Cukrzyca to grupa chorób metabolicznych cechujących się hiperglikemią. Ta z kolei jest konsekwencją defektu wydzielania lub działania insuliny. Przewlekła hiperglikemia w cukrzycy wiąże się z uszkodzeniem, zaburzeniem czynności i niewydolnością różnych narządów, szczególnie oczu, nerek, nerwów, serca i naczyń krwionośnych. Najczęściej można się spotkać z pojęciem: cukrzyca typu 1, cukrzyca typu 2 oraz cukrzyca ciężarnych.
Cukrzyca typu 1
Przyczyną cukrzycy typu 1 jest zniszczenie komórek B trzustki, co prowadzi do bezwzględnego niedoboru insuliny. Na ogół jest uwarunkowana genetycznie – najsilniejszy związek istnieje przy IDDM, połączonym z antygenami ludzkich leukocytów (HLA) w głównym układzie zgodności tkankowej (MHC) na chromosomie 6. Jeżeli istnieje predyspozycja genetyczna, to po zadziałaniu czynnika wyzwalającego (np. wirusów, bakterii czy czynników pokarmowych) rozwija się reakcja autoimmunologiczna i dochodzi do zapalenia wysp trzustkowych.
Objawy
Typowymi objawami pacjentów z cukrzycą typu 1 są:
- cechy odwodnienia – suchość skóry, spadek jej elastyczności;
- utrata masy ciała;
- zanik tkanki podskórnej;
- wielomocz;
- wzmożone pragnienie.
Rozwój obrazu klinicznego zależy od tempa utraty komórek B. Gwałtowne wyczerpanie się rezerw wydzielniczych u dzieci i młodzieży stanowi przyczynę nagłego początku choroby, której pierwszymi dostrzeżonymi objawami bywają kwasica i śpiączka. W przypadku choroby rozpoznanej u osób dorosłych, pomimo występowania wszystkich typowych objawów, przebieg nie jest tak dynamiczny, a objawy narastają wolno, czasem nawet przez kilka miesięcy. Choroba nie rozpoczyna się z reguły śpiączką kwasiczą, choć wyraźnie pojawiają się objawy kwasicy ketonowej.
Cukrzyca typu 2
Cukrzyca typu 2 rozwija się od dominującej insulinooporności ze względnym niedoborem insuliny do dominującego defektu jej wydzielania. Jej wystąpienie również w pewnym stopniu wiąże się z predyspozycjami genetycznymi, jednak za główne przyczyny uznaje się:
- otyłość, zwłaszcza brzuszną;
- małą aktywność fizyczną;
- upośledzoną tolerancję glukozy.
Zwiększone wydzielanie insuliny, zwłaszcza w warunkach genetycznej skłonności do jego upośledzenia, szybciej doprowadza u osób otyłych do wyczerpania rezerw komórek B i załamania metabolizmu glukozy.
Objawy
Ponad 50% przypadków cukrzycy typu 2 przebiega bezobjawowo, co utrudnia jej rozpoznanie w początkowym etapie rozwoju. W okresie rozwoju zmniejszona wrażliwość na insulinę jest kompensowana coraz intensywniejszym jej wydzielaniem przez komórki B. Następnie pojawiają się:
- napady głodu, wzmożone pragnienie;
- częstomocz;
- przewlekłe zmęczenie, apatia;
- bóle głowy;
- skurcze nóg;
- wolne gojenie się ran i częste infekcje.
Cukrzyca typu 2 bardzo często prowadzi do poważnych konsekwencji w odniesieniu do wszystkich układów organizmu. W grupie docelowej znajdują się oczy, układ nerwowy, skóra czy układ sercowo-naczyniowy. Nierzadko pojawia się stopa cukrzycowa, retinopatia czy udar mózgu.
Cukrzyca ciężarnych
Patogeneza cukrzycy ciężarnych jest złożona. Obejmuje upośledzenie funkcjonowania i wydzielania insuliny. W czasie ciąży dochodzi do fizjologicznego nasilania zjawiska insulinooporności, spowodowanego wzrostem stężenia hormonów ciążowych — estrogenów, progesteronu i laktogenu łożyskowego. W efekcie u większości kobiet wzrost zapotrzebowania na insulinę jest kompensowany zwiększoną jej produkcją, co znajduje odzwierciedlenie w wyższym nawet o połowę stężeniu insuliny we krwi pod koniec ciąży. Dodatkowymi czynnikami nasilającymi cukrzycę ciężarnych są: mała aktywność fizyczna, wiek powyżej 30. roku życia, nadciśnienie tętnicze czy nadmiar tkanki tłuszczowej.
Objawy
Cukrzyca ciążowa w większości przypadków nie ma żadnych specyficznych objawów. Kobiety nie odczuwają jej obecności, muszą jednak szczególnie na siebie uważać. Właśnie dlatego tak duży nacisk stawia się na częste badania diagnostyczne w okresie ciąży. Może pojawić się wzmożone pragnienie i częstomocz, jednak na ogół błędnie uznawane są za fizjologiczne objawy ciąży i bagatelizowane. Na szczęście, współcześnie każda kobieta ciężarna co najmniej 2 razy w trakcie ciąży jest poddawana badaniom stężenia glukozy.
Zobacz również:
Leczenie cukrzycy
Leczenie cukrzycy zależy od jej rodzaju i przebiegu. Na ogół jednak można z łatwością określić jego najważniejsze składowe:
- odpowiednia dieta o niskim indeksie glikemicznym;
- umiarkowana ale regularna aktywność fizyczna;
- leczenie farmakologiczne (szczególnie ostrożnie w przypadku cukrzycy ciężarnych);
- edukacja.
Postępowanie zachowawcze ma równorzędne znaczenie jak farmakoterapia. Polega na wdrażaniu prozdrowotnego stylu życia, co jest niezbędne w każdym typie cukrzycy i musi towarzyszyć leczeniu farmakologicznemu, a w początkowym okresie cukrzycy typu 2 bywa stosowane bez leków.
Polecane produkty:
|
Spirulina w proszku 100% naturalna
Spirulina w proszku wykorzystywana jest najczęściej do wykonywania odżywczych i oczyszczających maseczek wpływając m.in. na poprawę wyglądu skóry. Dostarcza niezbędne witaminy, minerały i inne składniki niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu.. Zobacz więcej... |
|
Spirulina w tabletkach 100% naturalna
Spirulina zawiera wysokiej jakości naturalne witaminy i minerały. Jej skład to m.in. biotyna, kwas foliowy, beta-karoten, witamina D, witamina E oraz wiele innych witamin. To również źródło niezbędnych minerałów jak magnez, cynk, wapń, żelazo.. Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Cypryk K., Cukrzyca ciążowa – rozpoznawanie i leczenie, Ginekologia i Perinatologia Praktyczna, 2/2016.
- Myśliwiec M., Cukrzyca u dzieci – etiopatogeneza, diagnostyka i terapia, Forum Medycyny Rodzinnej, 2/2007.
- Zdrojewicz Z., Bugaj B., Cabała K., Pypno D., Waracki M., Nowoczesne kierunki leczenia cukrzycy, Diabetologia Kliniczna, 5/2014.
- Łagoda K., Kobus G., Bachórzewska-Gajewska H., Wpływ cukrzycy ciążowej na rozwój płodu i noworodka, Endokrynologia, Otyłość i Zaburzenia Przemiany Materii, 4/2008.
- Szczeklik A., Choroby wewnętrzne, tom I, Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków 2006.
