CRP

CRP (inaczej: białko C-reaktywne) to unikalne białko ostrej fazy, po raz pierwszy zidentyfikowane w osoczu pacjentów z przewlekłym bakteryjnym zapaleniem płuc wywołanym przez Streptococcus pneumoniae. Podwyższony poziom CRP wskazuje na toczące się w organizmie stany zapalne, zwykle pochodzenia bakteryjnego. Alternatywnym markerem jest OB (odczyn Biernackiego), choć znajduje on głównie zastosowanie w diagnostyce przewlekłych stanów zapalnych.

CRP – co to?

Białko C-reaktywne (CRP) pod względem chemicznym jest cyklicznym pentamerem, glikoproteiną syntetyzowaną w hepatocytach wątroby pod wpływem cytokin (zwłaszcza IL-6) oraz innych mediatorów stanu zapalnego. Gen dla CRP lokalizuje się w obrębie chromosomu 1. Cząsteczka tego białka składa się z 206 aminokwasów. W stanach zapalnych jego stężenie może wzrosnąć nawet 1000-krotnie, osiągając maksymalne stężenie po 2 dobach. Do wartości wyjściowych stężenie CRP powraca w ciągu 7-12 dni. Jest istotnym markerem toczącej się ostrej reakcji zapalnej.

Mechanizm działania tego białka został bardzo dobrze poznany. W obecności jonów wapnia CRP wiąże polisacharyd C błony komórkowej bakterii lub łączy się z fosfocholiną znajdującą się na powierzchni uszkodzonych komórek. W dalszej kolejności łączy się z receptorem na powierzchni komórek fagocytujących, co z kolei prowadzi do aktywacji układu dopełniacza i uruchomienia procesów fagocytozy.

CRP – normy

W przypadku osób zdrowych poziom CRP w organizmie utrzymuje się poniżej wartości 3 mg/l. W przebiegu infekcji wirusowej jego poziom nie ulega zmianie, jednak rośnie znacząco już po kilku godzinach od infekcji bakteryjnej i osiąga swój szczyt po dwóch dobach. Jednocześnie poziom CRP maleje o połowę w ciągu kilku godzin, jeśli infekcja bakteryjna zostanie opanowana.

Referencyjny zakres stężeń CRP wynosi 0,08-3,1 mg/l. Stężenia w przedziale 3,1-10 mg/l stanowią zwykle odzwierciedlenie odczynu zapalnego o niewielkim nasileniu.

Badanie CRP

Białko CRP wyróżnia się wysoką czułością (wykrywa zakażenie zawsze, gdy ono jest obecne w organizmie, nawet w bardzo wczesnej fazie) oraz wysoką swoistością (nieobecny lub obecny w niskim stężeniu, gdy nie stwierdza się obecności infekcji). Podstawowe badanie CRP polega na pobraniu krwi i ocenie jego ilości w surowicy. Wyniki dostępne są bardzo szybko. Zwykle już tego samego dnia lub na następny dzień.

Niskie CRP

Gdy człowiek jest zdrowy i nie zmaga się ze stanami zapalnymi, niskie CRP jest wartością prawidłową. Nie można wówczas mówić o zbyt niskim jego poziomie. Jeśli jednak wynik badania wskazuje na 0, warto zwrócić uwagę na styl życia. Poziom białka C-reaktywnego może obniżyć się podczas leczenia statynami, fibratami i beta-blokerami.

Wysokie CRP

Stężenie CRP powyżej 8-10 mg/l wyraźnie świadczy o toczącym się w organizmie stanie zapalnym. Jeśli poziom ten dalej wzrasta, znajdując się ostatecznie w zakresie 10-40 mg/l, diagnozuje się stan zapalny o średnio ciężkim przebiegu. Z kolei przy stężeniu CRP powyżej 40 mg/l istnieje duże prawdopodobieństwo rozwoju ciężkiego zakażenia. Możliwe przyczyny podwyższonego CRP:

• nieswoiste choroby zapalne jelit;
• choroby nowotworowe;
• niedawno przebyte operacje chirurgiczne;
• ostre zapalenie trzustki;
• infekcje bakteryjne, infekcje grzybicze lub infekcje pasożytnicze (rzadziej infekcje wirusowe);
• układowe choroby tkanki łącznej;
• zawał serca;
• udar mózgu;
• cukrzyca.

Nieznacznie podwyższony poziom CRP może pojawiać się u kobiet w ciąży i u palaczy.

Leczenie wysokiego CRP

Aby obniżyć zbyt wysokie CRP należy rozpocząć leczenie choroby podstawowej, która spowodowała stan zapalny w organizmie. Przykładowo przy infekcjach bakteryjnych natychmiast wdraża się leczenie antybiotykami. Natomiast przy cukrzycy celem jest ustabilizowanie glikemii poprzez farmakoterapię i dietę o niskim indeksie glikemicznym. Doraźnie warto stosować dietę obniżającą stany zapalne, czyli bogatą w świeże owoce i warzywa, które są źródłem antyoksydantów. Sprawdzi się również bardzo spokojna aktywność fizyczna, np. 15- minutowy spacer (jeśli choroba na to pozwala).

BIO Acerola - naturalna witamina C Bio Acerola to 100% naturalna witamina C, pozyskiwana z owoców wiśni Acerola. Rosną one na ekologicznej uprawie, gdzie zachowane są najwyższe standardy jakościowe. Zobacz więcej...

Bibliografia

1. Madaliński K., Gregorek H., Szczepańska-Szerej H., Rybczyńska J., Dzierżanowska-Fangrat K., Reumatologia, 6/2005.
2. Kopczyński P., Matthews-Kozanecka M., Flieger R., Wartość oznaczania białka C-reaktywnego w diagnostyce procesów zapalnych z uwzględnieniem stomatologii – przegląd piśmiennictwa, Nowiny Lekarskie, 3/2013.
3. Byrska M., Stańczak A., Białko C-reaktywne jako marker procesów zapalnych, Lek w Polsce, 8/2017.
4. Szczeklik A., Choroby wewnętrzne, tom I, Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków 2006.