Lipidy to spora grupa związków chemicznych o różnym składzie i budowie, których cząsteczki zawsze zawierają długołańcuchowe kwasy tłuszczowe. W efekcie tego nie rozpuszczają się w wodzie, a po połączeniu z substancjami wodnymi po pewnym czasie ulegną rozdzieleniu, chyba że podda się je emulgacji. Wyróżnia się lipidy pochodzenia zwierzęcego oraz lipidy pochodzenia roślinnego.
Charakterystyka lipidów
Wyróżnia się lipidy proste i złożone, a także związki tłuszczopodobne. Lipidami prostymi są:
- tłuszcze właściwe – estry glicerolu, estry wyższych kwasów tłuszczowych;
- woski – estry wyższych jednowodorotlenowych alkoholi i wyższych kwasów tłuszczowych.
Lipidami złożonymi zwiemy fosfolipidy i glikolipidy, natomiast związkami tłuszczopodobnymi są m.in.:
- sterole;
- karotenoidy;
- chlorofile;
- witaminy rozpuszczalne w tłuszczach.
W zależności od liczby wiązań z cząsteczkami kwasów tłuszczowych wyróżniamy:
- monoglicerydy – jedno wiązanie z kwasami tłuszczowymi;
- diglicerydy – dwa wiązania z kwasami tłuszczowymi;
- triglicerydy – trzy wiązania z kwasami tłuszczowymi.
Potwierdzono, że wszystkie lipidy są kluczowe do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Należy jednak mieć na uwadze, że tłuszcze a lipidy to nie to samo. Tłuszcze naturalne stanowią wieloskładnikową mieszaninę różnych lipidów, w których triacyloglicerole są podstawowym, lecz nie jedynym składnikiem.
Funkcje lipidów
W momencie, w którym w komórce zabraknie energii (np. podczas jej pracy), powstałe w niej trójglicerydy ulegają rozłożeniu do kwasów tłuszczowych, a te szybko zmieniane są w energię. Wyjątkiem jest jednak tkanka tłuszczowa, w której spalanie trójglicerydów nie zachodzi i która pełni rolę zapasu energetycznego dla całego organizmu. 1 kg tkanki tłuszczowej zawiera aż około 800 g trójglicerydów. W momencie zapotrzebowania organizmu na energię, w komórkach tkanki tłuszczowej z trójglicerydów uwalniane są kwasy tłuszczowe. W dalszej kolejności trafiają one do krwi, wątroby i tkanek potrzebujących energii, gdzie ulegają spalaniu.
Lipidy pełnią jednak znacznie więcej funkcji w organizmie człowieka. Mogą hamować skurcze żołądka i wydzielanie soku żołądkowego, wpływają na poczucie smaku, tworzą błony komórkowe wszystkich komórek w organizmie ludzkim, a także chronią przed nadmierną utratą ciepła. Lipidy są niezbędne do produkcji hormonów i do przyswajania witamin rozpuszczalnych w tłuszczach (witamina A, witamina D, witamina E, witamina K). To właśnie m.in. ich odpowiedni poziom sprawia, że włosy są lśniące, a skóra nawilżona i jędrna.
Lipidy – czy są bezpieczne?
Lipidy są ważną częścią diety każdego człowieka, jednak ich nadmiar może wywierać szkodliwe działanie na układy i narządy. Zawierają bowiem cholesterol, a jego forma LDL ma tendencję do odkładania się w światłach naczyń krwionośnych, tworząc blaszki miażdżycowe. Nadmiar lipidów zwiększa również ryzyko rozwoju chorób takich jak np.:
- cukrzyca;
- otyłość;
- miażdżyca;
- choroby nowotworowe;
- zespół metaboliczny;
- schorzenia dermatologiczne;
- nadciśnienie tętnicze;
- choroba niedokrwienna serca.
Wzrasta też ryzyko niepłodności, a sam przebieg ciąży jest utrudniony. Dodatkowo należy wymienić wszelkie konsekwencje otyłości, która jest bezpośrednio związana z nadmiarem lipidów. Mowa choćby o szybszym tworzeniu się zwyrodnień, jako że stawy są nadmiernie obciążane masą własnego ciała.
Polecane produkty:
|
Kolagen naturalny - skóra i stawy
Kolagen od bioalgi to naturalny, najwyższej jakości hydrolizat kolagenu. Jest to najważniejsze białko, które wpływa na jakość skóry. Jego odpowiednia ilość zapobiega powstawaniu zmarszczek, cellulitu, rozstępów, ... Zobacz więcej... |
|
Kwas hialuronowy tabletki
Kwas hialuronowy znajduje się w skórze, dzięki czemu czyni ją gładką, elastyczną i bez zmarszczek. Z wiekiem jego ilość jednak maleje i należy dostarczać go do organizmu, aby uzupełnić powstające braki … Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Jopp A., Cała prawda o tłuszczach, Wydawnictwo Vital, Białystok 2017.
- Traczyk W., Fizjologia człowieka w zarysie, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2007.
- Ganong W., Fizjologia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2017.
