Wysypka to objaw charakterystyczny przede wszystkim dla alergii i chorób zakaźnych, choć w praktyce może pojawić się w przebiegu dowolnego innego problemu zdrowotnego. Dlatego jest objawem niespecyficznym, którego diagnostyka może być skomplikowana i czasochłonna. Niepokojąca wysypka zawsze wymaga konsultacji z lekarzem podstawowej opieki zdrowotnej.
Co to jest wysypka?
Mianem wysypki określa się wykwity pojawiające się na skórze i/lub błonach śluzowych, przeważnie przybierające postać pęcherzyków, grudek czy plamek. Nierzadko towarzyszy temu świąd skóry, pieczenie, zaczerwienienie lub obrzęk. Wysypki mogą być zakaźne (najczęściej wywołane przez wirusy, które rozprzestrzeniają się np. w momencie rozdrapania wyprysków) i niezakaźne (nie da się nimi zarazić nawet przy bezpośrednim kontakcie). Ze względu na obraz kliniczny wymienia się natomiast wysypki grudkowe, wysypki plamiste, wysypki grudkowo-plamiste, wysypki ropne i wiele innych.
Wysypka – przyczyny
Wysypka najczęściej wskazuje na reakcje alergiczne – zarówno u dzieci, jak i u dorosłych. Zazwyczaj towarzyszy alergii kontaktowej i pojawia się w miejscu kontaktu alergenu z ciałem (np. na dłoniach przy założeniu lateksowych rękawiczek lub na szyi przy noszeniu wisiorka niklowego), ewentualnie alergii pokarmowej i może wówczas obejmować całe ciało. U dzieci źródeł nagłej wysypki (poza alergiami) warto szukać w chorobach wieku dziecięcego, takich jak:
- ospa wietrzna;
- odra;
- różyczka;
- rumień zakaźny.
Inne możliwe przyczyny wysypki bez względu na wiek to:
- mononukleoza zakaźna;
- półpasiec;
- opryszczka;
- choroby weneryczne, np. kłykciny kończyste czy kiła;
- schorzenia dermatologiczne, np. atopowe zapalenie skóry, trądzik;
- choroby wrodzone i choroby genetyczne, np. choroba Fabry’ego;
- przyjmowanie leków, których skutkiem ubocznym mogą być zmiany skórne;
- reakcja fotoalergiczna;
- nietolerancje pokarmowe;
- podrażnienie ciała wskutek nieodpowiedniej techniki golenia owłosienia, źle dobranych kosmetyków, zbyt mocnego pocierania skóry ręcznikiem czy prania odzieży w zbyt mocnych detergentach;
- borelioza;
- infekcje pasożytnicze, np. glistnica;
- plamica Schonleina-Henocha;
- fenyloketonuria.
I wiele innych. Przyczyny mogą leżeć więc w niemal każdym układzie organizmu człowieka.
Wysypka – diagnostyka
Pojawienie się niepokojącej wysypki wymaga wizyty u lekarza rodzinnego, który wykluczy lub potwierdzi (przepisując wówczas odpowiednie leki) infekcje i choroby zakaźne. Jeśli pojawia się podejrzenie alergii, należy udać się do poradni alergologicznej celem wykonania skórnego panelu alergicznego. Pozwoli to na zidentyfikowanie alergenów, których trzeba będzie się wystrzegać lub pozwoli na rozpoczęcie efektywnego odczulania. Choroby dermatologiczne wymagają konsultacji z dermatologiem, który przeważnie zaleca odpowiednie kosmetyki i leki do stosowania miejscowego. W skrajnych przypadkach jedynie wykonuje się badania genetyczne.
Zobacz również: Choroby alergiczne skóry.
Wysypka – leczenie
Wysypkę leczy się w pierwszej kolejności przyczynowo. W przebiegu alergii należy wyeliminować ze swojego otoczenia wykryte podczas diagnostyki alergeny, zaś przy infekcjach wirusowych zaleca się odpoczynek, zdrową dietę i unikanie wychodzenia z domu, aby nie rozprzestrzeniać patogenów. Jeśli nie ma możliwości leczenia przyczynowego, dąży się do uzyskania remisji choroby (np. przy atopowym zapaleniu skóry) oraz sięga po domowe sposoby łagodzące wysypkę. Domowe sposoby znajdują również zastosowanie jako uzupełnienie leczenia podstawowego w pozostałych przypadkach.
W warunkach domowych można wykonać okład z octu, miąższu aloesu lub oleju z czarnuszki siewnej, jak również zdecydować się na zimny okład, który zmniejszy świąd, zaczerwienienie i opuchliznę. Bardzo dobrze sprawdza się właściwa pielęgnacja skóry (emulsje i kremy bogate w składniki łagodzące, np. pantenol, glicerynę, alantoinę czy wodę termalną) oraz suplementacja (oleju z czarnuszki siewnej, Chlorelli, kwasów tłuszczowych Omega 3, cynku). Skórę należy utrzymywać w czystości – jeśli wysypka znajduje się na twarzy, zaleca się unikanie nakładania makijażu aż do jej wyleczenia.
Polecane produkty:
|
Czarnuszka siewna
Czarnuszka ma zastosowanie w różnego rodzaju problemach skórnych. Jest wykorzystywana w zwalczaniu trądziku, blizn, zakażeń wirusowych, bakteryjnych i grzybiczych, alergii, a także suchej skóry, również głowy (np. łupież). Zobacz więcej... |
|
Olej z czarnego kminku
Olej z czarnego kminku tłoczony na zimno zachowuje wszystkie, cenne substancje m.in. witaminę E oraz niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe. Jego działanie to dokładne nawilżanie, szybsza regeneracja, poprawa wyglądu skóry ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Kryński J., Kamińska G., Kamińska-Winciorek G., Leczenie reakcji skórnych występujących podczas terapii inhibitorami receptora nabłonkowego czynnika wzrostu u pacjentów z rakiem jelita grubego, Onkologia w Praktyce Klinicznej, 6/2010.
- Rycroft R., Robertson S., Wakelin S., Dermatologia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2014.
- Marek K., Alergia pokarmowa u dzieci, Forum Medycyny Rodzinnej, 6/2013.
- Głaz P., Kowalczuk D., Zjawisko alergii w gabinecie kosmetologicznym, Kosmetologia Estetyczna, 3/2019.
