Melisa lekarska (łac. Melissa officinalis L.) to roślina od setek lat wykorzystywana w ziołolecznictwie i medycynie alternatywnej. Cieszy się równie wysoką popularnością także w dzisiejszych czasach. Znana jest głównie ze swojego działania rozluźniającego, odprężającego, wyciszającego.
Jak wygląda melisa?
Melisa lekarska jest rośliną z rodziny jasnotowatych. Pochodzi z rejonu Morza Śródziemnego, a w stanie naturalnym występuje we wschodniej jego części, jako zdziczała z upraw w Europie, a także w umiarkowanych strefach Azji i Ameryki. Surowcem zielarskim jest liść melisy, którego główną substancją biologicznie aktywną jest olejek eteryczny, występujący w wysuszonym surowcu w ilości 0,02-0,30%.
To bylina osiągająca wysokość do 60 cm. Jej delikatnie owłosiona łodyga jest wyniesiona, w kolorze zielonym z odcieniem fioletu, zaś liście wydzielają silny aromat zbliżony do zapachu cytryny. Przez niedoświadczone osoby mogą być mylnie uznawane za liście mięty. Melisa kwitnie od czerwca do września. Jej kwiaty są drobne, początkowo żółtawe, z czasem bielejące. Wyrastają w kątach liści, zebrane są w nibyokółki na wierzchołkach pędów kwiatostanowych. Melisa jest rośliną miododajną, jej kwiaty przyciągają co roku wiele pszczół.
Melisa – skład
Najważniejszym składnikiem leczniczym melisy jest jej olejek eteryczny, w którym znaleźć można następujące związki chemiczne:
- cytral (geranial i neral);
- cytronelal;
- geraniol;
- β-pinen, α-pinen i β-kariofilen.
Poza olejkiem eterycznym liść melisy jest zasobny również w inne substancje biologicznie aktywne, takie jak:
- garbniki;
- gorycze;
- flawonoidy;
- kwasy fenolowe;
- chlorofil;
- karotenoidy;
- związki triterpenowe;
- składniki mineralne.
Ze względu na tak bogaty skład melisa znalazła wszechstronne zastosowanie w medycynie alternatywnej oraz w kosmetologii. Jej wpływ na organizm konsumenta został niejednokrotnie potwierdzony badaniami klinicznymi.
Melisa – działanie
Melisa lekarska odznacza się wysoką aktywnością przeciwdrobnoustrojową, którą wykazuje w szczególności w stosunku do szczepów Shigella sonei oraz Salmonella enteritidis, natomiast przeciwgrzybicze – wobec Trichophyton spp. Olejek może być dodatkowo stosowany jako naturalny środek ochronny oraz fungicyd. Omawiana roślina działa także przeciwutleniająco, przez co może być uznana za potencjalny czynnik przeciwnowotworowy.
Surowiec melisy oraz pozyskiwany z niego olejek eteryczny wykazują cenne właściwości uspokajające. Działają one antydepresyjnie i mogą być brane pod uwagę jako środki w leczeniu depresji, co przypisuje się głównie składnikom olejku eterycznego, zwłaszcza aldehydom terpenowym. To jeden z najczęściej wykorzystywanych i najsilniej działających naturalnych surowców uspokajających. Napar z liści melisy, destylat oraz olejek melisowy działają rozluźniająco i przeciwskurczowo na mięśnie gładkie przewodu pokarmowego, przez co zmniejszają napięcie jelit.
Melisa polecana jest ponadto do stosowania zewnętrznego na ukąszenia owadów, stłuczenia, trudno gojące się rany, stany zapalne skóry, czy do płukania jamy ustnej i gardła. Przeciwwskazaniami do jej użytku wewnętrznego są: wrzody żołądka i marskość wątroby.
Melisa dla dzieci
Melisa jest ziołem bezpiecznym również w przypadku dzieci już od ukończenia 4. miesiąca życia. Ostudzone napary można podawać dziecku w określonych przypadkach, np. przy nadpobudliwości, bezsenności czy rozdrażnieniu. Należy jednak pamiętać, że dawki powinny być nie większe niż 1/3 łyżeczki suszonych liści. Po przyrządzeniu naparu należy podawać go 1-3 razy na dobę. Mimo wysokiego profilu bezpieczeństwa najlepiej skonsultować chęć podawania jakichkolwiek ziół z pediatrą.
Melisa – działanie na skórę
Melisa, ze względu na obecność kwasu rozmarynowego, działa antyseptycznie i przeciwzapalnie. Zaleca się stosowanie jej zwłaszcza przy problemach trądziku lub innych stanach zapalnych skóry. Melisa łagodzi, koi skórę, a przy tym doskonale ją oczyszcza. Najczęściej wykorzystuje się ostudzony napar jako hydrolat lub tonik, a także waciki kosmetyczne nasączone naparem lub olejkiem jako okład.
Polecane produkty:
|
Olej z czarnego kminku
Olej z czarnego kminku tłoczony na zimno zachowuje wszystkie, cenne substancje m.in. witaminę E oraz niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe. Jego działanie to dokładne nawilżanie, szybsza regeneracja, poprawa wyglądu skóry ... Zobacz więcej... |
|
Czarnuszka siewna
Czarnuszka ma zastosowanie w różnego rodzaju problemach skórnych. Jest wykorzystywana w zwalczaniu trądziku, blizn, zakażeń wirusowych, bakteryjnych i grzybiczych, alergii, a także suchej skóry, również głowy (np. łupież). Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Nurzyńska-Wierdak R., Melisa lekarska (Melissa officinalis L.) – skład chemiczny i aktywność biologiczna, Katedra Warzywnictwa i Roślin Leczniczych, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, 1/2013.
- Połumackanycz M., Wesołowski M., Viapiana A., Właściwości prozdrowotne melisy lekarskiej (Melissa officinalis L.), Farmakologia Polska, 75/2019.
