Włókniak (inaczej: fibroma) to niezłośliwy nowotwór bardzo często spotykany u osób dorosłych. Najczęściej wywodzi się ze skóry lub błon śluzowych, a jego diagnostyka i leczenie nie są trudne. Wprawdzie włókniaki nie stanowią zagrożenia życia, jednak ze względów estetycznych wiele osób decyduje się na ich usunięcie. Nie mają zdolności do samoistnego zanikania, co można spotkać np. podczas obserwacji torbieli.
Włókniak – przyczyny
Włókniaki mogą mieć wiele przyczyn, miękkie lokalizują się głównie na skórze szyi, powiek, w okolicach pachowych i w pachwinach. Mają postać uszypułowanych, miękkich guzków. Ich występowanie wiąże się przeważnie z:
- otyłością;
- insulinoopornością;
- lipodemią aterogenną, czyli cechami zespołu metabolicznego.
Są objawem wskazującym na zwiększone ryzyko rozwoju miażdżycy. Za czynniki wyjaśniające ich powstawanie uznaje się stymulację receptorów na keratynocytach i fibroblastach przez leptynę i insulinooporność towarzyszącą otyłości, jak również przez androgeny i estrogeny, których gospodarka ulega zaburzeniu w otyłości. Jedna z koncepcji mówi, że mechanizm tworzenia się włókniaków jest spowodowany głównie działaniem leptyny na jej receptory obecne w naskórku i skórze właściwej. Leptyna jest białkiem syntezowanym przede wszystkim przez adipocyty (komórki tkanki tłuszczowej), a jej stężenie jest wprost proporcjonalne do masy tkanki tłuszczowej organizmu.
Wyróżnia się także włókniaki twarde, czyli podskórne. Również one są zmianami nabytymi, jednak przyczyny ich powstawania są nieco inne. Zazwyczaj tworzą się wskutek miejscowego stanu zapalnego po otarciu naskórka, zranieniu, pęknięciu kurzajki, jak również po ukąszeniu przez owada. Zwykle lokalizują się w obrębie kończyn.
Jak wygląda włókniak?
Włókniak twardy przyjmuje postać niewielkiego, pojedynczego, kulistego guzka o średnicy od 2 mm do 5 cm. Jest bezbolesny i twardy w dotyku, jednak nie daje się ucisnąć palcem, gdyż przemieszcza się pod skórą. Może przybierać zabarwienie od czerwonego do brunatnego, natomiast jego powierzchnia może być gładka lub szorstka.
Włókniak miękki (jak wskazuje nazwa) w dotyku jest miękki i wiotki. Bardzo często występuje mnogo, w skupiskach. Może wyrastać bezpośrednio ze skóry lub łączyć się z nią za pomocą cienkiego pasma tkanki. Przyjmuje zabarwienie skóry, nieraz w nieco ciemniejszym odcieniu. W skrócie włókniaki miękkie można opisać jako długie, workowate i miękkie wyrostki.
Podrażniony włókniak
Włókniak nie daje żadnych objawów klinicznych, nie jest również bolesny. W przypadku włókniaków miękkich może jednak dojść do ich podrażnienia, np. podczas ściągania ubrań, czesania się lub mycia. W konsekwencji podrażnienia może dojść do pojawienia się zaczerwienienia oraz nadwrażliwości na dotyk, a nawet do rozwoju stanu zapalnego. Naderwany włókniak piecze i boli, aż do momentu zagojenia się. Nie należy ich samoistnie odrywać czy usuwać.
Usuwanie włókniaków
Do podstawowych metod usuwania włókniaków zaliczamy:
- elektrokoagulację – wypalenie warstwy skóry przy użyciu prądu elektrycznego o wysokiej częstotliwości, co jest bezbolesne, może jednak pozostać na skórze blizna;
- krioterapia – zamrażanie włókniaków ciekłym azotem. Jest ona mało inwazyjna i powoduje zniszczenie wszystkich niepożądanych komórek, przy czym na skórze nie pozostaje blizna. Znacznie trudniejsze staje się jednak precyzyjne usunięcie zmiany;
- chirurgiczny zabieg – w jego trakcie ścina się włókniaki ponad powierzchnią skóry. Metoda znajduje zastosowanie w sytuacjach, gdy pojawia się konieczność oddania zmiany do badania histopatologicznego;
- laseroterapia – pod wpływem światła o odpowiedniej długości fali zmiana zostaje usunięta, a naczynia krwionośne wokół niej szczelnie zamknięte, dzięki czemu rana nie krwawi. Po zabiegu zaleca się unikanie ekspozycji skóry na promieniowanie UV przez kilka miesięcy.
Metoda dobierana jest do lokalizacji, rodzaju i wielkości włókniaków.
Domowe sposoby na włókniaki
Najczęściej wybierają domową metodą jest wykonywanie okładów z octu jabłkowego lub maści salicylowej. W pewnym momencie regularnych zabiegów włókniaki uschną i odpadną samoistnie. Może jednak dojść do podrażnienia skóry wokół nich, dlatego domowe sposoby nie są polecane.
Włókniak jamy ustnej
Włókniak jamy ustnej to zmiana nowotworowa błony śluzowej o charakterze łagodnym, pochodzenia nienabłonkowego. Zmiana ta zazwyczaj tworzy się w odpowiedzi na przewlekłą traumatyzację tkanek. Czynnikami ryzyka są więc: bruksizm i wzmożone napięcie mięśniowe prowadzą do przygryzania błony śluzowej policzka, niedopasowane uzupełnienia protetyczne, ostre brzegi wypełnień lub ubytków próchnicowych, a nawet złogi kamienia nazębnego. Większe włókniaki jamy ustnej usuwa się zabiegowo.
Młodzieńczy włókniak kostniejący
Jeszcze jedną zmianą nazywaną włókniakiem jest młodzieńczy włókniak kostniejący. Stwierdza się go bardzo rzadko, głównie w okresie pokwitania (blisko 75% przypadków dotyczy pacjentów poniżej 15. roku życia). Młodzieńczy włókniak kostniejący to zmiana kostno-włóknista rejonu głowy i szyi. Mimo że jest on zmianą łagodną i wolno rosnącą, wykazuje charakter miejscowo złośliwy z tendencją do naciekania okolicznych struktur. Właśnie dlatego kluczowa jest wnikliwa diagnostyka pozwalająca na szybkie wdrożenie leczenia, którym powinno być całkowite usunięcie guza.
Polecane produkty:
|
Spirulina w proszku 100% naturalna
Spirulina w proszku wykorzystywana jest najczęściej do wykonywania odżywczych i oczyszczających maseczek wpływając m.in. na poprawę wyglądu skóry. Dostarcza niezbędne witaminy, minerały i inne składniki niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu.. Zobacz więcej... |
|
Spirulina w tabletkach 100% naturalna
Spirulina zawiera wysokiej jakości naturalne witaminy i minerały. Jej skład to m.in. biotyna, kwas foliowy, beta-karoten, witamina D, witamina E oraz wiele innych witamin. To również źródło niezbędnych minerałów jak magnez, cynk, wapń, żelazo.. Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Czerwata M., Tomasiuk J., Włókniak urazowy błony śluzowej podniebienia, Magazyn Stomatologiczny, 5/2022.
- Owczarczyk-Saczonek A., Placek W., Włókniaki skóry jako objaw zaburzeń metabolicznych, Przegląd Dermatologiczny, 103/2016.
- Kuźmińska M., Gotlib T., Niemczyk K., Młodzieńczy piaszczakowaty włókniak kostniejący – opis przypadku, Pol Otorhino Rev, 10/2021.
