Przetaczanie krwi

Przetaczanie krwi (inaczej: transfuzja krwi) to często wykonywany zabieg, który znalazł zastosowanie w szczególnych przypadkach, najczęściej gdy pacjent wskutek urazu lub operacji utracił zbyt duża ilość własnej krwi. Zabieg obarczony jest pewnym ryzykiem, a podstawą jego skuteczności jest odpowiedni dobór grupy krwi dawcy.

Na czym polega przetaczanie krwi?

Przetoczenie krwi polega na pobraniu odpowiednich ilości krwi od dawcy (zwykle w banku krwi), a następnie na wtłoczeniu jej do krwiobiegu biorcy. Aby zabieg był nie tylko skuteczny, ale i całkowicie bezpieczny, należy ściśle przestrzegać licznych wymogów i metodyki. Przede wszystkim przetaczać można wyłącznie krew zgodną w układzie AB0 z krwią biorcy. Pacjent niemający w krwinkach antygenu D może tym samym otrzymać wyłącznie krew Rh-. Próbka krwi musi być również zbadana pod kątem nosicielstwa zakażeń wirusowych przenoszonych drogą krwi. Jakiekolwiek najmniejsze niezgodności wykluczają możliwość przetoczenia krwi. Nie wolno również przetaczać krwi po stwierdzeniu w niej objawów hemolizy, skrzepów, kłaczków, zmiany barwy czy zmętnienia osocza. Przed przetoczeniem docelowych ilości krwi wykonuje się próbę biologiczną, polegającą na szybkim przetoczeniu 20-30 ml krwi lub preparatu krwiopochodnego. W tym czasie obserwuje się reakcję organizmu pacjenta i ewentualne objawy powikłań.

Ogrzewanie krwi przeprowadza się wyłącznie w specjalnym urządzeniu zaopatrzonym w termometr i system alarmowy. Do przetaczanej krwi nie można dodawać żadnych leków. Większość ciężkich powikłań poprzetoczeniowych stanowi konsekwencję podania niezgodnej grupowo krwi lub zaniedbań i wykonania czynności sprzecznych z wyżej wymienionymi zasadami.

Zobacz również: Konflikt serologiczny.

Wskazania do przetoczenia krwi

Podstawowymi wskazaniami do wykonania przetaczania krwi są:

• poważne krwotoki zagrażające życiu, np. uszkodzenie tętnicy udowej wskutek wypadku samochodowego czy powikłania operacji na jamie brzusznej;
• wrodzone choroby krwi i niedobory jej składników immunologicznych;
• znacznego stopnia anemia zagrażająca życiu;
• białaczka i inne choroby nowotworowe;
• choroby szpiku kostnego;
• powikłania podczas porodu, przedłużający się poród naturalny, podczas którego dochodzi do znacznej utraty krwi.

Można również przetaczać wyłącznie składniki układu odpornościowego, czyli tzw. preparaty immunoglobulin. Wówczas do przykładowych wskazań zaliczamy następujące choroby:

• choroba Kawasaki;
• zespół Guillaina-Barrego;
• miastenia;
• zespół miasteniczny Lamberta-Eatona;
• małopłytkowość autoimmunizacyjna;
• stwardnienie rozsiane;
• wstrząs septyczny;
• zapalenie skórno-mięśniowe.

I wiele innych. Decyzję o przetoczeniu krwi lub preparatów immunoglobulin podejmuje lekarz, najczęściej hematolog, reumatolog lub onkolog.

Przetaczanie krwi – powikłania

Powikłania poprzetoczeniowe, nazywane również odczynami poprzetoczeniowymi (potransfuzyjnymi), stanowią zróżnicowaną grupę niekorzystnych reakcji na przetoczenie krwi i jej składników, pojawiających się w trakcie transfuzji lub w krótkim czasie po jej zakończeniu. Niektóre z nich (np. przeniesienie zakażeń) mogą pojawić się po upływie miesięcy, a nawet lat. Powikłania potransfuzyjne dzielimy na:

• zakażenia przenoszone drogą krwi;
• wynikające z błędnej identyfikacji chorego i błędów technicznych;
• immunologiczne;
• wynikające ze stanu zdrowia pacjenta i chorób współistniejących;
• wynikające z masywnych przetoczeń.

Ostre reakcje poprzetoczeniowe objawiają się:

• gorączką;
• dreszczami;
• nagłymi skokami ciśnienia tętniczego krwi;
• nudnościami i wymiotami;
• zmianami skórnymi;
• ciemnym kolorem moczu;
• zaburzeniami oddychania z dusznością na czele;
• krwawieniami i innymi objawami skazy krwotocznej.

Zbyt szybka transfuzja i duża ilość podanych preparatów krwi może doprowadzić do przeciążenia układu krążenia z ostrą niewydolnością serca i obrzękiem płuc. Objawia się to zaburzeniami układu krążenia, układu oddechowego oraz wzrostem ciśnienia krwi. Sporym ryzykiem dla pacjenta są zakażenia bakteryjne lub wirusowe, których konsekwencją jest nawet śmierć. Dlatego krew przed przetoczeniem powinna być szczególnie dobrze sprawdzona.

Najgroźniejsze jest podanie pacjentowi błędnej grupy krwi. Dochodzi wówczas do reakcji hemolitycznej, komórki krwi są rozrywane na strzępy, a do organizmu uwalnia się mnóstwo trujących substancji, które powinny zostać wydalone. Pojawia się wysoka gorączka, niskie ciśnienie krwi i hemoglobinuria, wzrasta także tendencja do groźnych zakrzepów w krwiobiegu. Może zakończyć się to śmiercią pacjenta. Na szczęście do podania złej grupy krwi praktycznie nie dochodzi. Ostatni taki przypadek odnotowano w 2014 roku w Wielkiej Brytanii.

	Spirulina w tabletkach 100% naturalna Spirulina zawiera wysokiej jakości naturalne witaminy i minerały. Jej skład to m.in. biotyna, kwas foliowy, beta-karoten, witamina D, witamina E oraz wiele innych witamin. To również źródło niezbędnych minerałów jak magnez, cynk, wapń, żelazo.. Zobacz więcej...
	Spirulina w proszku 100% naturalna Spirulina w proszku wykorzystywana jest najczęściej do wykonywania odżywczych i oczyszczających maseczek wpływając m.in. na poprawę wyglądu skóry. Dostarcza niezbędne witaminy, minerały i inne składniki niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu.. Zobacz więcej...

Bibliografia

1. Wytyczne w zakresie leczenia krwią i jej składnikami oraz produktami krwiopochodnymi w przedmiotach leczniczych, Warszawa 2014.
2. Zasady organizacji leczenia krwią i jej składnikami w podmiotach leczniczych, Kielce 2020.
3. Nowicki G., Gadzała D., Ślusarska B., Piasecka H., Postępowanie w przypadku powikłań poprzetoczeniowych leczenia krwią – udział pielęgniarki, Pielęgniarstwo Chirurgiczne i Angiologiczne, 2/2016.