Toczeń rumieniowy (pełna, profesjonalna nazwa: toczeń rumieniowaty układowy) to poważna, przewlekła i postępująca choroba autoimmunologiczna obejmująca zarówno skórę, jak i wiele innych układów organizmu. Ze względu na brak znajomości przyczyn, nie ma także sposobów na jej całkowite wyleczenie. Pod okiem reumatologa, dermatologa i innych specjalistów dąży się do uzyskania jak najtrwalszej remisji.
Toczeń rumieniowy – przyczyny
Przyczyny tocznia rumieniowego wciąż nie zostały poznane, podobnie jak ma to miejsce w przypadku wszelkich innych chorób autoimmunologicznych. Podkreśla się jednak występowanie czynników genetycznych oraz ich interakcję z czynnikami środowiskowymi, zwłaszcza z ekspozycją na promieniowanie UV, infekcjami wirusowymi i czynnikami hormonalnymi, co może skutkować zaburzeniami humoralnej i komórkowej odpowiedzi immunologicznej. Kluczową rolę w patogenezie odgrywają ponadto kompleksy immunologiczne, odpowiedzialne za indukcję syntezy interferonów typu I, uważanych współcześnie za najważniejsze w rozwoju tocznia.
Toczeń rumieniowy – objawy
Pierwszym objawem klinicznym tocznia rumieniowego może być rumień twarzy zlokalizowany obustronnie na policzkach powyżej bruzd nosowo-wargowych. Swoim kształtem przypomina motyla. Właśnie do tego objawu wzięła się składowa „rumieniowy” w nazwie omawianej choroby. Postać skórna przebiegająca z rumieniem dotyczy aż 70% wszystkich pacjentów. W jej przebiegu pojawiają się jednak również inne zmiany skórne (w tym pęcherze, rumienie, nekroliza naskórka, obszary plamisto-grudkowe), które swoim zasięgiem obejmują ramiona, szyję oraz dekolt. Objawy charakterystyczne dla tocznia układowego to przede wszystkim:
- nadżerki jamy ustnej;
- łysienie bez pozostawiania blizn;
- bóle stawów przebiegające z ich poranną sztywnością;
- bóle mięśni;
- objaw Raynauda;
- ból w klatce piersiowej nasilający się w trakcie wdechów;
- bóle głowy;
- nawrotowe poronienia w przypadku kobiet.
Dość charakterystycznym objawem jest też często pojawiająca się gorączka przekraczająca 38,3 stopnie C, będąca elementem diagnostyki tej choroby.
Toczeń rumieniowy – diagnostyka
Tak jak w przypadku innych chorób reumatycznych z autoagresji, opóźnione rozpoznanie wiążę się z gorszym rokowaniem i ryzykiem wystąpienia niebezpiecznych powikłań. Celem leczenia jest osiągnięcie stanu trwałej remisji choroby, chroniącej pacjenta przed powikłaniami. Podstawą diagnostyki są badania laboratoryjne, w których obserwuje się m.in. obniżenie C3 i C4 w układzie dopełniacza oraz obecność przeciwciał swoistych dla tocznia: anty-dsDNA oraz anty-Sm. Diagnostyka laboratoryjna obejmuje również ocenę morfologii krwi, białka CRP oraz OB, panelu nerkowego i panelu wątrobowego, AST, ALT, kreatyniny oraz badanie moczu.
Leczenie tocznia rumieniowatego
Leki działające objawowo, w tym glikokortykoidy, leki przeciwmalaryczne i immunosupresyjne, pozwalają uzyskać remisję lub obniżyć aktywność choroby u stosunkowo dużej części pacjentów. Jako że zwłaszcza sterydy wiążą się z wysokim ryzykiem działań niepożądanych, powinny być zawsze stosowane zgodnie z zaleceniami lekarza i wyłącznie wtedy, gdy rzeczywiście są niezbędne do wyciszenia tocznia. Uzupełnieniem farmakoterapii jest rehabilitacja ruchowa, która zapewnia długotrwałe zachowanie sprawności chorego mimo stopniowego zajmowania stawów i mięśni. Każdy pacjent reumatyczny powinien być aktywny fizycznie, najlepiej w pełnym zakresie ruchomości stawów.
Uzupełnieniem leczenia jest modyfikacja stylu życia. Przy skórnych objawach należy systematycznie stosować kremy zalecone przez dermatologa i środki chroniące przed nadmiernym promieniowaniem UV. Należy także całkowicie zrezygnować z palenia papierosów i picia alkoholu, zdrowo się odżywiać, unikać stresu, wysypiać się. Wskazana jest suplementacja oleju z czarnuszki siewnej, kwasów tłuszczowych Omega 3, kolagenu oraz witaminy D.
Rokowania są znacznie lepsze niż jeszcze kilkadziesiąt lat temu. Aktualnie, dzięki postępowi medycyny, aż 85% pacjentów w dobrym stanie przeżywa 10 lat od momentu rozpoznania choroby, natomiast 75% przeżywa 20 lat.
Polecane produkty:
|
Olej z czarnego kminku
Olej z czarnego kminku tłoczony na zimno zachowuje wszystkie, cenne substancje m.in. witaminę E oraz niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe. Jego działanie to dokładne nawilżanie, szybsza regeneracja, poprawa wyglądu skóry ... Zobacz więcej... |
|
Czarnuszka siewna
Czarnuszka ma zastosowanie w różnego rodzaju problemach skórnych. Jest wykorzystywana w zwalczaniu trądziku, blizn, zakażeń wirusowych, bakteryjnych i grzybiczych, alergii, a także suchej skóry, również głowy (np. łupież). Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Daca A., Bryl E., Toczeń rumieniowaty układowy – kryteria diagnostyczne i kliniczne skale oceny aktywności choroby – rys historyczny, Forum Medycyny Rodzinnej, 5/2013.
- Samotij D., Leczenie tocznia rumieniowatego układowego – wyzwania i perspektywy na przyszłość, Varia Medica, 5/2018.
- Smith P., Gordon C., Układowy toczeń rumieniowaty: obraz kliniczny, Dermatologia po Dyplomie, 2/2011.
- Skoczyńska M., Skórna postacie tocznia rumieniowatego, Kosmetologia Estetyczna, 6/2016.
