Egzema (inaczej: wyprysk bądź atopowe wypryski skóry) jest niezakaźną chorobą dermatologiczną o przewlekłym przebiegu. Leczenie zalicza się do czasochłonnych i uciążliwych, zwłaszcza ze względu na zróżnicowaną etiologię. Problem może dotyczyć zarówno dzieci, jak i osób dorosłych. Leczenie powinno przebiegać pod okiem doświadczonego dermatologa i alergologa, włączając w to postępowanie domowe i motywację własną.
Egzema – przyczyny
Egzema stanowi powierzchowne zapalenie skóry wywołane różnymi czynnikami – zarówno wewnątrz, jak i zewnątrzpochodnymi. Uznaje się, że główną przyczyną powstawania wyprysku jest alergia, jednak nierzadko diagnozuje się łojotok skóry, grzyby czy mikroby jako czynniki sprawcze. Stan zapalny może rozwijać się po kontakcie skóry z alergenem znajdującym się w kosmetykach, lekach, biżuterii, a nawet niektórych roślinach. Wiąże się to z nieprawidłową reakcją układu immunologicznego – wskutek wcześniej uczulonych limfocytów rozwija się nadwrażliwość na alergeny kontaktowe, czyli związki drobnocząsteczkowe oddziałujące na skórę.
Egzema o charakterze niealergicznym wywoływana jest wskutek działania na skórę związków drażniących w wysokim stężeniu. Zazwyczaj są nimi środki piorące, konserwujące, mydła, roztwory kwasów i zasad oraz detergenty. Innym rodzajem egzemy jest wyprysk podudzi powstający w konsekwencji przewlekłej niewydolności krążeniowej i powstałym w ten sposób nadciśnieniu w układzie żylnym. Czynnikami ryzyka są tutaj mikrourazy i infekcje bakteryjne.
Z kolei egzema łojotokowa przebiega z nadmierną produkcją sebum przez gruczoły łojowe, co wiąże się natomiast z grzybami z grupy drożdżaków, czynnikami zakaźnymi, nadaktywnością układu nerwowego, osłabieniem odporności bądź nawet aktualną porą roku. Egzema łojotokowa rozwija się niekiedy u niemowląt, jednak w przypadku tej grupy wiekowej pacjentów przyczyny nie zostały poznane.
Objawy egzemy
Na ogół egzema przebiega w 4 etapach:
- rumień;
- pęcherzyki;
- wysięk;
- strupy.
Wszystkim etapom towarzyszy świąd skóry o różnej intensywności. Od nasilenia zmian chorobowych zależą natomiast fazy egzemy, wyróżniamy ich 3:
- ostra – silny rumień pojawiający się już po kilku godzinach od kontaktu skóry z alergenem. Jednocześnie powstają drobne, ropiejące pęcherzyki, niewyraźnie odgraniczone od otoczenia;
- podostra – lekkie złuszczanie naskórka, pojawienie się strupków na rumieniu;
- przewlekła – dłużej utrzymujący się stan zapalny powoduje przerost naskórka i zaawansowane łuszczenie. Pojawia się przy tym silny świąd i tworzą się wykwity skórne.
Egzema także może mieć kilka różnych postaci. Najczęściej diagnozuje się wyprysk kontaktowy (alergiczny lub niealergiczny, czyli z podrażnienia skóry), zawodowy (powodowany kontaktem z drażniącymi substancjami w miejscu pracy) oraz łojotokowy. W ostatniej postaci pojawiają się wysiękowe, rumieniowe ogniska, często pokryte żółtymi strupami.
Diagnostyka egzemy
Podstawą diagnostyki egzemy jest szczegółowy wywiad, podczas którego pacjent powinien wskazać przyjmowane leki i suplementy, alergie czy choroby ogólnoustrojowe, także w rodzinie. Dermatolog dokładnie ogląda zmiany skórne w powiększeniu, a jeśli pojawia się konieczność – pobiera część do badań histopatologicznych. Diagnostykę uzupełnia się o płatkowe testy skórne w kierunku alergii.
Egzema – leczenie
Leczenie miejscowe egzemy polega na stosowaniu maści i kremów zawierających glikokortykosteroidy. Zaleca się jednak ostrożność ze względu na liczne działania niepożądane. Miejscowe stosowanie leków antyseptycznych ma znaczenie wówczas, gdy wspólnie z wypryskiem występuje zakażenie bakteryjne. W ostrej fazie egzemy można początkowo na pół godziny (około 5 x dziennie) przykładać do zmian skórnych okłady nasączone wodą, fizjologicznym roztworem NaCl oraz 3% roztworem kwasu borowego. Do momentu uzyskania fazy remisji zaleca się unikania ekspozycji ciała na promieniowanie UV.
Wspomagająco stosuje się także leczenie ogólnoustrojowe, głównie za pomocą farmakoterapii. Zastosowanie znajdują zwłaszcza leki antyhistaminowe oraz leki immunosupresyjne. Dodatkowo korzystna jest suplementacja witaminy C (np. w postaci aceroli), witaminy D oraz przyjmowanie wapna. Dieta powinna być bogata w witaminy z grupy B, witaminę E, NNKT (niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe) i cynk. Jeśli egzema ma podłoże alergiczne, konieczne jest całkowite unikanie kontaktu z alergenami.
Polecane produkty:
|
Czarnuszka siewna
Czarnuszka ma zastosowanie w różnego rodzaju problemach skórnych. Jest wykorzystywana w zwalczaniu trądziku, blizn, zakażeń wirusowych, bakteryjnych i grzybiczych, alergii, a także suchej skóry, również głowy (np. łupież). Zobacz więcej... |
|
Olej z czarnego kminku
Olej z czarnego kminku tłoczony na zimno zachowuje wszystkie, cenne substancje m.in. witaminę E oraz niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe. Jego działanie to dokładne nawilżanie, szybsza regeneracja, poprawa wyglądu skóry ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Lewandowska I., Wyprysk, czyli egzema jako jedna z najczęstszych chorób alergicznych skóry, Pielęgniarstwo Polskie, 2/2013.
- Bolognia J., Schaffer J., Dermatologia, Wydawnictwo Medipage, Warszawa 2022.
- Zejfer A., Kompleksowa terapia problemów skórnych, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2022.
