Wysypka alergiczna to objaw charakterystyczny dla różnego rodzaju alergii i odnosi się do nadmiernej reakcji układu immunologicznego w stosunku do określonych związków i substancji (nazywanych alergenami). Przejawia się przeważnie świądem skóry, zaczerwienieniem lub grudkami. Diagnostyką i leczeniem problemu zajmuje się lekarz alergolog.
Wysypka alergiczna – co to jest?
Zgodnie z danymi WHO (Światowej Organizacji Zdrowia) alergie dotyczą aż do 40% populacji na całym świecie, z czego najczęściej diagnozuje się alergię pokarmową. Układ odpornościowy człowieka wykazuje zdolność do obrony przed różnymi czynnikami występującymi w środowisku, np. zakaźnymi lub toksycznymi. Zdarza się jednak, że obrona ta może osiągać zbyt dużą intensywność, nieadekwatną do realnego zagrożenia. Przyczyny alergii nie zostały dokładnie poznane, choć ze względu na częstotliwość jej występowania w populacji światowej zaliczono ją do chorób cywilizacyjnych.
Mianem wysypki alergicznej nazywa się natomiast charakterystyczne zmiany skórne będące konsekwencją kontaktu organizmu z alergenem. Odnosi się ona do wszelkich zmian, a ich obraz kliniczny może być naprawdę różny. Zależy od rodzaju alergii, np.:
- alergia kontaktowa;
- alergia pokarmowa;
- alergia wziewna;
- alergia polekowa;
- i wiele innych.
Wpływ ma także nasilenie alergii, wiek pacjenta oraz innych czynników. Przeważnie jednak objawia się wypryskami przybierającymi formę zaczerwienionych grudek. Towarzyszy im silny świąd oraz pieczenie skóry, a nierzadko również pokrzywka. Przy alergii kontaktowej wysypka pojawia się głównie w miejscu kontaktu alergenu ze skórą (np. na dłoniach, jeśli osoba uczulona na lateks założyła lateksowe rękawiczki lub w okolicy intymnej, jeśli alergik założył bieliznę wypraną w proszku do prania zawierającym składniki alergizujące). Z kolei przy pozostałych rodzajach alergii może objąć całe ciało lub tylko określone jego partie.
Niekiedy zamiast bąbli lub równocześnie z nimi (nawet w 50% przypadków) występuje głębiej umiejscowiony obrzęk skóry i tkanki podskórnej. Dotyczy przeważnie twarzy, rąk lub stóp. Określa się go terminem obrzęku naczynioruchowego. Czasami towarzyszyć mu może obrzęk śluzówek jamy ustnej, języka, gardła i krtani, co jest już zagrożeniem zdrowia i życia.
Zobacz również: Choroby alergiczne skóry.
Wysypka alergiczna – jak powstaje?
Pierwszy kontakt z alergenem przyczynia się do utworzenia stanu uczulenia – dochodzi do produkcji alergenowo-swoistych przeciwciał immunoglobuliny E lub populacji tzw. uczulonych limfocytów. Dzieje się tak jednak wyłącznie u osób predysponowanych. Wówczas kolejne kontakty z tym alergenem wyzwalają już tzw. reakcję alergiczną, prowadzącą do wystąpienia objawów chorobowych. Jednym z nich jest właśnie wysypka alergiczna. W procesie tym mogą brać udział zarówno mechanizmy typu IgE-zależnego, jak i IgE-niezależnego czy mieszanego.
W powstawaniu zmian plamisto-grudkowych, pęcherzowych i krostkowych uczestniczą limfocyty T cytotoksyczne, z kolei wysoki poziom IL5 i eotaksyny częściej obserwuje się w przypadku zmian plamisto-grudkowych, niekiedy w przypadku zmian pęcherzowych i krostkowych.
Diagnostyka wysypki alergicznej
Pojawienie się niepokojącej wysypki zawsze wymaga diagnostyki. Może ona wskazywać na wiele różnych problemów zdrowotnych – począwszy od problemów hormonalnych, kończąc na chorobach układu pokarmowego, układu nerwowego czy przyjmowaniu niektórych leków, które wiążą się z takim właśnie skutkiem ubocznym. Wysypka jest ponadto częstym objawem schorzeń dermatologicznych. Dlatego diagnostyka nie jest prosta, nierzadko wymaga wykonania szeregu badań. W rozpoznaniu przyczyn niepokojącej wysypki pomocne są badania laboratoryjne (OB, CRP, morfologia krwi, oznaczenie poziomu hormonów i witamin, badanie moczu) oraz badania alergiczne (np. skórny panel alergiczny). Wizyta u dermatologa pozwoli wykluczyć choroby dermatologiczne, zaś lekarz rodzinny może ustalić, czy jej źródłem nie jest infekcja, np. ospa wietrzna czy odra.
Wysypka alergiczna – leczenie
Leczenie wysypki alergicznej może odbywać się przyczynowo. Ostatnimi czasy rosnącą popularnością cieszy się odczulanie, polegające na systematycznym podawaniu alergikowi alergenów w niewielkich dawkach, aby organizm mógł się do nich przyzwyczaić. Dawki stopniowo się zwiększa, aż do momentu uzyskania całkowitej odporności na alergeny. Proces jest jednak kosztowny i czasochłonny – może trwać nawet do 5 lat, wymagając przy tym podawania leku co 1-5 tygodni. Aby uchronić się przed wystąpieniem wysypki alergicznej, należy zidentyfikować alergen i starać się go unikać.
Jeśli wysypka alergiczna już się pojawi, można sięgnąć po domowe sposoby jej łagodzenia. Dobrze sprawdzają się okłady z lodu (lub inne chłodne okłady), smarowanie skóry żelem z aloesu lub okłady z olejku z czarnuszki siewnej, która wykazuje silne działanie antyalergiczne. Z tego względu w przypadku alergików bardzo dobrze sprawdzi się także suplementacja oleju z czarnuszki siewnej. Objawowo sięgnąć można również po maści z cynkiem, leki przeciwhistaminowe lub glikokortykoidy (jedynie w skrajnych przypadkach ze względu na ryzyko działań niepożądanych).
Polecane produkty:
|
Olej z czarnego kminku
Olej z czarnego kminku tłoczony na zimno zachowuje wszystkie, cenne substancje m.in. witaminę E oraz niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe. Jego działanie to dokładne nawilżanie, szybsza regeneracja, poprawa wyglądu skóry ... Zobacz więcej... |
|
Czarnuszka siewna
Czarnuszka ma zastosowanie w różnego rodzaju problemach skórnych. Jest wykorzystywana w zwalczaniu trądziku, blizn, zakażeń wirusowych, bakteryjnych i grzybiczych, alergii, a także suchej skóry, również głowy (np. łupież). Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Marek K., Alergia pokarmowa u dzieci, Forum Medycyny Rodzinnej, 6/2013.
- Lewandowska I., Wyprysk, czyli egzema jako jedna z najczęstszych chorób alergicznych skóry, Pielęgniarstwo Polskie, 2/2013.
- Krełowska-Kułas M., Alergie pokarmowe, Zeszyty Naukowe Akademii Ekonomicznej w Krakowie, 705/2006.
- Emeryk A., Choroby alergiczne, Wydawnictwo Termedia, Poznań 2019.
