Hipowolemia (łac. hypovolaemia) to zespół objawów klinicznych powstających, gdy autoregulacyjne mechanizmy ustroju nie są w stanie zapewnić prawidłowego przepływu krwi przez ważne dla życia narządy i tkanki. Istniejąca dysproporcja między przepływem tkankowym krwi a zapotrzebowaniem metabolicznym tkanek jest istotnym jego elementem. Wstrząs hipowolemiczny stanowi realne zagrożenie życia.
Co to jest hipowolemia?
Hipowolemia powstaje wskutek utraty płynów wypełniających łożysko naczyniowe, a jej najczęstszą formą jest wstrząs krwotoczny. Może wystąpić także w wyniku odwodnienia, np. przy przewlekłych biegunkach lub wymiotach (zwłaszcza u dzieci) oraz w oparzeniach w mechanizmie przemieszczenia płynów poza łożysko naczyniowe. W medycynie wyróżnia się 2 typy hipowolemii:
- hipowolemia bezwzględna – obniżona jest objętość krwi;
- hipowolemia względna – objętość krwi, mimo że jest prawidłowa, nie wystarcza do wypełnienia patologicznie powiększonego łożyska naczyniowego.
Stopień wypełnienia naczyń najbardziej odbija się na powrocie żylnym, a tym samym na możliwości napełniania prawej komory określanej przez obciążenie wstępne prawej komory mięśnia sercowego.
Hipowolemia – przyczyny
Wstrząs hipowolemiczny jest konsekwencją spadku objętości krwi krążącej z powodu:
- utraty krwi (krwawienie zewnętrzne lub krwawienie wewnętrzne, rozsiane krwawienie po przedawkowaniu leków przeciwkrzepliwych lub skaza krwotoczna);
- utraty osocza, wody i elektrolitów (wewnętrzna lub zewnętrzna utrata płynów).
Ze względu na jego dynamiczność podejmowane działania muszą być ukierunkowane na ochronę chorego przed przedłużającym się ciężkim wstrząsem, który może stać się nieodwracalny. Istnieje wiele przyczyn hipowolemii, przy czym najczęściej diagnozowane są następujące:
- skaleczenia, uszkodzenia tkanek, rany powstałe wskutek urazów mechanicznych;
- rozległe oparzenia;
- udar słoneczny;
- krwawienia z układu pokarmowego;
- odwodnienie spowodowane np. długotrwałymi biegunkami czy wymiotami;
- zaleganie krwi w patologicznie poszerzonych naczyniach krwionośnych;
- krwotoki wewnętrzne i zewnętrzne.
Każdy przypadek hipowolemii wymaga wsparcia medycznego. Wstrząs hipowolemiczny jest stanem zagrożenia życia.
Hipowolemia – objawy
Dokładny obraz kliniczny zależy głównie od stopnia utraty krwi oraz zaawansowania hipowolemii. Przeważnie jednak zaobserwować można:
- nadmierną potliwość ciała;
- dreszcze;
- bladość skóry;
- przyspieszenie, spłycenie oddechu;
- ogólne osłabienie organizmu;
- uczucie niepokoju;
- splątanie;
- zmniejszenie wydzielania moczu, niekiedy całkowity brak.
Przy znacznej utracie krwi i zaawansowanej hipowolemii dochodzi do omdlenia oraz zaburzenia świadomości, zdarza się to jednak raczej rzadko. Istotnym elementem jest określenie charakteru krwotoku (wewnętrzny / zewnętrzny).
Hipowolemia – leczenie
Przy podejrzeniu wstrząsu hipowolemicznego należy jak najszybciej wezwać pogotowie ratunkowe. Jeśli krwotok jest zewnętrzny, oczekując na pomoc, należy go zatamować, w międzyczasie układając poszkodowanego w pozycji bocznej bezpiecznej i zabezpieczając go przed wychłodzeniem. W przypadku hipowolemii spowodowanej krwotokiem wewnętrznym sytuacja staje się bardziej poważna, ponieważ nie ma możliwości zatamowania go. W warunkach szpitalnych lekarze przetaczają takiemu pacjentowi płyny wraz z elektrolitami, podają glikokortykoidy oraz przywracają prawidłowe krążenie krwi. Szybkie uzyskanie dostępu dożylnego i rozpoczęcie właściwej płynoterapii może uchronić chorego od ciężkich konsekwencji wstrząsu hipowolemicznego. Przywrócenie perfuzji tkanek i ich natlenienia przy użyciu odpowiednich ilości płynów jest sprawą najważniejszą.
Polecane produkty:
|
Spirulina + Żelazo
Spirulina to naturalna alga, która uzupełnia niedobory ważnych dla prawidłowego funkcjonowania organizmu witamin, minerałów i innych składników odżywczych. Uzupełniona została w organicznie wiązane, naturalne żelazo. Dzięki takiemu połączeniu ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Idasiak-Piechocka I., Odwodnienie – patofizjologia i klinika, Forum Nefrologiczne, 1/2012.
- Hołowiak R., Więcławek M., Resuscytacja płynowa we wstrząsie hipowolemicznym, Zeszyty Naukowe Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. Witelona w Legnicy, 6/2010.
