Przerwanie ciągłości skóry to nic innego jak naruszenie integralności jej poszczególnych warstw, czego przyczyną najczęściej jest uraz mechaniczny lub nadmierne rogowacenie naskórka powodujące pękanie głębszych warstw skóry. W zależności od stopnia takiego uszkodzenia zastosować można leczenie zachowawcze lub pojawia się konieczność szycia rany.
Przerwanie ciągłości skóry – przyczyny
Do przerwania ciągłości skóry może dojść na wiele sposobów. Najczęściej są to standardowe skaleczenia, np. kartką papieru, nożem, maszynką do golenia lub dowolnym innym ostrym przedmiotem, do czego może dojść podczas czynności dnia codziennego bądź w pracy. Przeważnie zjawisko to jest wówczas przypadkowe i niepożądane, jednak zdarzają się sytuacje, w których przerwanie ciągłości skóry wywoływane jest celowo. Mowa o wszelkich operacjach i zabiegach chirurgicznych. Przykładowo zachodzi to podczas porodu poprzez cięcie cesarskie lub podczas zabiegu usunięcia wyrostka robaczkowego.
Przerwanie ciągłości skóry – rodzaje
Mianem przerwania ciągłości skóry nazywa się jednak nie tylko precyzyjne rany wykonane ostrym przedmiotem, ale i uszkodzenie jej w dowolny sposób. Należy więc wyszczególnić tutaj odleżyny, oparzenia, odmrożenia, pękanie skóry wskutek rogowacenia skóry. Wracając do tematu porodów, uszkodzenia skóry to również epizjotomia (przecięcie krocza, aby ułatwić dziecku przyjście na świat) oraz pęknięcie krocza. Istotną grupę przerwania ciągłości skóry stanowią zmartwiające zakażenia tkanek miękkich. Wśród nich wyróżnia się:
- lekkie zakażenia – np. czyrak, róża. Są one leczone zachowawczo;
- zakażenia wymagające interwencji chirurgicznej – np. zastrzał paznokcia, zanokcica, ropień, w tym ropnie kaletek maziowych;
- ciężkie zmartwiające, zagrażające życiu chorego zakażenia tkanek miękkich, które bez interwencji chirurgicznej mogą spowodować zgon – np. zgorzel gazowa, martwicze zapalenie powięzi, zgorzel Fourniera, zmartwiające zakażenia mieszane.
Do przerwania ciągłości skóry dochodzi także w momencie otrzymania zastrzyku lub szczepionki, a nawet w trakcie igłoterapii w gabinecie fizjoterapeuty lub akupunktury w salonie SPA.
Przerwanie ciągłości skóry – proces gojenia
Przerwanie ciągłości skóry, jeśli nie jest powikłane, goi się w ściśle określonych etapach. Są to:
- I – faza wysiękowa: miejscowa reakcja zapalna, której towarzyszy czynne przekrwienie okolicy urazu, obrzęk i wysięk, a także wynaczynianie granulocytów i limfocytów. Następuje ograniczenie stanu zapalnego i oczyszczanie rany, co trwa średnio 4-7 dni i jest nadzorowane przez makrofagi;
- II – faza proliferacyjna: fibroblasty intensywnie produkują kolagen, dzięki czemu powstać może blizna dająca ranie wytrzymałość mechaniczną. Rana obkurcza się, co trwa 3-6 tygodni;
- III – faza przebudowy: trwająca powyżej 6 tygodni. Miejsce ma przebudowa blizny i uporządkowanie struktury kolagenu. Blizna staje się bledsza, płaska, wzrasta jej wytrzymałość.
Należy zaznaczyć, że wiele rodzajów ran goi się bez pozostawiania blizny. Dotyczy to przede wszystkim powierzchownych przecięć, otarć czy nawet bardzo lekkich oparzeń.
Konsekwencje przerwania ciągłości skóry
Jeśli przerwanie ciągłości skóry jest głębokie i nie zostanie zaopatrzone (zszyte przez lekarza), może dojść do zakażenia rany i rozwoju infekcji (przeważnie na tle bakteryjnym). Brzegi rany, umiejscowione daleko od siebie, nie będą mieć warunków do prawidłowego zrastania się, co sprawi, że z rany sączyć się będzie krew, wydzielina, a po pewnym czasie nawet ropa. Skrajną konsekwencją głębokiego przerwania ciągłości skóry bądź zakażonego przerwania ciągłości skóry jest jej martwica, która wymaga już profesjonalnego, medycznego wsparcia. Rozległe przerwania ciągłości skóry, np. w przebiegu urwania kończyny lub jednoczesnego uszkodzenia dużych tętnic jest zagrożeniem życia.
Przerwanie ciągłości skóry – leczenie
Każde przerwanie ciągłości skóry wymaga odpowiedniego podejścia. Jeśli nie jest duże i nie wymaga szycia, można zaopatrzyć je samodzielnie w domu. Wówczas wystarczy oczyścić ranę, płucząc ją pod bieżącą wodą lub z użyciem soli fizjologicznej, a następnie spryskać środkiem antyseptycznym. W wielu przypadkach nie ma nawet konieczności zakładania bandaża, ponieważ rany goją się najlepiej wówczas, gdy mają dostęp do powietrza.
Większe uszkodzenia skóry wymagają zastosowania opatrunku w postaci jałowego kompresu gazowego przymocowanego przy pomocy plastra mocującego lub opaski elastycznej. Opatrunek zmienia się w sytuacjach, gdy stary ulegnie zamoczeniu, zabrudzeniu lub nasiąknie krwią. Dobrym rozwiązaniem dla głębszych ran jest założenie opatrunku hydrożelowego – w przeciwieństwie do tych powierzchownych, lepiej goją się one w warunkach wilgotnego środowiska. Ostatnimi laty popularnością cieszy się opatrunek nasączony jonami srebra, które dodatkowo przyspieszają gojenie.
Jeśli to konieczne, należy udać się do lekarza lub na SOR, aby specjalista mógł nałożyć szwy. Szwy zdejmuje się po 7-14 dniach, w zależności od głębokości rany. Ich celem jest uniemożliwienie rozejścia się brzegów rany, co ma kluczowe znaczenie dla procesów gojenia.
Polecane produkty:
|
BIO Acerola - naturalna witamina C
Bio Acerola to 100% naturalna witamina C, pozyskiwana z owoców wiśni Acerola. Rosną one na ekologicznej uprawie, gdzie zachowane są najwyższe standardy jakościowe. Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Stasiak M., Lasek J., Witkowski Z., Marks W., Gołąbek K., Zakażenia skóry i tkanek miękkich – złożony i aktualny problem diagnostyczny i terapeutyczny lekarza każdej specjalności medycznej, Forum Medycyny Rodzinnej, 4/2012.
- Grata-Borkowska U., Bujnowska-Fedak M., Markiewicz K., Leczenie ran przewlekłych w warunkach ambulatoryjnych, Lekarz POZ, 4/2016.
- Szczeklik A., Choroby wewnętrzne, Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków 2006.
