Badanie moczu to jedno z podstawowych metod diagnostyki stanu zdrowia. Jego wykonanie daje możliwość wykrycia chorób nerek, dróg moczowych, a także chorób ogólnoustrojowych, do których należy cukrzyca czy żółtaczka. Zaletą badania moczu jest jego szybkość, łatwość oraz całkowita bezinwazyjność.
Czym jest badanie moczu?
Badanie moczu to jedna z głównych metod laboratoryjnych, która umożliwia rozpoznanie chorób układu moczowego, a także dolegliwości ogólnoustrojowych. Wykonuje się je w każdym laboratorium analitycznym, po wcześniejszym skierowaniu wydanym przez lekarza pierwszego kontaktu. Badanie moczu można również wykonać odpłatnie.
Badanie moczu najczęściej wykonuje się w przypadku chęci zdiagnozowania:
- nerek (kłębuszkowe lub śródmiąższowe zapalenie nerek);
- dróg moczowych (kamica, infekcja, nowotwory);
- chorób cywilizacyjnych (cukrzyca, nadciśnienie tętnicze, otyłość).
Wskazówka
W moczu można wykryć wiele, różnego rodzaju związków, które stanowią końcowy wynik przemiany materii. Zbyt wysoki lub niski poziom może wskazywać na rozwój infekcji lub choroby.
Z czego składa się mocz?
Do głównych składników moczu należy:
- woda (96%);
- azotowe produkty przemiany materii, przede wszystkim mocznik (2,5%);
- związki mineralne oraz śladowe ilości innych substancji (1,5%).
Jak pobrać próbkę moczu?
Najbardziej wartościowe pobranie próbki moczu następuje podczas porannej mikcji. Próbkę moczu (100-150ml) należy umieścić w specjalnym, sterylnym pojemniku, które dostępne są w każdej aptece.
W celu uniknięcia zanieczyszczenia próbki moczu, wcześniej należy:
- dobrze umyć (woda z mydłem lub płyn do higieny intymnej) okolicę ujścia cewki moczowej w kierunku od przodu do tyłu (u kobiety), zaś u mężczyzn odciągnąć napletek;
- pobrać do pojemnika niewielką ilość środkowego strumienia moczu;
- na koniec pojemnik należy podpisać własnym imieniem i nazwiskiem.
Badanie moczu – analiza
Podczas wykonywania badania moczu brany jest pod uwagę:
- odczyn;
- barwa;
- ciężar właściwy moczu;
- przejrzystość moczu;
- białko;
- glukoza;
- barwniki żółciowe;
- ciała ketonowe;
- erytrocyty;
- leukocyty;
- wałeczki;
- kryształy;
- bakterie;
- związki mineralne;
- nabłonki.
1. Odczyn moczu.
Odczyn moczu to tzw. pH moczu. Prawidłowy wynik moczu wskazuje na odczyn lekko kwaśny, a więc jego pH znajduje się w granicach 5,5. Z kolei w przypadku zakażeń lub chorób dróg moczowych jego pH staje się obojętne, a nawet zasadowe. Jednym ze sposobów leczenia tego problemu jest podawanie kwasu askorbinowego lub picie dużych ilości soku z żurawiny.
2. Barwa moczu.
Prawidłowy kolor moczu jest barwy żółtej (słomkowożółty). Jego barwa uwarunkowana jest barwnikiem zwanym urochromem. Intensywność barwnika w moczu świadczy zatem o poziomie nawodnienia organizmu. Należy podkreślić, że po wypiciu dużej ilości płynów, mocz staje się niemal przeźroczysty. Z kolei w przypadku odwodnienia organizmu przybiera intensywnie żółtą barwę. Inne zabarwienie może świadczyć o:
- czerwone (odcienie różu do brunatnego) – przyczyną tego stanu jest krwiomocz, a więc obecność erytrocytów, mioglobiny lub barwników pochodzących z pokarmów (buraki), leków (ryfampicyna) w moczu;
- mętne – wynika z zawartości dużej ilości leukocytów (ropomocz w zakażeniu układu moczowego) lub kryształów (fosforany, moczany).
3. Ciężar właściwy moczu.
Norma waha się w granicach 1,016-1,022 kg/l. W sytuacji kiedy ciężar moczu jest zbyt niski może to świadczyć m.in. o utracie ważnych funkcji nerek. Zwykle jest to objaw zwiastujący niewydolność nerek. Z kolei wartości podwyższone mogą świadczyć o zawartości w moczu białka lub glukozy.
Duży ciężar moczu 1,030 kg/l i więcej występuje w przypadku:
4. Przejrzystość moczu.
Prawidłowy mocz jest klarowny i przejrzysty, kiedy długo jest przetrzymywany mętnieje. Jeśli zaś od początku mocz jest mętny świadczyć to może o zapaleniu dróg moczowych lub kamicy nerkowej.
5. Białko w moczu.
W prawidłowym wyniku moczu nie występuje białko, jednak jako normę podaje się wynik do 100 mg/dobę, ponieważ wraz z moczem mogą być wydalane niewielkie jego ilości. Tak zwany białkomocz występuje na skutek schorzeń nerek lub dróg moczowych. Należy podkreślić, że zjawisko obecności białka w moczu zawsze należy wyjaśnić z lekarzem, jednak nie zawsze musi świadczyć o rozwoju choroby. Białkomocz może być następstwem dużego wysiłku fizycznego, działania niskiej temperatury lub występowania wysokiej gorączki.
6. Cukier w moczu.
Glukoza nie występuje w prawidłowym wyniku moczu. Jego obecność z kolei może świadczyć o nieprawidłowym leczeniu cukrzycy lub o uszkodzeniu cewki nerkowej (rzadko).
7. Barwniki żółciowe w moczu.
Nie występują w moczu, a ich obecność świadczyć może o chorobach wątroby lub dróg żółciowych.
8. Ciała ketonowe w moczu.
Występują w moczu osób niedożywionych lub stosujących dietę bogatotłuszczową. Ponadto występują w przebiegu gorączki lub ciężkiej niewydolności nerek. Ciała ketonowe występują u osób chorych na cukrzycę, w przypadku kiedy choroba jest źle leczona.
9. Erytrocyty w moczu.
Krwiomocz to bardzo częsty objaw chorób układu moczowego. U osób zdrowych produkowane są w ilości nieprzekraczającej 3 milionów na dobę, co równoznaczne jest z 1-2 krwinkami w polu widzenia (pod mikroskopem). Przyczyną występowania krwinek czerwonych w moczu jest uszkodzenie nerki lub odcinka dróg moczowych. Ponadto może to być kamica nerkowa, nowotwór nerki lub pęcherza moczowego.
10. Leukocyty w moczu.
Zdrowa osoba w ciągu doby wydala od 1,5 do 4 milionów leukocytów, co w trakcie badania moczu przekłada się na 1-5 leukocytów w polu widzenia. Jeśli ich ilość wynosi 10, wówczas wynik badania wskaże leukocyturię, która występuje na skutek zakażenia układu moczowego.
11. Wałeczki w moczu.
Wałeczki to białkowe odlewy mikrofragmentów nerek. Posiadają cylindryczny kształt i powstają w cewkach nerkowych. Wałeczki w moczu mogą wystąpić na skutek gorączki, po ciężkim wysiłku fizycznym lub w przypadku ciężkiej choroby nerek.
12. Kryształy w moczu.
Mogą występować także u osób zdrowych. Zbudowane są z fosforanów lub moczanów.
13. Bakterie w moczu.
Wystąpienie bakterii w moczu zwykle świadczy o namnożeniu się ich w próbce moczu po jego pobraniu. W związku z tym do wykrycia bakterii w moczu służy tzw. posiew moczu.
14. Związki mineralne w moczu.
W prawidłowym, kwaśnym moczu mogą wystąpić niewielkie ilości kwasu moczowego, moczanów wapnia czy szczawianów wapnia.
15. Nabłonki w moczu.
Nabłonki to złuszczone komórki nabłonka płaskiego lub komórki nabłonkowe nerek oraz dróg moczowych, których obecność w moczu nie ma większego znaczenia w analizie badania moczu.
Badanie moczu – nieprawidłowy wynik
W sytuacji kiedy wynik moczu jest nieprawidłowy w którymkolwiek zakresie, wówczas koniecznie należy skonsultować go z lekarzem. Szczególnie istotne jest to w przypadku:
- krwiomoczu – może być objawem nowotworu;
- białkomoczu – świadczyć może o poważnych chorobach nerek;
- cukromoczu – zwykle to objaw cukrzycy, która leczona jest nieprawidłowo i może stanowić zagrożenie dla życia.
Polecane produkty:
|
Czarnuszka siewna
Czarnuszka ma zastosowanie w różnego rodzaju problemach skórnych. Jest wykorzystywana w zwalczaniu trądziku, blizn, zakażeń wirusowych, bakteryjnych i grzybiczych, alergii, a także suchej skóry, również głowy (np. łupież). Zobacz więcej... |
|
Olej z czarnego kminku
Olej z czarnego kminku tłoczony na zimno zachowuje wszystkie, cenne substancje m.in. witaminę E oraz niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe. Jego działanie to dokładne nawilżanie, szybsza regeneracja, poprawa wyglądu skóry ... Zobacz więcej... |
