Naskórek (łac. epidermis) to najbardziej zewnętrzna część skóry pochodzenia ektodermalnego. Tworzy ją wielowarstwowy nabłonek płaski rogowaciejący, pokrywający skórę właściwą. Częstym problemem jest nadmierne łuszczenie się naskórka, co może wynikać zarówno z błędnej pielęgnacji skóry, jak i ostrych lub przewlekłych schorzeń dermatologicznych.
Budowa naskórka
Naskórek zbudowany jest aż z 5 warstw, które są ruchome, co oznacza, że przemieszczają się stopniowo ku górze i w odpowiednim czasie ulegają złuszczaniu, ustępując miejsca kolejnym warstwom. Patrząc od skóry właściwej, są to:
- warstwa podstawna (łac. stratum germinativum) – przylega bezpośrednio do skóry właściwej i otrzymuje od niej krew oraz substancje odżywcze. Jest to jeden rząd walcowatych komórek podstawnych, gdzie znajdują się również melanocyty odpowiadające za kolor skóry, komórki Langerhansa odpowiadające za układ odpornościowy skóry oraz komórki Merkla zaliczane do układu nerwowego. Warstwa podstawna intensywnie się dzieli;
- warstwa kolczysta (łac. startum spinosum) – składa się aż z 5-10 rzędów komórek, które przemieszczają się ku obwodowi, czyli ku zewnętrznej części ludzkiego ciała. Każdy kolejny rząd jest bardziej płaski. Komórki te nie mają cech żywych komórek, zatem nie mogą się dzielić;
- warstwa ziarnista (łac. stratum granulosum) – składa się z 1-4 rzędów komórek w zależności od grubości skóry w danym miejscu na ciele. Miejsce ma tu produkcja ceramidów, które utrzymują wilgoć w skórze, wpływając na jej ostateczny wygląd;
- warstwa jasna (łac. stratum lucidum) – występuje wyłącznie w bardzo grubym naskórku, a więc głównie na piętach oraz na łokciach. Ma chronić je przed otarciami i uszkodzeniami mechanicznymi;
- warstwa rogowa (łac. stratum corneum) – składa się z wielu martwych komórek naskórka, które w obrazie mikroskopowym tworzą charakterystyczne łuski. Ma chronić skórę przed działaniem szkodliwych czynników zewnętrznych, przenikaniem drobnoustrojów oraz odparowywaniem wody. Warstwa rogowa może być ponadto zbita i luźna. Średnio co 28 dni ulega złuszczeniu.
Wszelkie peelingi mechaniczne i peelingi chemiczne mają na celu usunięcie warstwy rogowej naskórka. Głównie z tego względu, że jeśli jest nadmierna, uniemożliwia cennym związkom aktywnym zawartym w kosmetykach przenikanie do skóry. Jednak mając na uwadze funkcję warstwy rogowej, należy pamiętać, aby nie usuwać jej zbyt często.
Zobacz również: Złuszczanie naskórka.
Funkcje naskórka
Najistotniejsze funkcje naskórka można przedstawić następująco:
- ochrona przed drobnoustrojami, np. wirusami, grzybami, bakteriami – skóra stanowi bowiem pierwszą linię obrony układu immunologicznego;
- ochrona przed szkodliwymi czynnikami zewnętrznymi, np. zanieczyszczeniami, wiatrem, mrozem, skrajnie wysoką temperaturą, kurzem, suchym powietrzem itd.;
- zapobieganie nadmiernemu odparowywaniu wody, co pozwala utrzymać skórę we właściwym poziomie jej nawilżenia;
- czynny udział w procesach termoregulacji, a więc ochrona przed nadmiernym wyziębieniem organizmu czy przed przegrzaniem się;
- nadawanie skórze odpowiedniej barwy dzięki melanocytom;
- produkcja witaminy D, która jest kluczowa dla zachowania zdrowia całego organizmu bez względu na wiek człowieka;
- utrzymanie właściwej homeostazy organizmu.
Niestety ze względu na swoją lokalizację, naskórek jest niezwykle podatny na uszkodzenia i choroby różnego pochodzenia. Nie tylko choroby dermatologiczne (takie jak np. rybia łuska, atopowe zapalenie skóry czy egzema) są tu zagrożeniem, ale również różnego rodzaju infekcje (bakteryjne, grzybicze) czy zaburzenia krzepnięcia krwi przebiegające z upośledzonym gojeniem się skóry.
Zobacz również: Jak przyspieszyć gojenie się ran?
Naskórek – nadmierne łuszczenie
Najczęściej zauważyć można nadmierne łuszczenie się naskórka, co przejawia się białymi, odpadającymi z powierzchni ciała płatkami o różnej wielkości. Są one bardzo cienkie, a sam fakt łuszczenia się naskórka nie wiąże się z bólem czy dyskomfortem. Przyczyn takiego stanu może być wiele. Od chorób (cukrzyca, choroby tarczycy), poprzez naruszenie płaszcza hydrolipidowego skóry, aż do błędów w codziennej pielęgnacji (unikanie peelingów, olejowania, nawilżania skóry). Jeśli łuszczenie się naskórka wynika z chorób, należy je ustabilizować lub wyleczyć. Jeśli zaś z błędów pielęgnacyjnych, należy zastosować odpowiednio dobrany krem i rozpocząć systematyczne wykonywanie peelingów. Doświadczony kosmetolog może polecić kilka skutecznych zabiegów intensywnie regenerujących i nawilżających.
Polecane produkty:
|
Kwas hialuronowy tabletki
Kwas hialuronowy znajduje się w skórze, dzięki czemu czyni ją gładką, elastyczną i bez zmarszczek. Z wiekiem jego ilość jednak maleje i należy dostarczać go do organizmu, aby uzupełnić powstające braki … Zobacz więcej... |
|
Kolagen naturalny - skóra i stawy
Kolagen od bioalgi to naturalny, najwyższej jakości hydrolizat kolagenu. Jest to najważniejsze białko, które wpływa na jakość skóry. Jego odpowiednia ilość zapobiega powstawaniu zmarszczek, cellulitu, rozstępów, ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Bochenek A., Reicher M., Anatomia człowieka, Repetytorium, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2012.
- Rudnicka L., Olszewska M., Rakowska A., Sar-Pomian M., Współczesna Dermatologia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2022.
