Splenomegalia to inaczej powiększenie śledziony, do którego może dojść wskutek rozmaitych procesów patologicznych. Mianem tym określa się w medycynie powiększenie masy narządu o ponad 350 g. W większości przypadków możliwe jest wyleczenie splenomegalii. Diagnostyką i leczeniem zajmuje się lekarz hematolog.
Splenomegalia – przyczyny
Przyczyny powiększenia śledziony dzieli się na 3 podstawowe grupy, w zależności od ostatecznej wielkości narządu:
- I – bardzo duże powiększenie śledziony, która w efekcie przekracza linię pępka. Możliwe przyczyny: zwłóknienie szpiku lub przewlekła białaczka szpikowa;
- II – umiarkowane powiększenie śledziony, które nie przekracza linii pępka. Możliwe przyczyny: nadciśnienie wrotne, chłoniaki, przewlekła białaczka limfatyczna;
- III – niewielkie powiększenie śledziony. Możliwe przyczyny: przewlekła białaczka limfatyczna, chłoniak, reumatoidalne zapalenie stawów (RZS).
Wyróżnia się także wiele przyczyn niezaliczanych do powyższych grup, w przebiegu których może dojść do różnego stopnia splenomegalii. Są to przede wszystkim:
- stany zapalne (zarówno ogólnoustrojowe, jak i miejscowe);
- choroba Huntera;
- AIDS;
- talasemia;
- marskość wątroby;
- niedrożność żyły wrotnej;
- malaria;
- toksoplazmoza;
- toczeń rumieniowaty układowy;
- sarkoidoza;
- bruceloza;
- dur brzuszny;
- gruźlica;
- zakażenie wirusem EBV;
- choroba Gauchera;
- mukopolisacharydozy;
- naczyniaki, torbiele i ropnie śledziony;
- ziarniniakowatość Wegenera;
- amyloidoza.
Splenomegalia jest objawem nieswoistym. Ze względu na mnogość przyczyn tego stanu tak ważna jest szczegółowa diagnostyka. Warto pamiętać, że splenomegalia często współwystępuje z hepatomegalią, czyli z powiększeniem wątroby.
Splenomegalia – objawy
Podstawowym objawem splenomegalii jest widoczne i często nawet odczuwalne przez pacjenta powiększenie śledziony. Lokalizuje się ona po lewej stronie jamy brzusznej pod żebrami, pomiędzy żołądkiem a lewą nerką. Zwykle nie towarzyszą temu inne dolegliwości, dopóki nie dojdzie do uciskania przez śledzionę okolicznych struktur anatomicznych. Przy większym powiększeniu tego narządu mogą pojawić się:
- nudności;
- uczucie pełności;
- bóle brzucha;
- bóle pleców zlokalizowane po lewej stronie grzbietu, które mogą promieniować;
- częstomocz lub zatrzymanie moczu;
- utrata apetytu;
- zgaga;
- duszności;
- bladość skóry;
- wybroczyny na skórze;
- przewlekłe zmęczenie.
Wystąpienie powyższych objawów oraz samej splenomegalii zawsze jest wskazaniem do szczegółowej diagnostyki.
Diagnostyka splenomegalii
Podczas badania palpacyjnego (które zwykle wykonuje lekarz podstawowej opieki zdrowotnej) wskazać można powiększenie i tkliwość narządu. Skłania to do dalszych, bardziej szczegółowych badań diagnostycznych. Podstawowym badaniem przy splenomegalii jest USG jamy brzusznej, a dokładniej USG śledziony. Uzupełniająco warto wykonać tomografię komputerową brzucha. Z kolei, aby znaleźć przyczynę splenomegalii, nierzadko zaleca się szczegółowe badania laboratoryjne i rozszerzoną morfologię krwi. Przy podejrzeniu nowotworów może się okazać konieczna biopsja szpiku kostnego.
Splenomegalia – leczenie
Zaleca się leczenie przyczynowe, jeśli jest to możliwe. Przy nowotworach rozpoczyna się chemioterapię, radioterapią i leczenie immunosupresyjne, przy bakteryjnych stanach zapalnych zastosowanie znajdują antybiotyki, natomiast choroby przewlekłe wymagają ustabilizowania i kontrolowania za pomocą zdrowego stylu życia i stosownej farmakoterapii. Jeśli splenomegalia jest znaczna lub zaawansowana, należy zrezygnować z intensywnych aktywności fizycznych czy dźwigania ciężkich przedmiotów.
Ostatecznością jest splenektomia, czyli zabieg usunięcia śledziony odbywający się w znieczuleniu ogólnym. Polega na wykonaniu nacięcia w środkowej części brzucha lub po jego lewej stronie i na wyjęciu zniszczonej chorobowo śledziony. Śledziona nie jest narządem niezbędnym do życia, dlatego jej usunięcie nie wpływa na jego skrócenie. Funkcje tego narządu przejmuje szpik kostny, wątroba oraz układ limfatyczny. Choć jakość życia może nieco się zmienić, a odporność spaść, codzienna aktywność zostanie zachowana.
Polecane produkty:
|
Czarnuszka siewna
Czarnuszka ma zastosowanie w różnego rodzaju problemach skórnych. Jest wykorzystywana w zwalczaniu trądziku, blizn, zakażeń wirusowych, bakteryjnych i grzybiczych, alergii, a także suchej skóry, również głowy (np. łupież). Zobacz więcej... |
|
Olej z czarnego kminku
Olej z czarnego kminku tłoczony na zimno zachowuje wszystkie, cenne substancje m.in. witaminę E oraz niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe. Jego działanie to dokładne nawilżanie, szybsza regeneracja, poprawa wyglądu skóry ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Allan M., Marsh J., Wywiad i badanie przedmiotowe, Wydawnictwo Urban&Partner, Wrocław 2005.
- Walczyk J., Walas M., Standardy badań ultrasonograficznych Polskiego Towarzystwa Ultrasonograficznego – aktualizacja. Badanie śledziony, Journal of Ultrasonography, 13/2013.
- Lipiński P., Jankowska I., Szymańska E., Rokicki D., Tylki-Szymańska A., Hepato- i splenomegalia w wybranych chorobach metabolicznych – diagnostyka i różnicowanie, Pediatria Polska, 93/2018.
- Malinowska I., Diagnostyka splenomegalii i hipersplenizmu, Pediatria po Dyplomie, 5/2022.
