nieprawidłowy wynik

W sytuacji kiedy wynik moczu jest nieprawidłowy w którymkolwiek zakresie, wówczas koniecznie należy skonsultować go z lekarzem. Szczególnie istotne jest to w przypadku:

• krwiomoczu – może być objawem nowotworu;
• białkomoczu – świadczyć może o poważnych chorobach nerek;
• cukromoczu – zwykle to objaw cukrzycy, która leczona jest nieprawidłowo i może stanowić zagrożenie dla życia.

	Olej z czarnego kminku Olej z czarnego kminku tłoczony na zimno zachowuje wszystkie, cenne substancje m.in. witaminę E oraz niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe. Jego działanie to dokładne nawilżanie, szybsza regeneracja, poprawa wyglądu skóry ... Zobacz więcej...
	Czarnuszka siewna Czarnuszka ma zastosowanie w różnego rodzaju problemach skórnych. Jest wykorzystywana w zwalczaniu trądziku, blizn, zakażeń wirusowych, bakteryjnych i grzybiczych, alergii, a także suchej skóry, również głowy (np. łupież). Zobacz więcej...