Brodawki to niewielkie, łagodne zmiany skórne wywołane przez wirusy z grupy HPV (Human Papilloma Virus – wirus brodawczaka ludzkiego). Najczęściej lokalizują się na skórze rąk, stóp, twarzy oraz w okolicach intymnych. Można też stwierdzić, że jest to grudkowa zmiana skórna, potocznie nazywana również kurzajką, znajdująca się na szerokiej podstawie, często o nierównej, hiperkeratotycznej powierzchni.
Rodzaje brodawek
W medycynie wyróżnia się wiele typów brodawek, a podstawowymi są:
- brodawki zwykłe – występują najpowszechniej, umiejscawiając się głównie na dłoniach, palcach oraz wokół paznokci. Mają szorstką, nierówną, hiperkeratotyczną powierzchnię i mogą być pojedyncze lub mnogie. Z reguły ich wielkość osiąga 5-10 mm;
- brodawki podeszwowe – jak wskazuje nazwa, zazwyczaj wzrastają na podeszwach stóp. Mają szorstką powierzchnię i kolor skóry, mogą osiągać 1–2 cm wielkości. Wyróżnia się ich 2 podtypy: rozsiane, głębokie lub bardziej powierzchowne, zlewające się w skupiska tworząc tzw. brodawki mozaikowe. Rosną do wewnątrz skóry z powodu nacisku przy chodzeniu. Mogą być bolesne i przypominać odciski;
- brodawki płaskie – niewielkich rozmiarów, gładkie, niekiedy lekko wypukłe zmiany, które umiejscawiają się często na twarzy, szyi, rękach (często u dzieci i młodzieży). Zazwyczaj występują licznie i rozmieszczone są liniowo. Wymuszają drapanie skóry, co jednak jedynie pogłębia dyskomfort i nasila objawy;
- brodawki narządów płciowych – medycznie zwane kłykcinami kończystymi lub brodawkami płciowymi. Są przenoszone drogą płciową, a więc rozprzestrzeniają się podczas stosunków seksualnych. Występują w okolicach intymnych takich jak srom, penis, odbyt.
Rozpoznanie konkretnego typu brodawek ma spore znaczenie w procesie diagnostycznym, ponieważ może wpłynąć na dobór metod terapeutycznych.
Brodawki – przyczyny
Główną przyczyną powstawania brodawek jest zakażenie wirusem HPV. Istnieje ponad 200 typów HPV, a różne typy wywołują różne rodzaje brodawek (np. zwykłe, podeszwowe, płaskie, kłykciny kończyste). Wirusami tymi można zarazić się przede wszystkim w następujący sposób:
- bezpośredni kontakt z wirusem HPV;
- osłabiony układ odpornościowy np. przez choroby przewlekłe, stres, niedożywienie, przyjmowanie leków immunosupresyjnych, co sprzyja różnego rodzaju infekcjom wirusowym;
- mikrouszkodzenia skóry;
- otarcia, skaleczenia, zadrapania – ułatwiają wniknięcie wirusa.
Wilgoć i ciepło sprzyjają przetrwaniu wirusa (takie środowisko spotyka się np. basenach, saunach). Czynnikiem ryzyka jest zwłaszcza chodzenie boso w miejscach publicznych, ponieważ wirus łatwo wnika przez skórę stóp. Noszenie cudzych butów, ręczników, skarpetek również może stanowić źródło zakażenia. Brodawkami można się zarazić przez uścisk dłoni z chorą osobą, noszenie wspólnego obuwia, czesanie włosów tym samym ręcznikiem, korzystanie ze wspólnego sprzętu sportowego.
Część spośród typów wirusa brodawczaka ludzkiego powoduje powstanie łagodnych zmian na skórze: brodawki, kurzajki, kłykciny kończyste. Niektóre typy tego wirusa mogą być przyczyną nowotworów złośliwych takich jak: rak szyjki macicy, rak krtani oraz rak kolczystokomórkowy.
Zobacz również: Nowotwory sromu.
Profilaktyka brodawek
Aby maksymalnie zmniejszać ryzyko rozwoju brodawek, należy przede wszystkim:
- nosić klapki na basenie i w publicznych prysznicach;
- nie pożyczać ręczników, butów, maszynek do golenia;
- nie rozdrapywać brodawek, jeśli już wystąpią, ponieważ może to rozsiać wirusa;
- myć ręce po kontakcie z brodawką;
- dbać o odporność – zdrowa dieta, sen, ruch;
- stosować prezerwatywy podczas stosunków (zmniejszają, jednak nie eliminują ryzyka zakażenia kłykcinami).
Dodatkowo można rozważyć szczepienie przeciw HPV – chroni przed wybranymi typami wirusa, nie przed wszystkimi. Szczepionki przeciw HPV zawierają wirusopodobne cząstki otrzymane drogą rekombinacji genetycznej. Współcześnie dostępne są dwie szczepionki przeciw HPV: Cervarix i Gardasil. Obie chronią przed najbardziej onkogennymi typami wirusa 16 i 18. Zabezpieczają przed zmianami przednowotworowymi narządów płciowych (szyjki macicy, sromu, pochwy) oraz rakiem szyjki macicy i odbytu.
Brodawki – leczenie
Nieinwazyjne leczenie brodawek może obejmować stosowanie bezpośrednio na skórę odpowiednich kwasów, np. kwasu salicylowego, kwasu pirogronowego, kwasu mrówkowego, fenolu, pod okiem doświadczonego lekarza dermatologa, ewentualnie podologa, jeśli zmiany lokalizują się w obrębie stóp. Alternatywą jest terapia okluzyjna, która polega na nałożeniu kawałka taśmy klejącej wielkości zmiany, bezpośrednio na nią. Następnie po namoczeniu w wodzie brodawkę usuwa się za pomocą pumeksu. Mechanizm działania pozostaje niejasny, ale może dotyczyć miejscowego podrażnienia skóry spowodowanego klejem lub okluzji spowodowanej taśmą klejącą.
Terapie inwazyjne obejmują: laseroterapię, krioterapię, elektrokoagulację, a nawet chirurgiczne wycinanie zmian, czyli ich łyżeczkowanie. Wiele zależy od preferencji specjalisty, ale przede wszystkim od wieku i stanu zdrowia pacjenta, rodzaju i lokalizacji brodawek. Jednak to ciekły azot o temperaturze -196°C dostarczany przez pistolet natryskowy lub waciki jest najczęściej stosowaną metodą w praktyce gabinetowej.
Zobacz również: Wirusowe zmiany skórne.
Polecane produkty:
|
Olej z czarnego kminku
Olej z czarnego kminku tłoczony na zimno zachowuje wszystkie, cenne substancje m.in. witaminę E oraz niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe. Jego działanie to dokładne nawilżanie, szybsza regeneracja, poprawa wyglądu skóry ... Zobacz więcej... |
|
Czarnuszka siewna
Czarnuszka ma zastosowanie w różnego rodzaju problemach skórnych. Jest wykorzystywana w zwalczaniu trądziku, blizn, zakażeń wirusowych, bakteryjnych i grzybiczych, alergii, a także suchej skóry, również głowy (np. łupież). Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Wencel I., Kordus K., Porównanie skuteczności terapii nieinwazyjnych i inwazyjnych w zabiegach usuwania brodawek wirusowych skóry stóp, Aesthetic Cosmetology and Medicine, 5/2021.
- Rudnicka L., Olszewska M., Rakowska A., Sar-Pomian M., Współczesna dermatologia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2022.
